ლოგარითმული სახაზავი

ლოგარითმული სახაზავი

ლოგარითმული სახაზავი, საანგარიშო სახაზავი — ხელსაწყო, რომელსაც მარტივი გამოთვლებისათვის იყენებენ. მისი მეშვეობით ოპერაციები რიცხვებზე (მიმატება, გამოკლება, გამრავლება, გაყოფა, ახარისხება, ამოფესვა და სხვა) იცვლება ოპერაციებით ამ რიცხვთა ლოგარითმებზე. ლოგარითმული სახაზავი შედგება კორპუსის, ძვრიასა და გამჭვირვალე მორბედისაგან, რომელსაც აქვს სამიზნებელი ხაზი.

ლოგარითმული სახაზავის სიზუსტის დასაცავად აუცილებელი იყო მისი შესაბამის პირობებში შენახვა. ცნობილი იყო ლოგარითმული სახაზავი „პრომეთე“ (რუს. Прометей) და „რიტცი“ (რუს. Ритц).

კორპუსსა და ძვრიაზე არის C და D ძირითადი ხაზები, რომლებიც ისეა მონიშნული, რომ ნებისმიერი x რიცხვის (მთელი ან წილადი 1-დან 10-მდე) მდებარეობა განისაზღვრება სკალის დასაწყისიდან გადაზომილი $\mu lg{x}$-ის ტოლი მონაკვეთის სიგრძით ($\mu$ — სკალის მოდული). C და D სკალების მონაკვეთების გეომეტრიული შეკრება-გამოკლება ძვრიას გადაადგილების მეშვეობით ცვლის შესაბამისი რიცხვების გამრავლება-გაყოფის ოპერაციას. ლოგარითმულ სახაზავზე არის აგრეთვე ${\frac {1}{x}}$ (R), $x^{2}$ (A, B), $x^{3}$ (K), $lg{x}$ (L), ტრიგონომეტრიული ფუნქციების მნიშვნელობათა სკალები და სხვა. ჩვეულებრივი ლოგარითმული სახაზავის სიზუსტეა 3 ნიშანი.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 273-274.