აგათა კრისტი
.svg){kind=small}
აგათა კრისტი (დ. 15 სექტემბერი, 1890 – გ. 12 იანვარი, 1976) — ინგლისელი დეტექტიური ჟანრის მწერალი. ცნობილია მისი დეტექტიური წიგნები დეტექტივ ერკიულ პუაროსა და მის მარპლზე.მან ასევე დაწერა მსოფლიოს ყველაზე ხანგრძლივი პიესა The Mousetrap, რომელიც სრულდებოდა 1952 წლიდან 2020 წლამდე West End-ის თეატრში, ასევე ექვსი რომანი ფსევდონიმით Mary Westmacott.1971 წელს მას მიენიჭა Dame (DBE) ლიტერატურაში შეტანილი წვლილისათვის.გინესის რეკორდებში კრისტი ყველა დროის ყველაზე გაყიდვადი მხატვრული ლიტელატურის მწერალია, მისი რომანების ორ მილიარდზე მეტი ეგზემპლარი გაიყიდა.
კრისტი დაიბადა მდიდარ ოჯახში ტორკუიში, დევონში.იგი ძირითადად სწავლობდა სახლში.თავდაპირველად წარუმატებელი მწერალი იყო, მაგრამ 1920 წელს გამოქვეყნდა „იდუმალებით მოცული საქმე სთაილზში“, რომელშიც მონაწილეობდა დეტექტივი ერკიულ პუარო.მისი პირველი ქმარი იყო არჩიბალდ კრისტი.ისინი დაქორწინდნენ 1914 წელს და სანამ განქორწინდებოდნენ (1928წ) შეეძინათ ერთი შვილი.ორივე მსოფლიო ომის განმავლობაში აგათა მსახურობდა საავადმყოფოში, სადაც შეისწავლა შხამები და ეს ცოდნა მან გამოიყენა თავის რომანებში,მოთხრობებსა და პიესებში.მისი მეორე ქორწინების განმავლობასში არქეოლოგ მაქს მალოვანთან 1930 წელს, აგათა ყოველწლიურად ატარებდა რამდენიმე თვეს შუა აღმოსავლეთში გათხრებზე სადაც მიიღო პირველადი ცნობა რომელიც გამოიყენა მხატვრულ ლიტერატურაში.
აგათას რომანი And Then There Were None არის ყველა დროის ყველაზე გაყიდვადი წიგნი.დაახლებით გაყიდულია 100 მილიონი ეგზემპლარი.აგათა კრისტის პიესა The Mousetrap მსოფლიოს ყველაზე ხანგრძლივი პიესაა, რომელიც ლინდონში 1952 წლის 25 ნოემბერს დაიდგა და 2018 წლის სექტემბრისთვს დაახლოებით 27,500 მეტჯერ იქნა გამართული. სპექტაკლი დაიხურა მარტში, 2020 წელს კორონა ვირუსული პანდემიის გამო და განახლდა მაისშჰი, 2021 წელს.
1955 წელს, აგათა კრისტი იყო ამერიკის დიდოსტატის საიდუმლო მწერლების ჯილდოს პირველი მიმღები.იმავე წლის შემდეგ Witness for the prosecution მიიღო ედგაარის ჯილდო სააუკეთესო პიესისთვის. კრიმანილ მწერალთა ასიციაციის 600-მა პროფესიონალმა ნოველისტმა კენჭის ყრის დროს აირჩიეს აგათ კრისტი საუკეთესო დეტექტიური ჟანრის მწერლად, ხოლო მისი რომანი „როჯერ ეკროიდის მკვლელობა“ გახდა საუკეთესო დეტექტივი. კრისტის წიგნებისა და მოთხრობების უმეტესობა ადაპტირებულია ტელევიზიისთვის, რადიოსთვის, ვიდეო თამაშებისთვის და გრაფიკული რომანებისთვის. მის ნამუშევრებზეა დაფუძნებული 30-ზე მეტი მხატვრული ფილმი.
