ჯინ რისი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ჯინ რისი
დაბადების თარიღი 24 აგვისტო, 1890(1890-08-24)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]
დაბადების ადგილი როზო[8]
გარდაცვალების თარიღი 14 მაისი, 1979(1979-05-14)[9] [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [10] (88 წლის)
გარდაცვალების ადგილი Exeter
საქმიანობა მწერალი[8] და რომანისტი[8]
ენა ინგლისური ენა
მოქალაქეობა  დომინიკა
ალმა-მატერი დრამატული ხელოვნების სამეფო აკადემია[8] და Stephen Perse Foundation[8]
ჯილდოები ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის კომანდორი და Heinemann Award
მეუღლე Jean Lenglet
პარტნიორ(ებ)ი Ford Madox Ford[8]

ჯინ რისი, ნამდვილი სახელი ელა გვენდოლინ რის უილიამსი (დ. 24 აგვისტო, 1890 – გ. 14 მაისი, 1979 [11]) — ბრიტანელი რომანისტი, რომელიც დაიბადა და გაიზარდა კარიბის ზღვის კუნძულ დომინიკაში . 16 წლიდან ძირითადად ინგლისში ცხოვრობდა, სადაც განათლების მისაღებად გაგზავნეს. ცნობილია თავისი რომანით „ფართო სარგასოს ზღვა“ (1966), რომელიც დაიწერა შარლოტა ბრონტეს ჯეინ ეირის პრიქველად . [12] 1978 წელს იგი დაინიშნა ბრიტანეთის იმპერიის ორდენის (CBE) მეთაურად მისი მწერლობითვის.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რისის მამა, უილიამ რის უილიამსი, იყო უელსელი ექიმი, ხოლო დედა, მინა უილიამსი, მესამე თაობის დომინიკელი კრეოლი შოტლანდიელი. („კრეოლა“ ფართოდ გამოიყენებოდა იმ დროისთვის კუნძულზე დაბადებული ნებისმიერი ადამიანის აღსანიშნავად, იქნებოდა ეს ევროპული თუ აფრიკული წარმოშობის, თუ ორივე ერთად.) მას ჰყავდა ძმა. დედის ოჯახს კუნძულზე ჰქონდა მამული, ყოფილი პლანტაცია.

რისი დომინიკაში 16 წლამდე სწავლობდა, სანამ ინგლისში გაგზავნიდნენ დეიდასთან საცხოვრებლად, რადგან დედასთან მისი ურთიერთობა რთული იყო. ის სწავლობდა კემბრიჯის პერსის გოგონების სკოლაში, [13] სადაც მას დასცინოდნენ, როგორც აუთსაიდერს და მისი აქცენტის გამო. 1909 წლისთვის იგი სწავლობდა ლონდონის დრამატული ხელოვნების სამეფო აკადემიაში. მისი ინსტრუქტორები სასოწარკვეთილნი იყვნენ, ვერ წარმოედგინათ რომ ის ოდესმე ისწავლიდა „სწორ ინგლისურ“ ლაპარაკს და ურჩიეს მამას წაეყვანა იგი. მან უარი თქვა კარიბის ზღვის აუზში დაბრუნებაზე, როგორც მის მშობლები სურდათ. მუშაობდა სხვადასხვა ადგილას. ათვალიერებდა ბრიტანეთის პატარა ქალაქებს და ცხოვრობდა ლონდონის დანგრეულ უბნებში. [13]

მას შემდეგ, რაც მამამისი გარდაიცვალა 1910 წელს, რისმა, როგორც ჩანს, ექსპერიმენტები ჩაატარა დემიმონდენად ცხოვრებაზე. იგი გახდა მდიდარი საფონდო ბროკერის ლანსელოტ გრეი ჰიუ სმიტის საყვარელი, რომლის მამა ჰიუ კოლინ სმიტი იყო, ინგლისის ბანკის გუბერნატორი . [14] მიუხედავად იმისა, რომ სმიტი არ იყო დაოჯახებული, მან არ შესთავაზა რისს დაქორწინება და მათი რომანი მალევე დასრულდა. თუმცა, ის კვლავ იყო დროდადრო ფინანსური დახმარების წყარო. მოვლენებით აღშფოთებულმა, მათ შორის თითქმის საბედისწერო აბორტის შემდეგ (არა სმიტის შვილი), რისმა დაიწყო წერა და შექმნა მისი რომანის ადრეული ვერსია Voyage in the Dark . [13] 1913 წელს იგი გარკვეული დროით თვითდასაქმებული იყო ლონდონში.

