ნიკოლაი ეფიმოვი
| ნიკოლაი ეფიმოვი | |
|---|---|
| დაბადების თარიღი |
18 (31) მაისი 1910 ორენბურგი |
| გარდაცვალების თარიღი |
14 აგვისტო 1982 (72 წლის) მოსკოვი |
| მოქალაქეობა |
 სსრკ |
| ალმა-მატერი | როსტოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი |
| პროფესია | მათემატიკოსი |
| ჯილდოები |
ლობაჩევსკის პრემია
 |
ნიკოლაი ეფიმოვი (დ. 18 ( 31) მაისი , ორენბურგი — გ. 14 აგვისტო, 1982 წ მოსკოვი ) — საბჭოთა მათემატიკოსი საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი ( 1979 წ. ). ლენინის პრემიის ლაურეატი.[1]
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ნიკოლაი ეფიმოვი დაიბადა 18 ( 31) მაისს ორენბურგში . 1932 წელს დაამთავრა ჩრდილოეთ კავკასიის სახელმწიფო უნივერსიტეტი (ახლანდელი სამხრეთ ფედერალური უნივერსიტეტი ). 1934-1941 წლებში. მუშაობდა ვორონეჟის უნივერსიტეტში (1940 წლიდან იყო ინსტიტუტის პროფესორი), 1941— 1943 წლებში მუშაობდა ვორონეჟის საავიაციო ინსტიტუტში. [2]
1934 წლიდან იყო ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა კანდიდატი (დაიცვა დისერტაცია თემაზე "ზედაპირების მოხრა პარაბოლური წერტილებით" ), 1940 წლიდან გახდა ფიზიკა—მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი (სადისერტაციო თემა — "ზოგიერთი ქსელისა და ზედაპირის ინვარიანტული მახასიათებლები" ). 1946-1956 წლებში იკავებდა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფიზიკის ფაკულტეტის მათემატიკის კათედრის პროფესორის ადგილს.
1943-1962 წლებში მუშაობდა მოსკოვის სატყეო საინჟინრო ინსტიტუტის მათემატიკის განყოფილების გამგედ. [3] ამავე დროს, 1946 წლიდან ასწავლიდა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში [2]
1957-1982 წლებში ნიკოლაი ეფიმოვი ხელმძღვანელობდა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მექანიკა-მათემატიკის მათემატიკური ანალიზის განყოფილებას. 1962-1969 წლებში იკავებდა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მექანიკა-მათემატიკის ფაკულტეტის დეკანის თანამდებობას. მეცნიერი 1979 წელს აირჩიეს საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტად. ნიკოლაი ეფიმოვი იყო მათემატიკური ენციკლოპედიის სარედაქციო კოლეგიის წევრი .
სამეცნიერო საქმიანობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ნიკოლაი ეფიმოვის სამეცნიერო ინტერესის სფეროებში შედიოდა დიფერენციალური გეომეტრია, გამოყენებითი მათემატიკა. [4] ამავე დროს, მისი ძირითადი ნამუშევრები უკავშირდებოდა გეომეტრიას და კერძოდ, ზედაპირების დეფორმაციის თეორიას და უარყოფითი გამრუდების ზედაპირების თეორიას.
ნიკოლაი ეფიმოვმა შეისწავლა ზედაპირის დახრილობა ბრტყელ წერტილთან ახლოს და აჩვენა, რომ არსებობს ანალიტიკური ზედაპირები, რომლებიც არ იხრება ასეთი წერტილის არცერთ მიდამოში. ამოხსნა ჰილბერტის განზოგადებული პრობლემა ზედაპირების შესახებ, რომლებსაც აქვთ უარყოფითი გაუსის გამრუდება ყველა წერტილში. მან განზოგადა ჰილბერტის თეორემა ლობაჩევსკის სიბრტყის ჩაძირვის შესახებ, კერძოდ, დაამტკიცა, რომ სრულ რეგულარულ ზედაპირზე სამგანზომილებიან ევკლიდეს სივრცეში, გაუსის გამრუდება ყველგან უარყოფითია, მაშინ ზუსტი ზედა ზღვარი ნულის ტოლია. ნაწილობრივი დიფერენციალური განტოლებების თეორიაში მან შეიმუშავა არაწრფივი ჰიპერბოლური სისტემების შესწავლის მეთოდი [2] .
ნიკოლაი ეფიმოვმა შექმნა და ხელმძღვანელობდა მოსკოვის გეომეტრების სკოლას, რომლის ძირითად საქმიანობას გეომეტრიის საკითხების შემუშავება წარმოადგენდა.[5]
ჯილდოები და პრემიები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თავისი სამეცნიერო მიღწევებისთვის ნიკოლაი ეფიმოვს მიენიჭა მრავალი სახელმწიფო ჯილდო და პრიზი [4]. მათ შორის: შრომის წითელი დროშის ორდენი ( 1953, 1971 ); ლენინის პრემია ( 1966 ) და ნიკოლაი.ლობაჩევსკის სახელობის პრემია ( 1951 წ. ).
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Боголюбов А. Н. . Математики. Механики. Биографический справочник. — Киев: Наукова думка, 1983. — 639 с.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Мехмат МГУ 80. Математика и механика в Московском университете / Гл. ред. А. Т. Фоменко. — М.: Изд-во Моск. ун-та, 2013. — 372 с. — ISBN 978-5-19-010857-6. — С. 70.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Боголюбов 1983.
- ↑ Декан механико-математического факультета, профессор Н. В. Ефимов (1910—1982). ციტირების თარიღი: 2018-02-10
- ↑ 4.0 4.1 Ефимов Николай Владимирович. // Сайт «Летопись Московского университета». ციტირების თარიღი: 2016-06-16.
- ↑ A. D. Aleksandrov, S. P. Novikov, A. V. Pogorelov, È. G. Poznyak, P. K. Rashevskiǐ, È. R. Rozendorn, I. Kh. Sabitov, S. B. Stechkin, "Obituary: Nikolai Vladimirovich Yefimov" (რუს.), Uspekhi Mat. Nauk 38:5 (1983), 111–117.