მარკ ბერნშტეინი
მარკ ბერნშტეინი (რუს. Марк Израйлевич Бернштейн) – ბელორუსი ბლოგერი და რუსულენოვანი ვიკიპედიის რედაქტორი, რომელიც ცხოვრობს მინსკში და რომელიც 2022 წლის 11 მარტს დააკავა ბელარუსის უსაფრთხოების ძალებმა მას შემდეგ, რაც დააბრალეს ვიკიპედიაში ანტი-რუსული სტატიის შექმნა. ბრალი წაუყენეს ბელარუსის ადმინისტრაციული კოდექსის 24.3 მუხლით (პოლიციის თანამშრომლებისადმი დაუმორჩილებლობისთვის) და მიუსაჯეს 15 დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა.[1][2][3] ამ დროის შემდეგ იგი პატიმრობაში იმყოფებოდა. 2022 წლის 24 ივნისს მიესაჯა სამი წლით შინაპატიმრობა და გაათავისუფლეს სასამართლოდან.[4][5]
ბერნშტეინი ვიკიპედიაში „Pessimist2006“ მომხმარებლის სახელით წერდა. 2009 წლის ბოლოდან 2022 წლის დასაწყისამდე, ბერნშტეინი იყო რუსული ვიკიპედიის 50 ყველაზე აქტიური რედაქტორიდან ერთ-ერთი, 200 000-ზე მეტი რედაქტირებით.[6] მას სხვა ენციკლოპედიის გამომცემლების მიერ დაევალა სტატიების დაწერა. ბერნშტეინმა თავის „საუკეთესო“ მიღწევად 2009 წელს ვიკიპედიაში გამოქვეყნებული სტატია ცენზურა საბჭოთა კავშირში დაასახელა, რომლის შესაქმნელადაც დაახლოებით 250 წყარო გამოიყენა. ამავე პერიოდში, მან ასევე Deutsche Welle-ს მისცა ინტერვიუ ბელარუსულენოვანი ვიკიპედიის პროექტის განვითარების გზებზე, მისი გამოცდილების გაზიარების ფარგლებში. ბერნშტეინმა ურჩია ვიკიპედიის ახალ რედაქტორებს, ჯერ ესწავლათ გამოცდილი რედაქტორების რედაქტირების ნიმუშები და მოემზადებინათ იმ რედაქტორებთან მუშაობისთვის, რომლებსაც ჰქონდათ ძალიან განსხვავებული და ხშირად საპირისპირო შეხედულებები, რაც მან დაინახა, როგორც ვიკიპედიის სტატიების განვითარების გასაღები.
დაკავება და დაპატიმრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
როდესაც რუსული ვიკიპედიის ზოგიერთი რედაქტორი აცხადებდა, რომ სახელწოდება „რუსეთის შეჭრა უკრაინაში (2022)“ არღვევდა ვიკიპედიის პოლიტიკას ინფორმაციის ნეიტრალური თვალსაზრისით წარმოდგენის შესახებ, ბერნშტეინმა თქვა: "რუსული ჯარები შეიჭრნენ უკრაინის ტერიტორიაზე. ეს უბრალოდ ფაქტია და არა თვალსაზრისი“.[7] 2022 წლის 10 მარტს რუსმა პროპაგანდისტებმა ონლაინ შეტყობინებების ფორუმ „ტელეგრამ“-ზე, „მრაკობორეთს“ ( lit. " Auror ', ჰარი პოტერის ცნობარი), გამოაქვეყნა პირადი ინფორმაცია ბერნშტეინის შესახებ და დაადანაშაულეს იგი რუსეთის ახალი კანონის დარღვევაში ყალბი ამბების გამოქვეყნების წინააღმდეგ. ფორუმმა განაცხადა, რომ ბერნშტეინის მიერ ვიკიპედიის სტატიების რედაქტირება 2022 წელს უკრაინაში რუსეთის შეჭრაზე არღვევდა ახალ კანონს.[8]
2022 წლის 11 მარტს ბელარუსის ორგანიზებულ დანაშაულთან და კორუფციასთან ბრძოლის მთავარმა დირექტორატმა დააკავა ბერნშტეინი მინსკში. პროსამთავრობო „ტელეგრამ“-ის არხებმა ბერნშტეინის დაკავების ვიდეოჩანაწერი გამოაქვეყნეს და ყალბი „ანტირუსული“ ინფორმაციის გავრცელებაში დაადანაშაულეს. 2022 წლის 12 მარტს მას მიესაჯა 15 დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა „თანამდებობის პირის კანონიერი ბრძანების ან მოთხოვნის დაუმორჩილებლობისთვის“ (ბელორუსის ადმინისტრაციული კოდექსის 24.3 მუხლი).[9] [10]
2022 წლის 11 მარტს, ვიკიმედიამ, რომელიც მართავს ვიკიპედიას და სხვა ვიკიმედიის პროექტებს, ბერნშტეინის დაკავების შესახებ გამოკითხვის პასუხად განაცხადა, რომ ფონდების „ნდობისა და უსაფრთხოებისა და ადამიანის უფლებების გუნდები აკვირდებოდნენ უკრაინაში მიმდინარე კრიზისს და მჭიდრო კავშირში იყვნენ ვიკიმედიის თემებთან რეგიონში, რათა უზრუნველყოთ მათი უსაფრთხოება და ეპასუხათ მათი საჭიროებებისთვის."
