ნარკიზ ბუნინი

ნარკიზ ბუნინი
ნარკიზ ბუნინი
დაიბადა	1 (13) თებერვალი, 1856
დაბადების ადგილი	Kastornoye
გარდაიცვალა	13 (26) მარტი, 1912 (56 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	სანქტ-პეტერბურგი

ნარკიზ ნიკოლოზის ძე ბუნინი (რუს. Наркиз Николаевич Бунин დ. 1 [ 13 ] თებერვალი, 1856, გვ. კასტორნოე, ვორონეჟის პროვინცია — გ.13 [ 26 ] მარტი, 1912, პეტერბურგი) — რუსი ბატალისტი მხატვარი.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დაიბადა ვორონეჟის პროვინციის ზემლიანსკის რაიონის სოფელ კასტორნოიეში, დიდგვაროვან ოჯახში. 1872 წელს დაამთავრა მიხაილოვსკის ვორონეჟის სამხედრო გიმნაზია და შევიდა პეტერბურგის სამთო ინსტიტუტში. 1877 წელს, როგორც მოხალისემ, სამსახური დაიწყო პეტროვსკის 88-ე ქვეით პოლკში, ხოლო 1878 წელს — ეგერების მსუბუქ ქვეითთა გვარდიის პოლკში. 1880 წელს, კონსტანტინოვსკის სკოლაში გამოცდების ჩაბარების შემდეგ, პრაპორშჩიკი გახდა. დააწინაურდა პორუჩიკის წოდებამდე. ასრულებდა ბატალიონისა და პოლკის ადიუტანტის მოვალეობებს. 1893 წლიდან, შტაბის კაპიტნის წოდებით, მეთაურობდა ასეულს. 1898 წელს მიენიჭა კაპიტნის წოდება. 1900 წელს ბუნინი ავადმყოფობის გამო იძულებული გახდა სამხედრო სამსახური დაეტოვებინა, მაგრამ მას მიენიჭა პოლკოვნიკის წოდება და მუნდირი.

გარდაიცვალა 1912 წელს. დაკრძალულია ლიტერატორთა ხიდების სასაფლაოზე.^[1]

შემოქმედება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბავშვობიდან ნარკიზ ბუნინმა, სამხედრო მეცნიერების გარდა, სამხატვრო განათლებაც მიიღო. 1881 წელს პოლკის მეთაურმა და დიდმა ჰერცოგმა, ვლადიმერ ალექსანდრეს ძემ ნება მისცა შესულიყო საიმპერატორო ხელოვნების აკადემიაში, როგორც მოხალისე საბრძოლო ფერწერის კლასში, რომელიც მხატვარმა 1887 წელს დაამთავრა. არმიის სამსახურმა ხელი შეუწყო ბუნინის, როგორც ბატალისტი მხატვრის ჩამოყალიბებას. სწავლის პერიოდში ორჯერ დაჯილდოვდა ორი მცირე ვერცხლის მედლით - 1884 და 1885 წლებში, ხოლო 1887 წელს - დიდი ვერცხლის მედალი საიმპერატორო სამხატვრო აკადემიისგან. აკადემიის დამთავრებიდან მალევე, ბუნინი აღიარებულ იქნა საიმპერატორო ხელოვნების აკადემიის საპატიო თავისუფალ წევრად მისი ნახატებისთვის „წისქვილი“, „მეორე დღეს“, „სერიები“ და „დუბნიაკის მთის ქვეშ“.

ბუნინის ტილოები ძირითადად საბრძოლო სცენებს ეძღვნება. მის ნამუშევრებში ასახულია 1812 წლის სამამულო ომის, 1877-1878 წლების რუსეთ-თურქეთის ომის და 1904-1905 წლების რუსეთ-იაპონიის ომის საბრძოლო ეპიზოდები, ისევე როგორც ჯარის მშვიდობიანი ყოველდღიურობა. ის მიმართავდა როგორც პორტრეტის ჟანრს, ასევე ნახატებს პოლკის ისტორიებიდან და ოფიცრების სადილების მენიუს.

