რაქიტი

რაქიტი
დარგი	ენდოკრინოლოგია
კლასიფიცირება და გარე წყაროები
DiseasesDB	9351
ICD-10	E55
ICD-9	268
MedlinePlus	00344
Patient UK	რაქიტი
MeSH	D012279

რაქიტი (ბერძ. rhachis — ხერხემალი) — D ჰიპოვიტამინოზი, D ავიტამინოზი, ორგანიზმში D ვიტამინის ნაკლებობით გაპირობებული ჩვილ ბავშვთა დაავადება.

დაავადების მოკლე აღწერა

ახასიათებს ნივთიერებათა ცვლის მოშლა. პირველად აღწერა ფ. გლისონმა 1650 წელს. რაქიტი ვითარდება ბავშვის საკვებში D ვიტამინის ნაკლებობის ან ორგანიზმში ამ ვიტამინის სინთეზის დარღვევის შედეგად, რასაც იწვევს ულტრაიისფერი სხივების ნაკლებობა. რაქიტის დროს სისხლში ქვეითდება ფოსფორისა და კალციუმის რაოდენობა, მატულობს ტუტე ფოსფატაზის აქტივობა, ქსოვილებში, სისხლის პლაზმასა და შარდში ციტრატების რაოდენობა კლებულობს, ხოლო ამინომჟავების რაოდენობა შარდში მატულობს. კალციუმის ნაკლებობას მოჰყვება პარათირეოიდული ჯირკვლების ფუნქციის გაძლიერება. ყველა ამ ცვლილების შედეგად ირღვევა კალციუმის ცვლა სისხლსა და ძვლის ქსოვილს შორის.

მიმდინარეობა და სიმპტომები

რაქიტის პირველი ნიშნები ჩვეულებრივ თავს იჩენს 2 თვის ასაკში. ბავშვი მოუსვენარი ხდება, ერღვევა ძილი, აწუხებს ოფლიანობა; მოგვიანებით ქვეითდება კუნთების ტონუსი, რის გამოც ბავშვს მუცელი უდიდდება, თავის ქალას ძვლები და ყიფლიბანდები ურბილდება; დიდდება შუბლისა და თხემის ბორცვები; ნეკნები რბილდება და მრუდდება, გულმკერდი ვიწროვდება (ქათმის გულმკერდი). მოგვიანებით დეფორმირდება ლულოვანი ძვლები. ირღვევა კბილების ამოჭრის ვადები და თანმიმდევრობა. მკურნალობის გარეშე რაქიტული ცვლილებები პროგრესულად ვითარდება; ჩონჩხის დეფორმაცია მთელი სიცოცხლის მანძილზე რჩება.

პროფილარტიკა

ბავშვის კვების რეჟიმის დაცვა; მზეზე და ჰაერზე ხანგრძლივი ყოფნა; 1,5 თვიდან მასაჟი და ვარჯიში; ზამთარში D ვიტამინის მიღება, თევზის ქონი და სხვა.

მკურნალობა

D ვიტამინის და ციტრატების მიღება. ასევე ღვიძლის, კვერცხის გულის და კარაქის მიღება.

ლიტერატურა.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 310.