ნიუტონის კანონები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
No edit summary |
|||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
[[ფაილი:Newtons laws in latin.jpg|200px|მარჯვნივ|thumb|ნიუტონის პირველი და მეორე კანონი. ორიგინალი (ენა — ლათინური)]] |
[[ფაილი:Newtons laws in latin.jpg|200px|მარჯვნივ|thumb|ნიუტონის პირველი და მეორე კანონი. ორიგინალი (ენა — ლათინური)]] |
||
'''ნიუტონის კანონები''' — სამი კანონი, რომლებიც საფუძვლად უდევს ეგრეთ წოდებულ [[კლასიკური მექანიკა|კლასიკურ მექანიკას]].<ref name="ქსე" /> |
|||
ჩამოაყალიბა [[ისააკ ნიუტონი|ისააკ ნიუტონმა]] 1687 წელს. პირველი კანონი: „ყოველი სხეული ცდილობს შეინარჩუნოს თავისი უძრაობის ან თანაბარი წრფივი მოძრაობის მდგომარეობა, ვიდრე და რამდენადაც იგი იძულებული არ გახდება მოდებული ძალების გავლენით შეიცვალოს ეს მდგომარეობა“. მეორე კანონი: „მოძრაობის რაოდენობის ცვლილება პირდაპირპროპორციულია მოდებული მამოძრავებელი ძალისა და მიმართულია ამ ძალის მოქმედების წრფის გასწვრივ“. მესამე კანონი: „ქმედებას ყოველთვის აქვს ტოლი და საწინააღმდეგო უკუქმედება; სხვანაირად: ორი სხეულის ურთიერთქმედება ტოლია და მიმართულია ერთმანეთის საწინააღმდეგოდ“.<ref name="ქსე" /> |
|||
'''ნიუტონის კანონები''' — [[დინამიკა (მექანიკა)|დინამიკის]] სამი ძირითადი კანონი, სხეულზე [[ძალა|ძალის]] მოქმედებისა და მის [[მოძრაობა|მოძრაობის]] შესახებ. კანონები ჩამოაყალიბა [[ფიზიკოსი|ფიზიკოსმა]] [[ისააკ ნიუტონი|ისააკ ნიუტონმა]] თავის ნაშრომში „[[Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica]]“, რომელიც გამოქვეყნდა [[1687]] წლის [[5 ივლისი|5 ივლისს]]. კანონები საფუძველია კლასიკური მექანიკისა<ref name="ქსე">{{ქსე|7|450||არა}}</ref>. |
|||
ნიუტონის კანონები არის |
ნიუტონის კანონები არის [[გალილეო გალილეი]]ს, [[კრისტიან ჰიუიგენსი]]ს, თვითნ ნიუტონისა და სხვათა მრავალი დაკვირვების, ცდებისა და თეორიული კვლევის შედეგი. თანამედროვე წარმოდგენებისა და ტერმინოლოგიის თანახმად, I და II კანონის განხილვისას სხეულში უნდა გვესმოდეს მატერიალური წერტილი, ხოლო მოძრაობაში — მოძრაობა ათვლის ინერციული სისტემის მიმართ.<ref name="ქსე" /> |
||
ნიუტონის კანონები მართებული აღარ არის ძალიან მცირე ზომის ობიექტების (ელმენტარული ნაწილაკების) მოძრაობისათვის და სინათლის სიჩქარის მახლობელ სიჩქარეებით მოძრაობისას.<ref name="ქსე">{{ქსე|7|450||არა}}</ref>. |
|||
==კანონების ფორმულირება== |
|||
===ნიუტონის პირველი კანონი=== |
|||
სხეული უძრავია ან წრფივად და თანაბრად მოძრაობს, თუ მასზე სხვა სხეულები არ მოქმედებს ან მათი მოქმედება გაწონასწორებულია |
|||
სხეული ინარჩუნებს უძრავ ან თანაბრად მოძრავ მდგომარეობას მანამ სანამ სხვა სხეული არ გამოიყვანს მას ამ მდგომარეობიდან |
|||
===ნიუტონის მეორე კანონი=== |
|||
მეორე კანონი ყალიბდება ასე: სხეული უძრავია ან წრფივად და თანაბრად მოძრაობს, თუ მასზე სხვა სხეულების მოქმედება კონპენსირებულია. სხეულზე მოქმედი ძალა სხეულის მასისა და აჩქარების ნამრავლის ტოლია |
|||
<math>F=m\frac{{d}v}{{d}t}</math> ან <math> \vec {F} = m\vec a </math> |
|||
სადაც <math> \vec a </math> არის სხეულის აჩქარება, <math> \vec {F} </math> — სხეულზე მოქმედი ძალა და <math> m\,\! </math> — სხეულის მასა. |
|||
===ნიუტონის მესამე კანონი=== |
|||
:სხეულები ერთმანეთზე მოქმედებენ ძალებით, რომლებიც მიმართულია ერთი და იმავე წრფის გასწვრივ, [[მოდული]]თ ტოლია, ხოლო მიმართულებით — საპირისპირო. |
|||
<math> \vec {F_1} = - \vec {F_2}</math> |
|||
==იხილეთ აგრეთვე== |
==იხილეთ აგრეთვე== |
||
12:45, 26 ოქტომბერი 2016-ის ვერსია
ნიუტონის კანონები — სამი კანონი, რომლებიც საფუძვლად უდევს ეგრეთ წოდებულ კლასიკურ მექანიკას.[1]
ჩამოაყალიბა ისააკ ნიუტონმა 1687 წელს. პირველი კანონი: „ყოველი სხეული ცდილობს შეინარჩუნოს თავისი უძრაობის ან თანაბარი წრფივი მოძრაობის მდგომარეობა, ვიდრე და რამდენადაც იგი იძულებული არ გახდება მოდებული ძალების გავლენით შეიცვალოს ეს მდგომარეობა“. მეორე კანონი: „მოძრაობის რაოდენობის ცვლილება პირდაპირპროპორციულია მოდებული მამოძრავებელი ძალისა და მიმართულია ამ ძალის მოქმედების წრფის გასწვრივ“. მესამე კანონი: „ქმედებას ყოველთვის აქვს ტოლი და საწინააღმდეგო უკუქმედება; სხვანაირად: ორი სხეულის ურთიერთქმედება ტოლია და მიმართულია ერთმანეთის საწინააღმდეგოდ“.[1]
ნიუტონის კანონები არის გალილეო გალილეის, კრისტიან ჰიუიგენსის, თვითნ ნიუტონისა და სხვათა მრავალი დაკვირვების, ცდებისა და თეორიული კვლევის შედეგი. თანამედროვე წარმოდგენებისა და ტერმინოლოგიის თანახმად, I და II კანონის განხილვისას სხეულში უნდა გვესმოდეს მატერიალური წერტილი, ხოლო მოძრაობაში — მოძრაობა ათვლის ინერციული სისტემის მიმართ.[1]
ნიუტონის კანონები მართებული აღარ არის ძალიან მცირე ზომის ობიექტების (ელმენტარული ნაწილაკების) მოძრაობისათვის და სინათლის სიჩქარის მახლობელ სიჩქარეებით მოძრაობისას.[1].
იხილეთ აგრეთვე
სქოლიო
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 450.