2022 წლის 26 მარტს, ბელარუსულმა გაზეთმა „ნაშა ნივა“-მ განაცხადა, რომ ბერნშტეინი არ გაათავისუფლეს 15 დღიანი დაკავების შემდეგ და ამტკიცებდა, რომ მას ბრალი ედებოდა „საზოგადოებრივი წესრიგის უხეშად დარღვევის ან მათში აქტიური მონაწილეობის ქმედებების ორგანიზებასა და მომზადებაში“ (მუხლი 342.1. ბელორუსის სისხლის სამართლის კოდექსი).[11] შვიდი ორგანიზაციის, მათ შორის „ვიასნას ადამიანის უფლებათა დაცვის ცენტრი“-ს ერთობლივ განცხადებაში, 2022 წლის 29 მარტს, იგი პოლიტპატიმრად იქნა აღიარებული.[12]
თავისუფლების შეზღუდული[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2022 წლის 24 ივნისს, მეორე ბრალდებაში, ბერნშტეინს მიესაჯა „პირობით ვადამდე გათავისუფლების მსგავსი“ სასჯელი, შეზღუდული თავისუფლებით, სამი წლით „საზოგადოებრივი წესრიგის დამრღვევი აქტივობების ორგანიზებისა და მომზადებისთვის“. ბერნშტეინმა განაცხადა, რომ ის უდანაშაულო იყო ბრალდებაში. ბრალდების მხარის დასაბუთებას რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლება-მ "გაურკვეველი" უწოდა.[13]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ „В Беларуси задержали Марка Бернштейна — активиста и популяризатора интернет-энциклопедии Wikipedia.org“ [Mark Bernstein – an activist and populariser of the online encyclopedia Wikipedia – was detained in Belarus]. Zerkalo.io (რუსული). 2022-03-11. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-03-11. ციტირების თარიღი: 2022-03-12.
- ↑ „Entrepreneur, Activist Mark Bernstein Detained In Minsk“. Charter 97. 2022-03-11. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-03-11. ციტირების თარიღი: 2022-03-11.
- ↑ Song, Victoria (2022-03-11). „A top Wikipedia editor has been arrested in Belarus“. The Verge. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-03-11. ციტირების თარიღი: 2022-03-11.
- ↑ „Belarusian Blogger Handed Parole-Like Sentence“. Radio Free Europe/Radio Liberty. 2022-06-24. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-06-25.
- ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს. (2022-06-24).
- ↑ Kozlova, Darya (17 March 2022). „Правочный режим. ФСО редактирует статьи в «Википедии» об Украине, википедистов преследуют и угрожают блокировкой проекта — все из-за «спецоперации»“ [FSO (Federal Protective Service) edits articles on Wikipedia about Ukraine, Wikipedians are being persecuted and threatened with block of their project – all because of a "special operation"]. Novaya Gazeta (რუსული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 18 March 2022. ციტირების თარიღი: 20 March 2022.
- ↑ Harrison, Stephen. (2022-03-01) How the Russian Invasion of Ukraine Is Playing Out on English, Ukrainian, and Russian Wikipedia. ციტირების თარიღი: 2022-03-12
- ↑ „В Беларуси задержали редактора "Википедии" Марка Бернштейна“ [Wikipedia editor Mark Bernstein detained in Belarus] (რუსული). Current Time TV. 11 March 2022. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 March 2022. ციტირების თარიღი: 12 March 2022.
- ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს. (2022-03-12)."Популяризатору интернет-энциклопедии Wikipedia Марку Берштейну дали 15 суток — за «неповиновение»". zerkalo.io. 12 March 2022.
- ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს. (12 March 2022)."Wikipedia Promoter Mark Bernshtein was Sentenced for 15 Days of Detention for "Disobedience"".
- ↑ На аўтара «Вікіпедыі» Марка Бернштэйна завялі крымінальную справу (2022-03-26). ციტირების თარიღი: 2022-03-26
- ↑ 13 people recognized as political prisoners following recent convictions and detentions. ციტირების თარიღი: 2022-03-29
- ↑ „Belarusian Blogger Handed Parole-Like Sentence“. Radio Free Europe/Radio Liberty. 2022-06-24. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-06-25."Belarusian Blogger Handed Parole-Like Sentence".