შიმპანზე: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ r2.7.2) (ბოტის დამატება: an:Pan (chenero) შეცვლა: tl:Pan (hayop) |
|||
ხაზი 46: | ხაზი 46: | ||
[[კატეგორია:ადამიანის მსგავსი მაიმუნები]] |
[[კატეგორია:ადამიანის მსგავსი მაიმუნები]] |
||
[[an:Pan (chenero)]] |
|||
[[ar:شمبانزي]] |
[[ar:شمبانزي]] |
||
[[ast:Pan (animal)]] |
[[ast:Pan (animal)]] |
||
ხაზი 103: | ხაზი 104: | ||
[[tg:Шимпанзе]] |
[[tg:Шимпанзе]] |
||
[[th:ลิงชิมแปนซี]] |
[[th:ลิงชิมแปนซี]] |
||
[[tl: |
[[tl:Pan (hayop)]] |
||
[[tr:Şempanze]] |
[[tr:Şempanze]] |
||
[[uk:Шимпанзе]] |
[[uk:Шимпанзе]] |
15:42, 30 სექტემბერი 2012-ის ვერსია
შიმპანზე | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||
| |||||||||||||
ლათინური სახელი | |||||||||||||
Pan | |||||||||||||
სახეობა | |||||||||||||
| |||||||||||||
|
შიმპანზე (Pan) — ადამიანის მსგავსი მაიმუნების გვარი. მათი სხეულის სიგრძეა 150-165 სმ, მასა 45-80 კგ. წინა კიდურები უკანაზე უფრო გრძელია. შედარებით მოკლე ცერი დანარჩენ თითებს უპირისპირდება. აქვს დიდი ყურები, პატარა ცხვირი, დანაოჭებული სახე, შავი და უხეში ბეწვი. გვარში 2 სახეობაა: ჩვეულებრივი შიმპანზე (Pan troglodytes) და ჯუჯა შიმპანზე ანუ ბონობო (Pan paniscus). შიმპანზე გავრცელებულია ეკვატორულ აფრიკაში. ბინადრობს ტროპიკული წვიმის და მთის ტყეებში ზღვისდონიდან 3000 მ-მდე. ეწევა ნახევრად მეხეულ ცხოვრებას. მიწაზე დადის ოთხ ფეხზე, ეყრდნობა მთელ ტერფს, ზოგჯერ მოძრაობს ორ ფეხზეც. ხეებზე გადაადგილდება მოსაჭიდებელი მტევნების მეშვეობით. ბუნაგს ხეზე იკეთებს. ქმნის ხროს, რომელშივ 5-25 (ზოგჯერ 40-45) ინდივიდია. იკვებება ნაირგვარი საკვებით. მაკეობა 225 დღე-ღამეს გრძელდება. შობს 1 ნაშიერს. დედალი შიმპანზე სქესობრივ სიმწიფეს აღწევს 6-10, ხოლო მამალი 7-8 წლისა. ცოცხლობენ 50-60 წელს. გამოირჩევა განვითარებული საზრიანი ინსტიქტებით. ურთიერთთან მიმართებისას გამოსცემს 30-მდე სხვადასხვა ბგერას, ახასიათებს მრავალფეროვანი მიმიკა და ჟესტიკულაცია. იგი უფრო ახლოს დგას ადამიანთან, ვიდრე სხვა ადამიანის მსგავსი მაიმუნები. შიმპანზეს რაოდენობა მცირეა, ჯუჯა შიმპანზე შეტანილია საერთაშორისო წითელ წიგნში.
რესურსები ინტერნეტში
- Video clip of Ngamba Island Chimpanzee Sanctuary
- The First 100 Chimps in Research in the USA
- Chimpanzee: Wildlife summary from the African Wildlife Foundation
- Chimpanzees Make/Use Spears
- Chimpanzee Cultures Online
- Kanyawara Chimpanzee Blog from Uganda (Harvard Biological Anthropology research)
- Chimp Haven (The National Chimpanzee Sanctuary)
- Chimps as Pets
- Using Pac-Man to test cognitive reasoning in chimps
- Talking With Chimps
- Jane Goodall's Chimpanzee Central
- New Scientist 19 May 2003 - Chimps are human, gene study implies
- Did chimp and human ancestors interbreed?
- Chimp "Stone Age" Finds Are Earliest Nonhuman Ape Tools, Study Says
- Chimpanzee Facial Expression & Vocalizations
- Goodall 1968 & Parr 2005
- Fox News: Study: Chimps Are More Evolved Than Humans
ლიტერატურა
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 747.