ოდესის ფილარმონია

ოდესის ფილარმონია
არქიტექტურული სტილი	ნეომავრიტანული სტილი და ნეორენესანსი
ქვეყანა	უკრაინა
მდებარეობა	historical city centre of Odesa
კოორდინატები	46°28′49″ ჩ. გ. 30°44′35″ ა. გ.
დაიწყო	1899
საიტი
https://filarmonia.odessa.ua/

ოდესის სახელმწიფო ფილარმონია (უკრ. Одеська обласна філармонія) — საკონცერტო სააგენტო, რომელიც მართავს საკონცერტო გამოსვლებს და ხელმძღვანელობს მის შტატში ჩარიცხულ არტისტ-შემსრულებელთა (სოლისტი-მუსიკოსები, მუსიკალური სასცენო ჯგუფები და სალაპარაკო ჟანრის არტისტები) შემოქმედებით საქმიანობას. ასევე აწყობს უკრაინელი და გასტროლებით ჩამოსულ უცხოელი არტისტების საკონცერტო გამოსვლებს. ოდესის ფილარმონია არის სახელმწიფო საბიუჯეტო ორგანიზაცია, რომელიც სუბსიდირებულია ოდესის რეგიონალური საბჭოსა და ოდესის საოლქო სახელმწიფო ადმინისტრაციის მიერ და მათ დაქვემდებარებაშია.

ისტორია

ოდესის სახელმწიფო ფილარმონია არის მრავალი საზოგადოებრივი და ნახევრადსახელმწიფოებრივი ორგანიზაციის მემკვიდრე, რომლებმაც გადაჭრეს კულტურის მოდერნიზაციისა და კულტურული ცხოვრების ორგანიზების ამოცანა.

1842 წელს ი. ტედესკოს ინიციატივით შეიქმნა ოდესის ფილარმონიული საზოგადოება, რომელიც პერიოდულად ატარებდა საორკესტრო კონცერტებს. 1864 წელწ პ. სოკალსკიმ დააარსა მუსიკის მოყვარულთა საზოგადოება, რომელიც ასევე ატარებდა კონცერტებს.

1870 წელს ეს ორი საზოგადოება გაერთიანდა და ჩამოაყალიბა ოდესის მუსიკალური საზოგადოება, რომელიც 1886 წელს გაერთიანდა რუსეთის იმპერიული მუსიკალური საზოგადოების ოდესის ფილიალში, რომელიც გაიხსნა 1884 წელს. მას შემდეგ ქალაქში რეგულარულად იმართება სიმფონიური შეკრებები: ზამთარში - 1887 წელს გადაკეთებული საქალაქო თეატრის დარბაზში (ამჟამად ოპერისა და ბალეტის თეატრი) და ახალი ბირჟის დარბაზში, ახლად აშენებულ 1899 წელს და ზაფხულში, როგორც წესი, ქალაქის ბაღში და ალექსანდრეს პარკში (ამჟამად ტარას შევჩენკოს სახელს ატარებს).

1894 წელს შეიქმნა ოდესის საქალაქო ორკესტრი — პირველი საქალაქო ორკესტრი რუსეთის იმპერიაში.

რევოლუციისა და სამოქალაქო ომის შემდეგ, ნეპ-ის პერიოდში, ორკესტრი დაექვემდებარა 1924-1925 წლებში ახლად დაარსებულ ოდესის ფილარმონიულ საზოგადოებას, რომლის პირველ კონცერტზე ოდესელმა, მოგვიანებით მსოფლიოში ცნობილმა დირიჟორმა მ. მალკომ და ორკესტრმა დაუკრეს ბეთჰოვენის მე-9 სიმფონია და ერთი წლის შემდეგ კი — თანამედროვე მუსიკის პროგრამა.

1937 წელს დაარსდა ოდესის სახელმწიფო რეგიონალური ფილარმონია (თავიდან ხარკოვის ფილარმონიის ფილიალი, შემდეგ დამოუკიდებელი ორგანიზაცია), რომელსაც გადაეცა სიმფონიური ორკესტრი და ყოფილი ახალი ბირჟის შენობა. ფილარმონია იღებს მონოპოლიურ უფლებას ჩაატაროს გასტროლები და კომერციული კონცერტები ქალაქისა და რეგიონის ტერიტორიაზე, ამავდროულად უზრუნველყოფს მუშაობას როგორც აკადემიური, ისე პოპ ჟანრის მრავალრიცხოვან პროფესიონალ არტისტ-შემსრულებლებსა და საშემსრულებლო ჯგუფებს.

1991 წელს უკრაინის დამოუკიდებლობის გამოცხადების და საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლის შემდეგ ფილარმონიამ დაკარგა მონოპოლიური პოზიცია და მისი დაქვემდებარებიდან გავიდა სიმფონიური ორკესტრი (ახლა - ოდესის ეროვნული ფილარმონიული ორკესტრი).

