უჯრედის მემბრანა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

[შეუმოწმებელი ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

21:21, 21 აპრილი 2013-ის ვერსია

პლაზმური მემბრანა იგივე პლაზმალემა ან ციტოლემა — შერჩევითი განვლადობის უნარის მქონე ბარიერის როლს ასრულებს. იგი უჯრედსა და უჯრედშორის მატრიქსს შორის ნივთიერებათა ცვლას არეგულირებს და უჯრედშიგა გარემოს მუდმივობას განაპირობებს. პლაზმური მემბრანა გარს აკრავს ციტოპლაზმას და ყოფს შიგაუჯრედულ კომპონენტებს გარეგანი გარემოსგან. არ ატარებს შედარებით დიდი ზომის მოლეკულებს. პლაზმური მემბრანა დიდ როლს ასრულებს უჯრედის ფორმის მიღებაში, ასევე სხვა უჯრედებთან შეკავშირებითა და დაჯგუფებით ქსოვილის წარმოქმნაში. მემბრანის გავლით ნივთიერებათა ტრანსპორტი შეიძლება იყოს პასიური-არ საჭიროებდეს ენერგიას, ან აქტიური-მათი ტრანსპორტირებისთვის უჯრედისაგან მოითხოვდეს ენერგიას.

სტრუქტურა

ბილიპიდური სტრუქტურა

ლიპიდები პლაზმური მემბრანის ფორმირების პროცესში უმთავრეს როლს ასრულებენ. პლაზმური მემბრანა ძირითადად შედგება წვრილი, ამფიპატიკური ფოსპოლიპიდების ორი შრისაგან. ფოსფოლიპიდი შედგება ჰიდროფილური(ნივთიერება, რომელიც წყალში კარგად იხსნება) „თავისა“ და ჰიდროფობური(ნივთიერება, რომელიც წყალში არ იხსნება) „კუდისაგან“. ფოსფოლიპიდები სითხეში მოთავსებისას ორ შრეს ქმნიან: ჰიდროფობური „კუდები“ შიგნით ექცევა, ჰიდროფილური „თავები“ კი-გარეთ. საბოლოოდ, მიიღება უწყვეტი, სფერული ლიპიდების შრე, რომლებიც ცუდად ატარებენ იონებს და სხვა პოლარულ მოლეკულებს. ფოსფოლიპიდების ასეთი მოწესრიგებული წყობა ხელს უშლის მაღალმოლეკულურ ნაერთებს უჯრედში შეღწევაში, მაგრამ, ჩვეულებრივ ატარებს ჰიდროფობურ მოლეკულებს. პლაზმური მემბრანის უნარი აკონტროლოს მასში ნივთიერებების მოძრაობა ხორციელდება ტრანსმემბრანული ცილების კომპლექსების მეშვეობით, როგორებიცაა მაგ. ფორები.

