შუშას ისტორიისა და მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი
| შუშას ისტორიისა და მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი | |
|---|---|
 | |
| 39°45′23″ ჩ. გ. 46°45′12″ ა. გ. / 39.7565472° ჩ. გ. 46.7535472° ა. გ. | |
| დაარსდა | 1969 წ. |
| ქვეყანა |
 აზერბაიჯანი |
| მდებარეობა | შუშის რაიონი |
 | |
შუშას ისტორიისა და მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი (აზერ. Şuşa Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi) — მდებარეობს შუშაში. მუზეუმმა 1992 წლის მაისამდე განაგრძო მუშაობა.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
შუშას ქალაქის ისტორიის მუზეუმის დაარსების იდეა 1967 წლიდან იწყება. იმ დროს არიფ აგაკიშიევმა, რომელიც შუშას რაიონული პარტიული კომიტეტის პირველ მდივნად მუშაობდა, კულტურის სამინისტროს წინაშე წამოაყენა ასეთი მუზეუმის შექმნის იდეა და იდეა დადებითად იქნა მიღებული.
ექსპონატების კოლექცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მუზეუმის შექმნის გადაწყვეტილების შემდეგ, ამ პერიოდში, პარალელურად, მოსახლეობაში კეთდება განცხადება და ნებაყოფლობით გროვდება სიძველეები მცხოვრებთაგან. შუშასთან ახლოს „აღზიასტი კაჰას“ გამოქვაბულში მკვლევარი არქეოლოგების მიერ აღმოჩენილი მე-2 ათასწლეულის კუთვნილი ექსპონატების შესწავლის შემდეგ, ნაწილი გადაეცემა ახლადშექმნილ მუზეუმს, ნაწილი კი აზერბაიჯანის ისტორიის მუზეუმს. [1]
მუზეუმის გახსნის ღონისძიება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ექსპონატების შეგროვების პარალელურად, იუხარი გოვჰარ აღა მეჩეთში სარემონტო და აღდგენითი სამუშაოები მიმდინარეობდა. ხოლო 1968 წლის ივნისში მუზეუმის გახსნა მოლა ფანაჰ ვაგიფის იუბილესთან დაკავშირებით შუშაში დაგეგმილი ღონისძიებების ფარგლებში განხორციელდა. გახსნაში მონაწილეობას იღებდნენ მაშინდელი კულტურის მინისტრი ზაქირ ბაგიროვი, აზერბაიჯანის კულტურისა და ხელოვნების ცნობილი მოღვაწეები და რაიონის გამგეობა. 1981 წელს, დიდი ხნის შესვენების შემდეგ, შუშამ დაიწყო სტუმრების მიღება, როგორც ისტორიულ-გეოგრაფიის მუზეუმი.
მუზეუმის ექსპონატები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მუზეუმში გამოიფინა ქალაქის ისტორიის ამსახველი იშვიათი ფოტოები, მე-19 და მე-20 საუკუნის დასაწყისის დოკუმენტები, სქემები, მოდელები და შუშაში მე-18-19 საუკუნეებში აშენებული ისტორიული სახლების ფოტოები. აქ იყო საინტერესო სტენდები და ექსპონატები ცნობილი აზერბაიჯანელი ინტელექტუალების, პედაგოგების, მომღერლების, მუსიკათმცოდნეებისა და მწერლების შესახებ, რომლებიც ქალაქ შუშაში დაიბადნენ და გაიზარდნენ. დეკორატიული და გამოყენებითი ხელოვნების განყოფილებაში ინახებოდა შუშასა და მიმდებარე სოფლებში ნაქსოვი ძვირფასი ხელოვნების ნიმუშები, თაიგულები, ქოთნის კომპლექტები, ჭურჭლის ნაწარმი, ხალიჩები, ფარდაგები და მხატვრული ტექსტილის ნიმუშები. მუზეუმში მოლა ფანაჰ ვაგიფის იუბილესთან დაკავშირებით შეგროვებული მასალებიც გამოიფინა.
მუზეუმის განყოფილებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მუზეუმში უპირატესობა ენიჭება ყარაბაღის სახანოს შექმნასთან დაკავშირებულ მომენტებს. 1981 წელს მუზეუმის საგამოფენო ფონდში ინახებოდა 2792 ექსპონატი. 1980 წელს მუზეუმს დაემატა კიდევ 500 ექსპონატი, რომელიც ემსახურება 53000 ადამიანს. მოგვიანებით კულტურის სამინისტროს მიერ გამოყოფილი თანხები, ასევე მოსახლეობის მიერ მუზეუმში ნებაყოფლობით წარდგენილი ექსპონატების რაოდენობა 5500-მდე გაიზარდა. აქედან 3500 იყო ძირითადი ფონდის ღირებული ექსპონატი, ხოლო 2000 დამხმარე ფონდის. მუზეუმში გამოიფინა რუსი მხატვრის ვ. ვერეშაგინის ნახატები, როდესაც ის 1864 წელს შუშაში იმყოფებოდა. გამოფენილი იყო აღა მუჰამედ შაჰ ყაჯარის თავდასხმის დროს 43 კილოგრამიანი აუფეთქებელი ქვემეხის ჭურვი.[2]
სომხური ოკუპაციის დროს მუზეუმის არსებული ექსპონატების ოკუპაციის გამო მუზეუმი არავითარი ფორმით არ ფუნქციონირებდა. სომხეთის შეიარაღებული ძალების მიერ ქალაქ შუშას ოკუპაციის შედეგად განადგურდა მუზეუმის 6000-ზე მეტი ექსპონატი და გადატანილი იქნა ის, რისი ამოღებაც შესაძლებელი იყო. ამჟამად სომხები გაძარცვულ სამუზეუმო ნივთებს მსოფლიო საზოგადოებას სომხური მატერიალური კულტურის ნიმუშად წარადგენენ და გამოფენენ რამდენიმე ქვეყანაში. ქალაქ შუშამ ფუნქციონირება მას შემდეგ შეწყვიტა, რაც ის სომხურმა ჯარმა დაიპყრო. ექსპონატების დიდი ნაწილის გადარჩენა ვერ [3]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Milli Azərbaycan Tarix Muzeyi[მკვდარი ბმული]
- ↑ Şuşa Şəhər Tarix Muzeyi
- ↑ Şuşa şəhərinin tarix muzeyi.. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2007-10-15. ციტირების თარიღი: 2010-08-19