1884 წლიდან ბუნინი მონაწილეობდა აკადემიის გამოფენებში. 1892 წლიდან 1896 წლამდე მხატვრის ნამუშევრები გამოჩნდა რუს აკვარელისტთა საზოგადოების გამოფენებზე, რომლის წევრიც იყო ნარკიზ ნიკოლოზის ძე. 1880-იანი წლებიდან მისი ნამუშევრები იბეჭდებოდა დედაქალაქის ჟურნალებში „ნივა“, „ჩრდილოეთი“ და „ფერწერული მიმოხილვა". 1889 წელს გამოიცა მისი ნახატების ალბომი „რუსული სამხედრო ცხოვრება“, რომელიც შემდგომში საკოლექციო საგანი გახდა. 1913 წელს სანქტ-პეტერბურგში ნარკიზ ბუნინის გარდაცვალებისშემდგომი გამოფენა გაიმართა.

მხატვრის სურათებმა დიდი წარმატება მოიპოვა და ადვილად იყიდებოდა კერძო კოლექციონერებში. სხვადასხვა დროს, ბუნინის ნამუშევრების მომხმარებლები და მყიდველები იყვნენ დიდი ჰერცოგები გიორგი მიხეილის ძე, მიხეილ ნიკოლოზის ძე და, პეტრე ნიკოლოზის ძე რომანოვები. რომლებთან ერთადაც იგი მსუბუქ ქვეითთა გვარდიაში მსახურობდა. ბევრი ნახატის ბედი უცნობია. თუმცა, ნარკიზ ნიკოლოზის ძის ნახატების ნახვა შესაძლებელია ერმიტაჟში, არტილერიის სამხედრო-ისტორიულ მუზეუმში, საზღვაო მუზეუმში და სხვადასხვა ქალაქების ხელოვნების კოლექციებში.

„თევზაობა“[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ნარკიზ ბუნინის ერთ-ერთი ნამუშევარი „თევზაობა“ წარმოდგენილი იყო პეტერბურგის მხატვართა საზოგადოების გამოფენაზე „პასაჟში“ 1903 წელს. მასზე გამოსახულია ბადით მოთევზავეთა ჯგუფი, რომელთაგან ზოგიერთმა შარვალი გაიხადა და მხოლოდ პერანგებში არიან დარჩენილი. ამავდროულად, აღიარებულია, რომ ფეხშიშველთა შორის შეიცნობა მწერალი ლევ ტოლსტოი და მხატვარი ილია რეპინი.

2 მარტის საღამოს, გამოფენის ერთ-ერთი სტუმარი, რომელიც მოსკოველი ჟურნალისტი სემიონ ლიუბოშიცი აღმოჩნდა, მიუახლოვდა ბუნინის ნახატს და ტილოს მთელ სიგრძეზე დაწერა სიტყვა „საზიზღრობა“. წესრიგის დამრღვევი პოლიციამ დააკავა და თავისი საქციელისთვის 6 დღით დააპატიმრეს. იმავე დღეს ამოიღეს სურათი „თევზაობა“ წარწერით „საზიზღრობა“. გამოფენას ინციდენტის გამო რეკლამა გაუკეთდა და დამთვალიერებელთა რაოდენობა რამდენჯერმე გაიზარდა.

ნახატის ბედი დიდი ხნის განმავლობაში უცნობი იყო. გავრცელდა ჭორები, რომ ნარკიზ ბუნინმა ის რუსეთიდან გაიტანა და წარმატებით გაყიდა. სხვები დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ მხატვარმა საკამათო ტილო გაანადგურა. ამ ნახატის გამოჩენამ აშშ-ში აუქციონზე წერტილი დასვა მის ბედში.

ჩვენს თანამედროვეობაში, ინგლისურმა კერძო აუქციონის სახლმა Bonhams-მა ბუნინის სკანდალური სურათი 25 ათას ფუნტად შეაფასა.^[2]

ცხენების პორტრეტების კოლექცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1895 წელს გამოიცა წიგნი „ცხენები“, რომლის ავტორებმაც, სახელმწიფო ცხენსაშენის მთავარი სამმართველოს თანამშრომლებმა ლ. სიმონოვმა და ი. მერდერმა გააკეთეს აღწერა თითქმის ყველა იმ ცხენის ჯიშისა, რომელიც XIX საუკუნეში რუსეთში და დასავლეთ ევროპაში არსებობდა. ფრანგმა ბარონმა ფავრო-დე-კერბრეკმა, რომელიც „ცხენების სფეროს“ დიდი მცოდნე იყო, სიმონოვისა და მერდერის ნაშრომი შეაფასა, როგორც „ცხენების პორტრეტების ყველაზე სრული კოლექცია“. უნიკალური წიგნის ილუსტრაციები ნარკიზ ბუნინმა შეასრულა ნ. სამოკიშთან ერთად.^[3]