პირველი მსოფლიო ომის დროს რისი მსახურობდა მოხალისედ ჯარისკაცთა სასადილოში. 1918 წელს მუშაობდა საპენსიო ოფისში.

ქორწინება და ოჯახი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1919 წელს რისი დაქორწინდა ვილემ იოჰან მარი (ჟან) ლენგლეტზე, ფრანგ-ჰოლანდიელ ჟურნალისტზე, ჯაშუშსა და კომპოზიტორზე. ის მისი სამი ქმრიდან პირველი იყო. [13] ის და ლენგლეტი მთელ ევროპაში დახეტიალობდნენ. მათ ორი შვილი შეეძინათ, ერთი ვაჟი, რომელიც ახალგაზრდა გარდაიცვალა და ერთი ქალიშვილი. ისინი 1933 წელს დაშორდნენ და მათი ქალიშვილი ძირითადად მამასთან ცხოვრობდა.

მომდევნო წელს რისი დაქორწინდა ლესლი ტილდენ-სმიტზე, ინგლისელ რედაქტორზე. 1936 წელს ისინი წავიდნენ დომინიკაში, თუმცა რისმა დატოვა დომინიკა. მან აღმოაჩინა, რომ მისი ოჯახის ქონებრივი მდგომარეობა გაუარესდა და კუნძულის პირობებიც ნაკლებად სასიამოვნო იყო. მისი ძმა, ოსკარი, კუნძულზე ცხოვრობდა შერეულ რასის ქალთან და უკანონო შვილებთან ერთად. ჯინი კი ზრუნავდა მის ნაცვლად ფინანსურ საკითხებზე.

1937 წელს რისმა დაიწყო მეგობრობა რომანისტ ელიოტ ბლისთან . ამ ორ ქალს ჰქონდა საერთო კარიბული ფესვები. მათ შორის მიმოწერა შემორჩენილია. [15]

1939 წელს რისი და ტილდენ-სმიტები გადავიდნენ დევონში, სადაც რამდენიმე წელი ცხოვრობდნენ. ლესლი გარდაიცვალა 1945 წელს. 1947 წელს რისი დაქორწინდა მაქს ჰამერზე, ადვოკატზე, რომელიც იყო ტილდენ-სმიტის ბიძაშვილი. ის გაასამართლეს თაღლითობისთვის და ქორწინების შემდეგ დააპატიმრეს. გარდაიცვალა 1966 წელს.

შემდგომ წლებში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1960 წლიდან და სიცოცხლის ბოლომდე, რისი ცხოვრობდა ჩერიტონ ფიცპეინში, დევონში, რომელიც მან ერთხელ აღწერა, როგორც „მოსაწყენი ადგილი, რომელსაც სასმელიც კი ვერ აცოცხლებს“. აღსანიშნავია, რომ მასზე შთაბეჭდილება არ მოუხდენია ლიტერატურულ დიდებას, რადგან მისი აზრით ეს დიდება „ძალიან გვიან მოვიდა“. [16] გარდაცვალებამდე ცოტა ხნით ადრე მიცემულ ინტერვიუში მან ეჭვქვეშ დააყენა იქნებოდა თუ არა რომელიმე რომანისტი, განსაკუთრებით საკუთარი თავი: „მე რომ შემეძლოს არჩევა, მირჩევნია ვიყო ბედნიერი, ვიდრე ვწერო...“ [17]

გარდაცვალება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჯინ რისი გარდაიცვალა ექსეტერში 1979 წლის 14 მაისს, 88 წლის ასაკში. სიკვილამდე რამდენიმე თვით ადრე მან დაიწყო ავტობიოგრაფიის წერა კარნახით. [18] [19] 1979 წელს არასრული ტექსტი გამოქვეყნდა სიკვდილის შემდეგ სათაურით გაიღიმე გთხოვთ: დაუმთავრებელი ავტობიოგრაფია .

