დაღესტნის თეატრალური ისტორიის მუზეუმი
| დაღესტნის თეატრალური ისტორიის მუზეუმი | |
|---|---|
 მაჰაჩყალის რუსული დრამატული თეატრის შენობა | |
| დაარსდა | 1984 |
| ქვეყანა |
 რუსეთი |
| მდებარეობა |
მაჰაჩყალა, |
დაღესტნის თეატრალური ისტორიის მუზეუმი (რუს. Музей истории театров Дагестана) — მუზეუმი მაჰაჩყალაში, რომელიც წარმოადგენს დაღესტნის რესპუბლიკის საშემსრულებლო ხელოვნების განვითარების ისტორიას მისი წარმოშობიდან დღემდე. ეს არის დაღესტნის რესპუბლიკის ალიბეგ ტაჰო-გოდის სახელობის ეროვნული მუზეუმის ფილიალი.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მუზეუმი დაარსდა 1984 წელს. ოფიციალური გახსნა შედგა 1989 წელს.[1] იგი განთავსებულია მაქსიმ გორკის სახელობის რუსული დრამატული თეატრის შენობის პირველ სართულზე.
თავდაპირველად, მუზეუმის კოლექცია ჩამოყალიბდა თეატრის მუშაკთა მცირე კერძო კოლექციებიდან და ყოფილი „რუსეთის თეატრალური საზოგადოების“ დაღესტნის ფილიალის მიმოფანტული კოლექციიდან, რომელსაც მაშინ გამიდ რუსტამოვი ხელმძღვანელობდა. შემდეგში მუზეუმის კოლექციების შევსება მოხდა მისი პირველი დირექტორების შიხაბუდინ მანტაშევისა და მაიმუსატ კორკმასოვას ძალისხმევით. მუზეუმის ხელმძღვანელად ლილია ჯამალუტდინოვას მოსვლით ეს სამუშაოები კიდევ უფრო გააქტიურდა — მუზეუმი შეუერთდა რუსულ საქველმოქმედო კამპანიას „შევინარჩუნოთ თეატრების ისტორია შთამომავლებისთვის“, რომელიც დაარსდა 2012 წელს მოსკოვის ალექსეი ბახრუშინის სახელობის სახელმწიფო ცენტრალური თეატრის მუზეუმის მიერ.[2] არტისტებს, რეჟისორებს, ხელოვნებათმცოდნეებს, მხატვრებს, თეატრალური ხელოვნების მოყვარულებს მუზეუმში მოაქვთ ექსპონატები. ასეთი შემოწირულობებით მუზეუმის ფონდი 250 ერთეულით შეივსო. ჩამოყალიბდა სამუშაო ურთიერთობა ბახრუშინის სახელობის მუზეუმთან. რუსეთის ერთ-ერთ უდიდეს მუზეუმში 130 კვადრატული მეტრი გამოიყო სპეციალურად სსრკ სახალხო არტისტის ბარიატ მურადოვასადმი(რუსული)ქართ. მიძღვნილი გამოფენისთვის. ბახრუშინელებმა თავიანთ მუზეუმში სადემონსტრაციოდ, დაღესტნის მუზეუმიდან მადლიერების ნიშნად მიიღეს ძღვენი — დაღესტნის რესპუბლიკის თეატრალური ხელოვნების ისტორიის დამადასტურებელი 140 ექსპონატი.
დღეს მუზეუმის კოლექცია ითვლის 3 000 ექსპონატზე მეტს — დეკორაციების ესკიზებს, სპექტაკლების კოსტიუმებს, 200-ზე მეტ თეატრალურ პლაკატს — 1930-იანი წლებიდან დღემდე, პროგრამებს, ფოტოებს, ცნობილი თეატრის მოღვაწეების პირად არქივებს, სასცენო კოსტიუმებს, დეკორაციის ნივთებს, დაღესტნის გამოჩენილი არტისტების პორტრეტების გალერეას, წიგნებს მათ შესახებ.[3] [4] [2]
მუზეუმში წარმოდგენილია 12 ექსპოზიცია, რომელიც ეძღვნება დაღესტნის 12 პროფესიულ თეატრს. მათ შორისაა კუმიკის მუსიკისა და დრამის და რუსული დრამატული თეატრები, დაარსებული მე-20 საუკუნის დასაწყისში, დარგუული, ლეზგინსკის, ავარისა და ლაკის თეატრები, არც ისე დიდი ხნის წინ გამოჩენილი ოპერისა და ბალეტის სახელმწიფო თეატრი, ტაბასარანის, აზერბაიჯანული და ნოღაის თეატრები, ასევე ყველაზე ახალგაზრდა, 2015 წელს გახსნილი „პოეზიის თეატრი“.[5] [2]
მუზეუმის ექსპოზიცია სტუმრებს აცნობს დაღესტნის თეატრალური ხელოვნების ფუძემდებელს, პირველ რეჟისორებს, სცენარისტებს, მსახიობებს, ცნობილ თეატრის მხატვრებს. სტუმართა ინტერესს იწვევს სპექტაკლების მაკეტები: კაზიევის „შამილი“, იური ბონდარევის „ნაპირი“, ჰუსარის სასცენო კოსტუმი ალექსანდრე გლადკოვის სპექტაკლიდან „დიდი ხნის წინ“. ექსპოზიციაზე წარმოდგენილია რსფსრ დამსახურებული არტისტის ალიმ კურუმოვის 1930-იანი წლების სასცენო კოსტიუმები სპექტაკლებისთვის — კარლო გოცის „ყორანი“ და უილიამ შექსპირის „რომეო და ჯულიეტა“. უნიკალური ექსპონატია გარუნ საიდოვის სპექტაკლის „Лудильщики“-ის რეკვიზიტი — გრდემლი ბეწვებითა და ჯაჭვებით. სამუზეუმო სივრცის დეკორაციაა გამოჩენილი კომპოზიტორის ნაბი დაგიროვის თეთრი როიალი, რომელიც მუზეუმს მისმა ოჯახმა შესწირა [3] .
მუზეუმს საქმიანი ურთიერთობა აქვს რასულ ჰამზათოვის სახელობის ეროვნულ ბიბლიოთეკასთან, ასევე ბ. მურადოვას სახელობის კულტურისა და ხელოვნების კოლეჯის მოხალისეებთან.
ბახრუშინის მუზეუმის მიერ რუსეთის მხარეების, რესპუბლიკების და ოლქების მუზეუმების ამ ბოლო დროს გამოცემულ ცნობარ-გზამკვლევში ჩრდილოეთ კავკასია ორი ორგანიზაციითაა წარმოდგენილი: დაღესტნის და ალანიის მუზეუმებით. ამ კატალოგში შეტანა მუზეუმისთვის საკმაოდ პრესტიჟულია.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Музей истории театров Дагестана на сайте Museum.ru
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Кривоносова С. Что остаётся после спектакля? // Дагестанская правда. 2016. 6 сентября.
- ↑ 3.0 3.1 Джамалутдинова Л. Г. «Живые страницы» истории кумыкского музыкально-драматического театра имени А. П. Салаватова (опыт работы Музея истории театров Дагестана) // Театр тюркского мира: перспективы развития: Материалы международной научно-практической конференции, посвященной Году театра в России, Казань, 23 декабря 2019 года. Казань: Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова Академии наук Республики Татарстан, 2019. С. 73-84.
- ↑ Курбанова М. «Театр – волшебное зеркало Салаватова» // Дагестанская правда. 2021. 21 ноября.
- ↑ Официальная страница Музея.