შრომის სამართალი აზერბაიჯანში
შრომის სამართალი აზერბაიჯანში — უფლება, რომლის მიხედვითაც აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში მუშაობის უფლება აქვს ყველას, მათ შორის უცხოელებს.[1]
სამართლის მიხედვით, არავის უნდა ჩამოერთვას მუშაობის უფლება მოქალაქეობის, სქესის, რასის, ეროვნების, ენის, საცხოვრებელი ადგილის, ეკონომიკური მდგომარეობის, სოციალური წარმომავლობის, ასაკის, ოჯახური მდგომარეობის, რელიგიის, პოლიტიკური შეხედულებების, პროფკავშირებთან ან სხვა დისკრიმინაციის საფუძველზე. ყველა ადამიანი თავისუფალია და შეუძლია აირჩიოს თავისი სამუშაო ადგილი, პროფესია და საქმიანობა.
აზერბაიჯანის მოქმედი კანონმდებლობით იძულებითი შრომა აკრძალულია. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ქვეყანაში მუშაობას არავის აიძულებენ. თუ ადამიანს აქვს „უმუშევრის“ სტატუსი, სახელმწიფომ მას სოციალური შემწეობა უნდა მისცეს (ფულადი დახმარება). გარდა ამისა, სახელმწიფო უნდა ეცადოს ქვეყანაში უმუშევრობის აღმოფხვრას.[2]
დასაქმებულთა და დამსაქმებელთა ძირითადი უფლებები და მოვალეობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დასაქმებულთა უფლებები და მოვალეობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დასაქმებულსა და დამსაქმებელს შორის შრომითი ურთიერთობა იწყება შრომითი ხელშეკრულების ძალაში შესვლის მომენტიდან. შრომის სამართალი განსაზღვრავს დასაქმებულთა და დამსაქმებელთა უფლებებსა და მოვალეობებს. მუშაკებს უფლება აქვთ მიიღონ შესაბამისი ხელფასი და იმუშაონ უსაფრთხო და ჯანსაღ პირობებში, გაწევრიანდნენ პროფკავშირებში ან სხვა ორგანიზაციაში და სხვა.[3]
ამავდროულად, დასაქმებულმა პირმა თავი უნდა შეიკავოს სამუშაო დისციპლინის, შრომის უსაფრთხოების მოთხოვნების, სახელმწიფო და სავაჭრო საიდუმლოების გამჟღავნებისა და ნებისმიერი სხვა სახის დარღვევისგან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სხვების შრომითი უფლებებისა და ინტერესების დარღვევა.[4]
დამსაქმებელთა უფლებები და მოვალეობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დამსაქმებლებმა პატივი უნდა სცენ დასაქმებულთა უფლებებს. მათ ეკისრებათ პასუხისმგებლობა შრომითი ხელშეკრულებების, კოლექტიური ხელშეკრულებების და მოქმედი შრომის სამართლის პირობების დაცვაზე.
დამსაქმებლები უნდა ეცადონ გააუმჯობესონ სოციალური კეთილდღეობა, მათ შორის ხელფასი, შექმნან და შეინარჩუნონ უსაფრთხოება და ჯანსაღი სამუშაო გარემო და მიიღონ აუცილებელი ზომები დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად, კერძოდ, გენდერულ და სექსუალურ შევიწროება.[5] დამსაქმებელს უფლება აქვს, მოქმედი შრომის სამართლის და შრომითი ხელშეკრულების დარღვევის გამო დასაქმებულებს დისციპლინური პასუხისმგებლობა დააკისროს. გარდა ამისა, მათ უფლება აქვთ მოითხოვონ თანამშრომლების მიერ მიყენებული ზიანის ანაზღაურება.[6]
სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა შრომის სამართლის დარღვევისთვის[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აკრძალულია პირის დაშინება, შევიწროება, ძალის გამოყენებით ან თავისუფლების შეზღუდვით სამუშაოდ იძულება. ეს ქმედება ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ოთხიდან რვა წლამდე. სასჯელი შეიძლება გაიზარდოს იმ შემთხვევაში თუ ამ ქმედებამ ვინმეს სიკვდილი გამოიწვია.[7]
დასაქმებული პირის მიერ უსაფრთხოების წესების ან შრომის უსაფრთხოების სხვა წესების დარღვევა ისჯება, თუ ეს ქმედება იწვევს ადამიანის ჯანმრთელობას სერიოზულ ან უმნიშვნელო დაზიანებას, ან პირის ან პირების სიკვდილს.[8]
შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტა ორსულ ან 3 წლის ბავშვის მფლობელ ქალთან არის სისხლის სამართლის დანაშაული, იგივე ვრცელდება მამაკაცზეც, რომელიც მარტო ზრდის შვილს.[9]
შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია და აზერბაიჯანი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აზერბაიჯანი გახდა შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის წევრი 1992 წლის მაისს. შსო-ს ადგილობრივი ოფისი აზერბაიჯანში 2003 წელს გახსნა.[10]
2010 წლის 18-19 ნოემბერს, აზერბაიჯანის დედაქალაქმა ბაქომ უმასპინძლა შრომის ინსპექციის რეგიონული ალიანსის მე-3 კონფერენციას. კონფერენცია აზერბაიჯანის რესპუბლიკის შრომისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ, შრომის ინსპექციის საერთაშორისო ასოციაციამ, ILO-მ და მსოფლიო ბანკმა ერთად მოაწყვეს.[11]
იხილეთ ასევე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Article 35 of the Constitution of the Azerbaijan Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-09-08. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ Article 35 of the Constitution of the Azerbaijan Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-09-08. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ Article 9 of the Labour Code of the Azerbaijan Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-29. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ Article 10 of the Labour Code of the Azerbaijan Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-29. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ Article 12 of the Labour Code of the Azerbaijan Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-29. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ Article 11 of the Labour Code of the Azerbaijan Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-29. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ Article 144-2 of the Criminal Code of the Azerbaijan Republic. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-06-26. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ Article 162 of the Criminal Code of the Azerbaijan Republic.
- ↑ Article 164 of the Criminal Code of the Azerbaijan Republic.
- ↑ FS. The Republic of Azerbaijan and International Labour Organization (ILO). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-04-13. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.
- ↑ FS. The Republic of Azerbaijan and International Labour Organization (ILO). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-04-13. ციტირების თარიღი: 2021-10-31.