არქივები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რისის შეგროვებული ნაშრომები და ეფემერები ინახება ტულსას უნივერსიტეტის მაკფარლინის ბიბლიოთეკაში. [20] ბრიტანეთის ბიბლიოთეკამ 1972 წელს შეიძინა ჯინ რის ნაშრომები, მათ შორის მოთხრობების, ნოველების მონახაზები. [21] ჯინ რისთან დაკავშირებული საკვლევი მასალა ასევე შეგიძლიათ იხილოთ ბრიტანეთის ბიბლიოთეკის შპს მარგარეტ რამსის არქივში, რომელიც ეხება მის ნამუშევრებზე სასცენო და კინოს ადაპტაციების უფლებებს. ბრიტანეთის ბიბლიოთეკა ასევე ფლობს მიმოწერას ჯინ რისსა და პატრიკ გარლანდს შორის, რომელიც ეხება მის ადაპტაციას "I Spy a Stranger" და კვარტეტს. [22]

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • Angier, Carol. Jean Rhys: Life and Work. Little, Brown and Co., 1990.
  • Casey, Nancy (September 1973). „Study in the Alienation of a Creole Woman“. Caribbean Quarterly. 19 (3): 95–102. JSTOR 23050219.
  • Dash, Cheryl M. L. "Jean Rhys", in Bruce King, ed., West Indian Literature. Macmillan, 1979, pp. 196–209.
  • Joseph, Margaret Paul. Caliban in Exile: The Outsider in Caribbean Fiction, Greenwood Press, 1992.
  • Lykiard, Alexis, Jean Rhys Revisited. Stride Publications, 2000. ISBN 1-900152-68-1
  • Lykiard, Alexis. Jean Rhys Afterwords. Shoestring Press, 2006.
  • (2009) The Blue Hour: A Life of Jean Rhys. W. W. Norton. 
  • Seymour, Miranda. I Used to Live Here Once: The Haunted Life of Jean Rhys. 2022.
  • Vreeland, Elizabeth (Fall 1979). „Jean Rhys, The Art of Fiction No. 64“. The Paris Review. Fall 1979 (76).

რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ↑ 1.0 1.1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2.0 2.1 SNAC — 2010.
  3. ↑ 3.0 3.1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. ↑ 4.0 4.1 FemBio database
  5. ↑ 5.0 5.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  6. ↑ 6.0 6.1 Vegetti Catalog of Fantastic Literature
  7. ↑ 7.0 7.1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 896.
  9. ↑ Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  10. ↑ A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — გვ. 370. — ISBN 978-1-85743-228-2
  11. ↑ Collins English Dictionary: Definition of Rhys. Collins. ციტირების თარიღი: 31 December 2015
  12. ↑ (1999) Stravinsky's Lunch. Picador. 
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 Carr, Helen (2004).
  14. ↑ Lancelot Grey Hugh SMITH. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 აგვისტო 2020. ციტირების თარიღი: 14 March 2020
  15. ↑ McFarlin Library Retrieved 17 September 2015.
  16. ↑ Preliminary page in Jean Rhys, Quartet, Penguin: 2000, ISBN 978-0-14-118392-3.
  17. ↑ In Their Own Words: British Novelists.
  18. ↑ Mitgang, Herbert (17 May 1979). „Jean Rhys, 84, Novelist Known for 'sargasso Sea'“. The New York Times (ინგლისური). ISSN 0362-4331. ციტირების თარიღი: 24 April 2020.
  19. ↑ Lisa Paravisini, "BBC Interviews Jean Rhys's Typist", Repeating Islands, 14 May 2009.
  20. ↑ Collection: Jean Rhys archive, 1920–1991 | ArchivesSpace Public Interface. ციტირების თარიღი: 23 October 2017
  21. ↑ Jean Rhys Papers[მკვდარი ბმული], archives and manuscripts catalogue, the British Library.
  22. ↑ Correspondence in the British Library between Jean Rhys and Patrick Garland about adaptations of "I Spy a Stranger" and more.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2022-12-26. ციტირების თარიღი: 2024-03-03.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ჯინ_რისი&oldid=4645797“-დან