ლიზინი

ლიზინი
L-ლიზინი
D-ლიზინი
ზოგადი
სისტემური სახელწოდება	(2S)-2,6-დიამინოჰექსანმჟავა (L-ლიზინი) (2R)-2,6-დიამინოჰექსანმჟავა (D-ლიზინი)
შემოკლება	LYS
ტრადიციული სახელწოდება	ლიზინი, D-ლიზინი, L-ლიზინი
ქიმიური ფორმულა	${\ce {C6H14N2O2}}$
მოლური მასა	146.19 გ/მოლი
ხსნადობა ნივთიერებაში წყალი	1.5 გ/100 მლ
კლასიფიკაცია
CAS	70-54-2
PubChem	866
SMILES	C(CCN)CC(C(=O)O)N

ლიზინი — α, ε-დიამინოკაპრონმჟავა, დიამინომონოკარბონმჟავათა ჯგუფის ამინომჟავა. უფერო კრისტალებია და მოლური მასაა 146.19 გ/მოლი.

ლიზინი ცნობილია ორი ოპტიკურად აქტიური ფორმის სახით — D- და L- ფორმები. ბუნებრივი L-ლიზინი (დნობის ტემპერატურა 224-225°C) კარგად იხსნება წყალში, მჟავებსა და ტუტეებში, ცუდად — სპირტში. ლიზინი მიღებულია სინთეზურად. შედის ყველა ცხოველურ და მცენარეულ ცილაში. ლიზინი შეუცვლელი ამინომჟავაა, მისი ნაკლებობა საკვებში იწვევს ბავშვის ზრდის შეჩერებას, მოზრდილის აზოტის ბალანსის დარღვევას. მოზრდილი ადამიანისთვის დღე-ღამეში საჭიროა 23 მგ ლიზინი სხეულის მასის ერთ კილოგრამზე, ჩვილი ბავშვისთვის 170 მგ/კგ.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 227.
• Lide, D. R., ed. (2002). CRC Handbook of Chemistry and Physics (83rd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. ISBN 0-8493-0483-0. (ინგლისური)