კიევის სამხატვრო სკოლა
| კიევის სამხატვრო სკოლა | |
|---|---|
 კიევის სამხატვრო სკოლის მასწავლებლები და მოსწავლეები (1908) | |
| ზოგადი ინფორმაცია | |
| ქვეყანა | უკრაინა |
| მდებარეობა | კიევი |
| დაიწყო | 1900 |
კიევის სამხატვრო სკოლა (უკრ. Ки́́ївське худо́жнє учи́лище) — საშუალო, სპეციალიზებული საგანმანათლებლო დაწესებულება, რომელიც არსებობდა კიევში XX საუკუნის დასაწყისში. აქ საბაზისო განათლება ბევრმა ცნობილმა ხელოვანმა მიიღო.
ისტორიული ცნობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1901 წლის იანვარში, სამხატვრო სკოლის ყოფილი მასწავლებლების ჯგუფმა, რომელშიც შედიოდნენ: ვოლოდიმირ მენკი, მიკოლა პიმონენკო, ხარიტონ პლატონოვი, ივან სელეზნიოვი, ოლგა ტროიცკა-გუსევა, ისევე როგორც ფერწერის აკადემიკოსმა ვოლოდიმირ ორლოვსკიმ და არქიტექტურის აკადემიკოსმა ვოლოდიმირ ნიკოლაევმა, მოაწყვეს კიევში დროებითი, კერძო ფერწერის და ხატვის გაკვეთილები.[1] იმავე წლის სექტემბერში კლასები გადაკეთდა კიევის სამხატვრო სკოლად. მას ჰქონდა ქალაქის მთავრობის ორგანიზაციული და მატერიალური მხარდაჭერა, ხოლო მხატვრული საგნების პროგრამა დამტკიცებული იყო პეტერბურგის სამხატვრო აკადემიის მიერ, რომელშიც სკოლის კურსდამთავრებულებს შეეძლოთ სწავლის გაგრძელება. განათლება შერეული იყო (ბიჭები გოგოებთან ერთად); სკოლა ახორციელებდა საშუალო განათლების კურსს და პროფესიულ მომზადებას სამი მიმართულებით: ფერწერის, სკულპტურის, არქიტექტურის. დაწესებულების წესდების თანახმად, კურსდამთავრებულებმა მიიღეს ხატვის მასწავლებლის უფლებები (თუმცა, ბიუროკრატიული მმართველობის გამო, მთავრობამ წესდება ოფიციალურად მხოლოდ 1908 წელს დაამტკიცა).
განათლება ფასიანი იყო, მაგრამ დაბალი შემოსავლის მქონე მოსწავლეების ნაწილმა პატრონების დახმარებით მიიღო გადასახადისგან გათავისუფლება (სკოლის საბჭოს საპატიო წევრები იყვნენ ცნობილი მეცენატი და ფილანთროპი ლევ ბროდსკი, სემიონ მოგილევცევი, ოლექსანდრ ტერეშჩენკო).
სამხატვრო სკოლის პირველი დირექტორი იყო ვოლოდიმირ ნიკოლაევი, რომელიც ხელახლა ისევ აირჩიეს და ამ თანამდებობაზე იმყოფებოდა გარდაცვალებამდე — 1911 წლამდე. მომავალში ივან სელეზნიოვი გახდა დირექტორის მოვალეობის შემსრულებელი, ხოლო 1914 წელს ფიოდორ კრიჩევსკი დაამტკიცეს.
სხვადასხვა წლებში სამხატვრო სკოლაში ასწავლიდნენ მხატვრები გრიგორი დიადჩენკო, ფოტი კრასიცკი, ივან მაკუშენკო, ვოლოდიმირ მენკი, ალექსანდრე მურაშკო, ოლგა ნათანსონი, მიკოლა პიმონენკო, ხარიტონ პლატონოვი, ოლგა ტროიცკა-გუსევა, მოქანდაკე ფედირ ბალავენსკი, ვასილი ლისტოვნიჩი. სკოლაში ასევე ასწავლიდნენ იპოლიტ ნიკოლაევი, ვალერიან რიკოვი, ხელოვნების ისტორიკოსი ბორის იკონნიკოვი და სხვები.
მასწავლებელთა აბსოლუტური უმრავლესობა, რომლებიც სტუდენტებს აკადემიური პროგრამით ასწავლიდნენ, ხელს არ უშლიდნენ მათ ინტერესს თანამედროვე მხატვრული მიმართულებების მიმართ. ამის წყალობით, სკოლის კურსდამთავრებულებს შორის მოდერნიზმის ბევრი ნათელი წარმომადგენელია. კერძოდ, აბსტრაქტული ხელოვნების ოსტატები, სხვადასხვა ასოციაციის წევრები, ბოიჩუკისტები და ა.შ. კიევის სამხატვრო სკოლის რამდენიმე სტუდენტი დამატებით სწავლობდნენ ოლექსანდრ მურაშკოს ან ალექსანდრა ექსტერის კერძო სტუდიებში (ეს უკანასკნელი 1906-1907 წლებში იყო სკოლის თავისუფალი მსმენელი).
1905 წელს კიევის სამხატვრო სკოლაში რევოლუციური არეულობები მოხდა. პროტესტის ნიშნად საქალაქო სათათბიროს უმრავლესობის ლმობიერი დამოკიდებულების მიმართ კიევში ებრაული ხოცვა-ჟლეტვის მიმართ, სტუდენტებმა გაფიცვა გამოაცხადეს, რის შემდეგაც ზოგიერთმა მოსწავლემ (მათ შორის ალექსანდრე არქიპენკომ) დაწესებულება დატოვა.
სკოლამ იარსება 1920 წლამდე, იმავე წელს გადაკეთდა სამხატვრო და სამრეწველო სკოლად, ხოლო 1922 წლიდან - სამხატვრო და სამრეწველო ტექნიკუმად. 1923 წლიდან გახდა №1 სახელოვნებო და სამრეწველო პროფესიული სასწავლებელი და გადავიდა სხვა შენობაში.[2]
სკოლის ცნობილი მოსწავლეები არიან: ალექსანდრე არქიპენკო, ალექსანდრე ბოგომაზოვი, მატვეი დონცოვი, ალექსანდრა ექსტერი, მარკო ეპშტეინი, კონსტანტინ ელევა, ვასილ იშჩენკო, ივანე კავალერიძე, პავლო კოვჟუნი, მანე კაცი, ისააკ რაბინოვიჩი და სხვები.
ოლგა ფორში, მომავალი ცნობილი რუსი მწერალი, ესწრებოდა გაკვეთილებს სკოლაში, როგორც თავისუფალი სტუდენტი.