ირაიდა კიროვსკაია
| ირაიდა კიროვსკაია | |
|---|---|
| დაბ. თარიღი | 10 თებერვალი, 1938 (86 წლის) |
| ჯილდოები | რუსეთის ფედერაციის მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე |
ირაიდა კიროვსკაია (დაიბადა 1938 წელს ) — საბჭოთა და რუსი ქიმიკოსი და მასწავლებელი, ფიზიკური ქიმიის დარგის სპეციალისტი, ქიმიურ მეცნიერებათა დოქტორი (1989), პროფესორი (1991). რუსეთის ფედერაციის მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე (1994).
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ირაიდა კიროვსკაია დაიბადა 1938 წლის 10 თებერვალს ალთაის მხარის სოფელ ტალმენკაში.
1955 წლიდან 1960 წლამდე სწავლობდა ტომსკის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ქიმიის ფაკულტეტზე, 1960-დან 1963 წლამდე სწავლობდა ამ უნივერსიტეტის ასპირანტურაში ფიზიკური და კოლოიდური ქიმიის კათედრაზე. 1963 წლიდან მუშაობდა ტომსკის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ქიმიის ფაკულტეტზე ასისტენტად. 1964 წლიდან — დოცენტად, ხოლო 1971 - დან 1979 წლამდე იყო ამ ფაკულტეტის ფიზიკური და კოლოიდური ქიმიის კათედრის გამგე. 1980 წლიდან ასწავლის ომსკის სახელმწიფო ტექნიკურ უნივერსიტეტში. იკავებს ფიზიკური და კოლოიდური ქიმიის კათედრის გამგის და პეტროქიმიური ინსტიტუტის ქიმიური ტექნოლოგიებისა და ბიოტექნოლოგიის კათედრის პროფესორის თანამდებობებს. [1]
1964 წელს ირაიდა კიროვსკაიამ დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ქიმიურ მეცნიერებათა ხარისხის მოსაპოვებლად. 1997 წელს გახდა ქიმიურ მეცნიერებათა დოქტორი. დაიცვა დისერტაცია თემაზე: ”ალმასის მსგავსი ნახევარგამტარების ჯგუფის რეალური ზედაპირის ფიზიკურ-ქიმიური მდგომარეობის შესწავლა: ( კატალიზური, ადსორბციული და სხვა თვისებები)" მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში . 1966 წელს უმაღლესი საატესტაციო კომისიის ბრძანებით მიენიჭა ასოცირებული პროფესორის აკადემიური წოდება, ხოლო 1991 წელს გახდა ფიზიკური ქიმიის კათედრის პროფესორი. [1] ირაიდა კიროვსკაია არის რუსეთის საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი და ამ აკადემიის ომსკის რეგიონალური ფილიალის თავმჯდომარე 1997 წლიდან. [2] [3]
სამეცნიერო და პედაგოგიური საქმიანობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ირაიდა კიროვსკაიას ძირითადი სამეცნიერო საქმიანობა დაკავშირებული იყო მყარი ზედაპირების საკითხებთან ფიზიკური ქიმიის დარგში. 1971 წლიდან იგი მონაწილეობდა მნიშვნელოვან სახელმწიფო სამეცნიერო და ტექნიკურ პროგრამებში, საკოორდინაციო გეგმებში და ეროვნულ ეკონომიკურ პროექტებში სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის და რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის ძირითად კვლევით პროექტებში, ამ სამეცნიერო კვლევების შედეგი იყო ახალი ეფექტური კატალიზატორები და მასალები, ახალი მოწყობილობები და ინსტრუმენტები,, რომლებიც გამოიყენება ქიმიურ მრეწველობაში, ელექტრონულ, რადიოელექტრონულ და თავდაცვის ინდუსტრიებში. [4] ძირითადი ბიბლიოგრაფია: მონოგრაფიები „კატალიზი. ნახევარგამტარული კატალიზატორები" (2004), "ორობითი და მრავალკომპონენტიანი ნახევარგამტარული სისტემების მყარი ხსნარები" (2010; ომსკი: ISBN 978-5-8149-0823-0 ), "ორობითი ალმასის მსგავსი ნახევარგამტარების ზედაპირის თვისებები" (2012 Omsk ; 978-5- 8149-1245-9 ), „ადსორბენტები AIIBVI-AIIBVI ტიპის სისტემებზე დაფუძნებული - მასალები ნახევარგამტარული გაზის ანალიზისთვის“ (2018; ომსკი: ISBN 978-5-7692-1588-9 ), სახელმძღვანელოები „კოლოიდური ხსნარები“ ( 2004), ”ქიმიური თერმოდინამიკა. გადაწყვეტილებები" (2008; ომსკი: ISBN 978-5-8149-0610-6 ), "დისპერსიული სისტემები და ზედაპირული ფენომენები" (2011; ომსკი: ISBN 978-5-8149-1150-6 ), "გადაწყვეტილებები. მოლეკულური და იონური ხსნარები“ (2020; ომსკი: ISBN 978-5-8149-3073-6 ) [5] . ირაიდა კიროვსკაია არის 800-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის ავტორი, მათ შორისაა ოცდაათი მონოგრაფია და სახელმძღვანელო უნივერსიტეტებისთვის, ასევე სამოცდაათი პატენტი გამოგონებისთვის; მან მოამზადა დაახლოებით 38 კანდიდატი და მეცნიერებათა დოქტორი. [1]
1994 წლის 28 ივნისს , რუსეთის პრეზიდენტის ბრძანებულებით "მეცნიერულ საქმიანობაში დამსახურებისთვის", ი.ა. კიროვსკაიას მიენიჭა რუსეთის ფედერაციის დამსახურებული მეცნიერის საპატიო წოდება. [6]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Выдающиеся выпускники Томского государственного университета / авт.-сост.: Фоминых С. Ф. (отв. ред.), Некрылов С. А., Грибовский М. В. и др. Томск: Изд-во ТГУ, 2013. — С.258
- ↑ [famous-scientists.ru/688 Кировская Ираида Алексеевна]. ციტირების თარიღი: 2021-03-12.
- ↑ Кировская Ираида Алексеевна. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-12-01. ციტირების თარიღი: 2021-03-12.
- ↑ Полканов B. Д., Машкарин М. И., Хроменкова Н. И. История ОмГТУ в лицах: они наша гордость / Журнал «Омский научный вестник» // ОмГТУ, Омск: №2 (76): 2009 г. — С.6
- ↑ Кировская, Ираида Алексеевна. ციტირების თარიღი: 2021-03-12.
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 28 июня 1994 г. № 1376. ციტირების თარიღი: 2021-03-12.