რესურსები ინტერნეტში

უჯრედი და პლაზმური მემბრანა

@@ ხაზი 1: / ხაზი 1: @@
+[[ფაილი:Cell membrane detailed diagram 4.svg|მინი|[[ეუკარიოტული და პროკარიოტული უჯრედები|ეუკარიოტული და პროკარიოტული უჯრედის]] პლაზმური მემბრანის მაგალითი]]
-[[ფაილი:Cell membrane detailed diagram 4.svg|მინი|400px|უჯრედის მემბრანის მდებარეობა ეუკარიოტულ უჯრედში]]
+'''პლაზმური მემბრანა''' იგივე '''პლაზმალემა''' ან ციტოლემა — შერჩევითი განვლადობის უნარის მქონე ბარიერის როლს ასრულებს. იგი [[უჯრედი|უჯრედსა]] და უჯრედშორის მატრიქსს შორის ნივთიერებათა ცვლას არეგულირებს და უჯრედშიგა გარემოს მუდმივობას განაპირობებს. პლაზმური მემბრანა გარს აკრავს [[ციტოპლაზმა|ციტოპლაზმას]] და ყოფს შიგაუჯრედულ კომპონენტებს გარეგანი გარემოსგან. არ ატარებს შედარებით დიდი ზომის [[მოლეკულა|მოლეკულებს]]. პლაზმური მემბრანა დიდ როლს ასრულებს [[უჯრედი|უჯრედის]] ფორმის მიღებაში, ასევე სხვა [[უჯრედი|უჯრედებთან]] შეკავშირებითა და დაჯგუფებით [[ქსოვილი|ქსოვილის]] წარმოქმნაში. მემბრანის გავლით ნივთიერებათა ტრანსპორტი შეიძლება იყოს პასიური-არ საჭიროებდეს ენერგიას, ან აქტიური-მათი ტრანსპორტირებისთვის უჯრედისაგან მოითხოვდეს ენერგიას.
+== სტრუქტურა ==
-'''მემბრანა''' არის [[უჯრედი]]ს გარსი, რომელიც [[მოლეკულა|მოლეკულების]] რამდენიმე შრისაგან შედგება და უზრუნველყოფს ნივთიერებათა შერჩევით გავლადობას.<ref name=MBOC>{{cite book |author=Alberts B, Johnson A, Lewis J, ''et al.'' |title=Molecular Biology of the Cell |edition=4th |isbn=0-8153-3218-1 |year=2002 |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mboc4.section.1864 |publisher=Garland Science |location=New York}}</ref> ის წარმოადგენს [[ბიოლოგიური მემბრანა|ბიოლოგიურ მემბრანას]] რომელიც განაცალკევებს [[ციტოპლაზმა]]ს გარემოსაგან. <ref>[http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/C/CellMembranes.html კიმბალის ბიოლოგიის გვერდი] - უჯრედოვანი მემბრანა</ref>
+=== ბილიპიდური სტრუქტურა ===
+[[Image:Fluid Mosaic.svg|thumb|200px|right|ფოსფოლიპიდი პლაზმურ მემბრანაში]]
+[[ლიპიდები]] პლაზმური მემბრანის ფორმირების პროცესში უმთავრეს როლს ასრულებენ. პლაზმური მემბრანა ძირითადად შედგება წვრილი, ამფიპატიკური [[ფოსფოლიპიდები | ფოსპოლიპიდების]] ორი შრისაგან. ფოსფოლიპიდი შედგება ჰიდროფილური(ნივთიერება, რომელიც წყალში კარგად იხსნება) „თავისა“ და ჰიდროფობური(ნივთიერება, რომელიც წყალში არ იხსნება) „კუდისაგან“.  ფოსფოლიპიდები სითხეში მოთავსებისას ორ შრეს ქმნიან: ჰიდროფობური „კუდები“ შიგნით ექცევა, ჰიდროფილური  „თავები“ კი-გარეთ. საბოლოოდ, მიიღება უწყვეტი, სფერული ლიპიდების შრე, რომლებიც ცუდად ატარებენ იონებს და სხვა პოლარულ [[მოლეკულა | მოლეკულებს]].  [[ფოსფოლიპიდები | ფოსფოლიპიდების]] ასეთი მოწესრიგებული წყობა ხელს უშლის მაღალმოლეკულურ ნაერთებს უჯრედში შეღწევაში, მაგრამ, ჩვეულებრივ ატარებს ჰიდროფობურ მოლეკულებს. პლაზმური მემბრანის უნარი აკონტროლოს მასში ნივთიერებების მოძრაობა ხორციელდება [[ტრანსმემბრანული ცილები | ტრანსმემბრანული ცილების]] კომპლექსების მეშვეობით, როგორებიცაა მაგ. [[ფორები]].
-==სქოლიო==
-{{სქოლიოს სია}}
+== რესურსები ინტერნეტში ==
-{{ესკიზი-ბიოლოგია}}
+* [http://allmed.ge/%E1%83%A3%E1%83%AF%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98-%E1%83%93%E1%83%90-%E1%83%9E%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%96%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98-%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%91%E1%83%A0/ უჯრედი და პლაზმური მემბრანა]
+{{Commons category|Cell membrane}}
+* [http://www.biochemweb.org/lipids_membranes.shtml Lipids, Membranes and Vesicle Trafficking - The Virtual Library of Biochemistry and Cell Biology]
+* [http://www.westernblotting.org/protocol%20membrane%20extraction.htm Cell membrane protein extraction protocol]
+* [http://www.phys.unsw.edu.au/~jw/tension.html Membrane homeostasis, tension regulation, mechanosensitive membrane exchange and membrane traffic]
+* [http://opm.phar.umich.edu/localization.php?localization=Eukaryotic%20plasma%20membrane 3D structures of proteins associated with plasma membrane of eukaryotic cells]
+*[http://opm.phar.umich.edu/atlas.php?membrane=Eukaryotic%20plasma%20membrane Lipid composition and proteins of some eukariotic membranes]
+*[http://www.etap.org/demo/biology1/instruction3tutor.html]
-[[კატეგორია:ციტოლოგია]]
+[[კატეგორია:უჯრედი]]
-{{Link GA|lt}}