ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია]

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

შიდახაზური

18:16, 27 აპრილი 2018-ის ვერსია

ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომი — ქრონიკული დაავადება, რომელიც ხასიათდება მოტორული და ვოკალური ტიკებით. დაავადება მუდმივ ხასიათს ატარებს და ძალიან იშვიათია მონაცემები სრული გამოჯანმრთელების შესახებ, მაგრამ ხშირად, მოზრდილობის ასაკში სიმპტომები სუსტდება.

დაავადებას ფრანგი ნევროლოგის ჟილ დე ლა ტურეტის სახელი ეწოდა, რომელმაც XIX საუკუნის ბოლოს პირველად აღწერა იგი და დაახასიათა, როგორც სამედიცინო მდგომარეობა.

გამომწვევი მიზეზები

სინდრომის საფუძველი ნეირობიოლოგიური ხასიათისაა. გამოკვლევების მიხედვით შესამჩნევი ცვლილებებია თავის ტვინის შემდეგ სტრუქტურებში: ნუშისებრი ბირთვი,სარტყლის ხვეული, ბაზალური განგლიები და შუბლის წილები. ერთი ჰიპოთეზის მიხედვით ამ ცვლილებებს საფუძვლად უდევს ცენტრალური ნერვული სისტემის ნეიროტრანსმიტერული აგენტების, განსაკუთრებით დოფამინის ცვლის დარღვევა. არსებობს სინდრომის გენეტიკური მიზეზების ჰიპოთეზაც. ოჯახური ისტორიების ანალიზის საფუძველზე, არსებობს ვარაუდი დაავადების აუტოსომურ-დომინანტური გზით გადაცემის შესახებ.თუმცა,ეს ჰიპოთეზა დამტკიცებული არ არის. ჟილ დე ლა ტურეტის მქონე პირების ნათესავებში ხშირად შეიძლება აღმოჩნდეს მანიაკალურ-დეპრესიული ფსიქოზი, აკვიატებული ნევროზი და პანიკური დარღვევები.

დამახასიათებელი ნიშნები

ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომის მქონენი არიან გაფანტუელბი, იმპულსურები და ძალიან მგრძნობიარეები და ემოციურები სტრესისადმი. მათ აქვთ პრობლემები მხედველობით-სივრცითი ფუნქციების მომწიფებაში და ნატიფი მოტორული მოქმედებების შესრულებაში. ასევე ახასიათებთ მარტივი და კომპლექსური მოტორული და ვოკალური ტიკები. მათ შორის:

ექოლალია – სხვისი სიტყვების და ხმების იმიტაცია, გამეორება — 20-45%
ექოპრაქსია — სხვათა მოძრაობების გამეორება და იმიტაცია — 10-35%
პალილალია — სიტყვის ბოლო ასოების ან წინადადებების ბოლო სიტყვის გამეორება — 10%
კოპროლალია — უხამსი სიტყვების და ფრაზების უნებლიე წამოძახილი — 8-25%
კოპროპრაქსია — უნებლიე უხამსი ჟესტები და მოძრაობები — 1-6%

ტიკი ქრონიკული ხასიათისაა, თუმცა, ზოგჯერ შეიძლება გაქრეს რამდენიმე ხნით, მაგრამ არა 3 თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში. სინდრომის უჩვეულო მახასიათებელია ის რომ ადამიანს დიდი ძალისხმევის შედეგად შეუძლია ტიკების კონტროლი. როგორც წესი, ასეთი შეკავების პერიოდს მოსდევს ტიკების გაორმაგებული შეტევები. შფოთვა, სტრესი, დაღლილობა, უძილობა, ალკოჰოლის ჭარბი დოზა იწვევს ტიკების გაძლიერებას და გამწვავებას. ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომს, ხშირად, თან ახლავს ჰიპერაქტივობა, ყურადღების კონცენტრაციის უნარის დაქვეითება, ქცევითი აშლილობა და განსაკუთრებული მიდრეკილება დეპრესიისაკენ. ის გავლენას არ ახდენს ბავშვის ინტელექტუალურ განვითარებაზე. გონებრივი განვითარებით ისინი არ განსხვავდებიან თანატოლებისგან.