თანამედროვეობა

ფილარმონიის შემოქმედებით კოლექტივში შედიან ვოკალისტები, ინსტრუმენტული მუსიკოსები, მუსიკალური და საშემსრულებლო ჯგუფები, სალაპარაკო ჟანრის ოსტატები, ასევე ლექტორ-მუსიკათმცოდნეები. შემოქმედებითი პროექტები და მუსიკალურ-საგანმანათლებლო პროგრამები ფილარმონიის მხატვრებისა და რედაქტორების ძალისხმევით იქმნება. ფილარმონიის მუშაობაში განსაკუთრებული ადგილი უკავია ახალგაზრდების განათლებას, რის გამოც ტარდება მუსიკალური გამოწერა და საკვირაო კონცერტები ბავშვებისთვის. ფილარმონიის შემსრულებლები დიდ ყურადღებას აქცევენ ტურისტულ აქტივობებს, რეგულარულად ატარებენ კონცერტებს ოდესის რეგიონის ქალაქებსა და სოფლებში. ფილარმონია აგრძელებს თანამშრომლობას ოდესის ეროვნულ ფილარმონიულ ორკესტრთან (სამხატვრო ხელმძღვანელი და მთავარი დირიჟორი ჰობარტ ერლი), რომელიც უზრუნველყოფს დარბაზს რეპეტიციებისა და კონცერტებისთვის. ფილარმონიის შემოქმედებით საქმიანობას უკრაინელი და უცხოელი გასტოლიორი არტისტების ფართო სპექტრი ავსებს.

ბოლო წლებში ფილარმონიის დარბაზში გამოდიოდა უკრაინის ხალხური საკრავების ეროვნული ორკესტრი ვ. გუცალის ხელმძღვანელობით, ასევე სოლისტები ნ. პეტროვი, მ. პლეტნევი, ტ. გრინდენკო, მ. ჩაიკოვსკაია, დ. მაცუევი, დ. ბაშკიროვი, ო. სემჩუკი, ი. კოტი, ტ. ანისიმოვა, ბ. ბლოხი, ვ. ტრეტიაკოვი, პ. ბურჭულაძე, სალაპარაკო ჟანრის არტისტი მ. ბაკალჩუკი და მრავალი სხვა.

ფილარმონია მონაწილეობს ისეთი საერთაშორისო ფესტივალებისა და კონკურსების ორგანიზებასა და ჩატარებაში, როგორიცაა თეთრი აკაცია, დუნაის გაზაფხული, ახალი მუსიკის ორი დღე და ორი ღამე, ოდესის გიტარის შემოდგომა. ოდესის დიალოგები, რიხტერ-ფესტი, დავიდ ოისტრახის დღეები ოდესაში, ე. გილელსის ხსოვნისადმი მიძღვნილი პიანისტთა კონკურსი, დ. ოისტრახის სახელობის მევიოლინეთა კონკურსი და ა.შ. 2008 წელს ოდესის ფილარმონიაში გაიმართა ფესტივალის „ახალი მუსიკის ორი დღე და ორი ღამე“ კონცერტები.

Შენობა

1937 წლიდან ოდესის ფილარმონიის ადმინისტრაცია და საკონცერტო დარბაზი განთავსებულია ყოფილი „ახალი ბირჟის“ შენობაში, ეს შენობა ოფიციალურად არის აღიარებული არქიტექტურულ და ისტორიულ ძეგლად. შენობა აშენდა 1899 წელს იტალიური (ვენეციური) გოთიკის სტილში რენესანსის სტილის ელემენტებით (პროექტის ავტორი ვ. პროხასკა, არქიტექტორი ა. ბერნარდაცი). 1000-ზე მეტ ადგილიანი დიდი საკონცერტო დარბაზი უნიკალურია მხატვრული გაფორმებით და აკუსტიკური თვისებებით.

2023 წლის დეკემბერში იუნესკოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის კომიტეტმა დაამტკიცა გადაწყვეტილება უკრაინის კულტურული მემკვიდრეობის კიდევ ხუთი ობიექტის შეტანის შესახებ კულტურული ფასეულობების საერთაშორისო სიაში დროებით გაძლიერებული დაცვის ქვეშ. მათ შორისაა დავით ოისტრახის სახელობის ოდესის რეგიონალური ფილარმონიის შენობა.

გალერეა

• 
  1900 წ.
• 
  მთავარი დარბაზი
• 
  შიდა ეზო
• 
  საკონცერტო დარბაზი, 1899 წ.
• 
  თანამედროვე Საკონცერტო დარბაზი
• 
  ფანჯრები
• 
  ცენტრალური დერეფანი

ლიტერატურა

• Пилявский В.А. Зодчие Одессы. Историко-архитектурные очерки. — Одесса: Optimum, 2010. — 212 с. — ISBN 978-966-344-378-2.

რესურსები ინტერნეტში

• შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ოდესის ფილარმონია“ ვიკისაწყობში.
• ოფიციალური საიტი
• Вечерський В. В. Будинок Нової біржі в Одесі // Велика українська енциклопедія, електронна версія (дата звернення: 29.05.2021).
• Одеса. Нова біржа (1891, 1894-1899 рр.) // Блог Antique про архітектуру України
• Филармония (Новая купеческая биржа) // История Одессы и одесские истории: histodessa.ru (Сайт об истории Одессы, архитектуре Одессы и известных одесситах).
• ДВА ДНІ Й ДВІ НОЧІ НОВОЇ МУЗИКИ/2Д2Н