ნაწარმოებების სია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- 1928: ცისფერი მატარებლის საიდუმლო
- 1934: მკვლელობა აღმოსავლეთის ექსპრესში
- 1935: ტრაგედია სამ აქტად
- 1935: ენდჰაუზის საიდუმლოება (რუსულიდან თარგმანი) საფრთხე ენდჰაუსში (თარგმანი ორიგინალიდან)
- 1935: სიკვდილი ღრუბლებში
- 1936: მკვლელობები ანბანის მიხედვით
- 1936: მკვლელობა მესოპოტამიაში
- 1936: კარტი მაგიდაზე
- 1937: სიკვდილი ნილოსზე
- 1938: მდუმარე მოწმე
- 1938: ერკიულ პუაროს შობა
- 1939: მოკვლა ადვილია
- 1940: სევდიანი კიპარისი
- 1941: ბოროტება მზის ქვეშ
- 1942: გვამი ბიბლიოთეკაში
- 1942: ხუთი გოჭი
- 1942: მოძრავი თითი
- 1944: წარმატების ნაპირი
- 1944: სიკვდილი ბოლოს მოდის
- 1945: მოციმციმე ციანიდი
- 1951: ისინი ბაღდადში წავიდნენ
- 1952: მის მაკ-ჯინტის სიკვდილი
- 1953: დაკრძალვის შემდეგ
- 1955: ჰიკორი დიკორი დაქ...
- 1959: კატა მტრედებს შორის
- 1961: ვილა თეთრი ცხენი
- 1963: საათი
- 1964: კარიბის საიდუმლო
- 1966: მესამე გოგო
- 1969: ჰელოუინის ზეიმი
- 1970: ფრანკფურტის მგზავრი
- 1972: სპილოებს ყველაფერი ახსოვთ
- 1975: ფარდა (უკანასკნელი საქმე)
- 1976: მძინარე სიკვდილი
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3.0 3.1 SNAC — 2010.
- ↑ 4.0 4.1 ბროდვეის ინტერნეტ მონაცემთა ბაზა — 2000.
- ↑ 5.0 5.1 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
- ↑ 6.0 6.1 Nationalencyklopedin — 1999.
- ↑ 7.0 7.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 8.0 8.1 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 9.0 9.1 NooSFere — 1999.
- ↑ 10.0 10.1 filmportal.de — 2005.
- ↑ 11.0 11.1 FemBio: Банк інформації про видатних жінок, Frauendatenbank, Банк данных о выдающихся женщинах, Görkəmli qadınlar haqqında məlumat bankı
- ↑ 12.0 12.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 13.0 13.1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
- ↑ 14.0 14.1 Delarge J. Le Delarge — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
- ↑ 15.0 15.1 Vegetti Catalog of Fantastic Literature
- ↑ 16.0 16.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 17.0 17.1 GeneaStar
- ↑ 18.0 18.1 Roglo — 1997. — 8549233 ეგზ.
- ↑ 19.0 19.1 Babelio — 2007.
- ↑ 20.0 20.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
- ↑ 21.0 21.1 21.2 BeWeB
- ↑ 22.0 22.1 22.2 22.3 The Fine Art Archive — 2003.
- ↑ 23.0 23.1 Munzinger Personen
- ↑ https://www.englishriviera.co.uk/things-to-do/ashfield-p1342823
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #118520628 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ The London Gazette 45262 — 1970. — გამ. 45262. — გვ. 7.
- ↑ http://www.bouchercon.com/anthony-awards/winners-and-nominees/2000s/
- ↑ The London Gazette 40669 — 1956. — გამ. 40669. — გვ. 11.
- ↑ The scotsman — Edinburgh: 1930. — Iss. 27240. — P. 10. — ISSN 0307-5850
- ↑ https://www.familysearch.org/ark:/61903/1:1:QJ81-65FD
- დაბადებული 15 სექტემბერი
- დაბადებული 1890
- გარდაცვლილი 12 იანვარი
- გარდაცვლილი 1976
- ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის ქალბატონი-კომანდორები
- ლიტერატურის სამეფო საზოგადოების წევრები
- ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის კომანდორები
- ბრიტანეთის იმპერიის ორდენი
- ინგლისელი მწერლები
- მწერალი ქალები
- დეტექტიური ჟანრის მწერლები
- XX საუკუნის ბრიტანელი დრამატურგები
- აგათა კრისტი
- XX საუკუნის ინგლისელი რომანისტები
- XX საუკუნის ინგლისელი მწერლები
- XX საუკუნის ინგლისელი ქალი მწერლები
- ბრიტანელი ავტობიოგრაფები
- ბრიტანელი დეტექტიური ჟანრის მწერლები
- ინგლისელი კრიმინალური ჟანრის მწერლები
- ინგლისელი დრამატურგები
- ინგლისელი ქალი დრამატურგები
- ინგლისელი ქალი რომანისტები
- ფსევდონიმიანი ქალი მწერლები
- ქალი ავტობიოგრაფები
- ქალი ისტორიული რომანისტები