სინდრომის გამოვლენა

სინდრომი გვხვდება ყველა კულტურაში .სხვადასხვა ქვეყნის მონაცემების მიხედვით გავრცელების სიხშირე განსხვავებულია ბავშვებსა და მოზრდილებში. ბავშვებში გავრცელებაა 5-30 : 10 000 მოსახლეზე. მოზრდილებში კი - 1-2 : 10 000 მოსახლეზე. ყოველი 4 შემთხვევიდან 3 მამაკაცია , ქალებში კი იშვიათად გვხვდება.

მკურნალობა

ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომი ქრონიკული დაავადებაა და მისი სრული განკურნება დღეისათვის შეუძლებელია. მიუხედაავდ ამისა, არსებობს ამ სინდრომის მკურნალობის ორი სტრატეგია: მედიკამენტური და სოციალურ-ფსიქოლოგიური. მკურნალობის სტრატეგია დამოკიდებულია დაავადების სიმძიმეზე ანუ სიმპტომების გამოვლენის ხარისხსა და გართულებაზე.

ლიტერატურა

გ.ბახტაძე;ა.ქისტაური;გ.ბახტაძე; თერაპიული ლექსიკონი-"საქართველო",თბილისი 1991
თ.გაგოშიძე; ბავშვის ფსიქიკური განვითარების დარღვევები-"ნეკერი",თბილისი 2007

@@ ხაზი 11: / ხაზი 11: @@
 ==დამახასიათებელი ნიშნები==
 ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომის მქონენი არიან გაფანტუელბი, იმპულსურები და ძალიან მგრძნობიარეები და ემოციურები [[სტრესი (მრავალმნიშვნელოვანი)|სტრესისადმი]].
-მათ აქვთ პრობლემები მხედველობით-სივრცითი [[ფუნქცია (მრავალმნიშვნელოვანი)|ფუნქციების]] მომწიფებაში და ნატიფი [[მოტორიკა|მოტორული]] მოქმედებების შესრულებაში. ასევე ახასიათებთ მარტივი და კომპლექსური [[მოტორიკა|მოტორული]] და ვოკალური [[ტიკები]] .
+მათ აქვთ პრობლემები მხედველობით-სივრცითი [[ფუნქცია (მრავალმნიშვნელოვანი)|ფუნქციების]] მომწიფებაში და ნატიფი [[მოტორიკა|მოტორული]] მოქმედებების შესრულებაში. ასევე ახასიათებთ მარტივი და კომპლექსური [[მოტორიკა|მოტორული]] და ვოკალური [[ტიკები]]. მათ შორის:
+* [[ექოლალია]] – სხვისი [[სიტყვა|სიტყვების]] და ხმების იმიტაცია, გამეორება — 20-45%
-მათ შორის:
+* [[ექოპრაქსია]] — სხვათა მოძრაობების გამეორება და იმიტაცია — 10-35%
-* [[ექოლალია]] -სხვისი [[სიტყვა|სიტყვების]] და ხმების იმიტაცია,გამეორება - 20-45%
+* [[პალილალია]] — სიტყვის ბოლო [[ასო (ნიშანი)|ასოების]] ან [[წინადადება|წინადადებების]] ბოლო [[სიტყვა|სიტყვის]] გამეორება — 10%
-* [[ექოპრაქსია]] - სხვათა მოძრაობების გამეორება და იმიტაცია - 10-35%
+* [[კოპროლალია]] — უხამსი [[სიტყვა|სიტყვების]] და ფრაზების უნებლიე წამოძახილი — 8-25%
-* [[პალილალია]] - სიტყვის ბოლო [[ასო (ნიშანი)|ასოების]] ან [[წინადადება|წინადადებების]] ბოლო [[სიტყვა|სიტყვის]] გამეორება - 10%
+* [[კოპროპრაქსია]] — უნებლიე უხამსი ჟესტები და მოძრაობები — 1-6%
-* [[კოპროლალია]]- უხამსი [[სიტყვა|სიტყვების]] და ფრაზების უნებლიე წამოძახილი - 8-25%
-* [[კოპროპრაქსია]] - უნებლიე უხამსი ჟესტები და მოძრაობები- 1-6%
-[[ტიკი]] ქრონიკული ხასიათისაა, თუმცა, ზოგჯერ შეიძლება გაქრეს რამდენიმე ხნით, მაგრამ არა უმეტეს 3 [[თვე|თვისა]]. [[სინდრომი|სინდრომის]] უჩვეულო მახასიათებელია ის რომ ადამიანს დიდი ძალისხმევის შედეგად შეუძლია [[ტიკი|ტიკების]] კონტროლი. როგორც წესი, ასეთი შეკავების პერიოდს მოსდევს [[ტიკი|ტიკების]] გაორმაგებული შეტევები. შფოთვა, [[სტრესი (მრავალმნიშვნელოვანი)|სტრესი]] , დაღლილობა, [[უძილობა]] , [[ალკოჰოლური სასმელი|ალკოჰოლის]] ჭარბი დოზა იწვევს [[ტიკი|ტიკების]] გაძლიერებას და გამწვავებას.
+ტიკი ქრონიკული ხასიათისაა, თუმცა, ზოგჯერ შეიძლება გაქრეს რამდენიმე ხნით, მაგრამ არა 3 თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში. [[სინდრომი|სინდრომის]] უჩვეულო მახასიათებელია ის რომ ადამიანს დიდი ძალისხმევის შედეგად შეუძლია [[ტიკი|ტიკების]] კონტროლი. როგორც წესი, ასეთი შეკავების პერიოდს მოსდევს [[ტიკი|ტიკების]] გაორმაგებული შეტევები. შფოთვა, [[სტრესი (მრავალმნიშვნელოვანი)|სტრესი]], დაღლილობა, [[უძილობა]], [[ალკოჰოლური სასმელი|ალკოჰოლის]] ჭარბი დოზა იწვევს ტიკების გაძლიერებას და გამწვავებას.
-ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომს, ხშირად, თან ახლავს ჰიპერაქტივობა,[[ყურადღება|ყურადღების]] კონცენტრაციის [[უნარი|უნარის]] დაქვეითება, ქცევითი აშლილობა და განსაკუთრებული მიდრეკილება [[დეპრესია|დეპრესიისაკენ]]. ის გავლენას არ ახდენს ბავშვის [[ინტელექტი|ინტელექტუალურ]] განვითარებაზე. გონებრივი განვითარებით ისინი არ განსხვავდებიან თანატოლებისგან.
+ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომს, ხშირად, თან ახლავს ჰიპერაქტივობა, ყურადღების კონცენტრაციის [[უნარი|უნარის]] დაქვეითება, ქცევითი აშლილობა და განსაკუთრებული მიდრეკილება [[დეპრესია|დეპრესიისაკენ]]. ის გავლენას არ ახდენს ბავშვის [[ინტელექტი|ინტელექტუალურ]] განვითარებაზე. გონებრივი განვითარებით ისინი არ განსხვავდებიან თანატოლებისგან.
 ==სინდრომის გამოვლენა==
@@ ხაზი 26: / ხაზი 25: @@
 ==მკურნალობა==
-ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომი ქრონიკული დაავადებაა და მისი სრული განკურნება დღეისათვის შეუძლებელია. მიუხედაავდ ამისა, არსებობს ამ [[სინდრომი|სინდრომის]] [[მკურნალობა|მკურნალობის]] ორი სტრატეგია : მედიკამენტური  და სოციალურ-ფსიქოლოგიური. მკურნალობის [[სტრატეგია]] დამოკიდებულია დაავადების სიმძიმეზე ანუ სიმპტომების გამოვლენის ხარისხსა და გართულებაზე.
+ჟილ დე ლა ტურეტის სინდრომი ქრონიკული დაავადებაა და მისი სრული განკურნება დღეისათვის შეუძლებელია. მიუხედაავდ ამისა, არსებობს ამ [[სინდრომი|სინდრომის]] [[მკურნალობა|მკურნალობის]] ორი სტრატეგია: მედიკამენტური  და სოციალურ-ფსიქოლოგიური. მკურნალობის სტრატეგია დამოკიდებულია დაავადების სიმძიმეზე ანუ სიმპტომების გამოვლენის ხარისხსა და გართულებაზე.
 ==ლიტერატურა==