საბაწმიდის ლავრა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
ახალი გვერდი: საბაწმიდის ლავრა, ქართული მწიგნობრობის უძველესი და უმნიშვნ... |
ვიკიფიცირება, +კატ |
||
| ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
საბაწმიდის ლავრა, ქართული მწიგნობრობის უძველესი და უმნიშვნელოვანესი კერა |
'''საბაწმიდის ლავრა''', ქართული მწიგნობრობის უძველესი და უმნიშვნელოვანესი კერა [[პალესტინა]]ში,[[იერუსალიმი]]ს სამხრეთ-აღმოსავლეთით, დაახლოებით 13-15კმ-ზე. სავანე დაარსა ცნობილმა საეკლესიო მოღვაწემ [[საბა განწმენდილი|საბა განწმედილმა]](439-532) V საუკუნის 80-იან წლებში, იქ შეიქმნა ქრისტიანული მწერლობის მრავალი მნიშვნელოვანი ძეგლი [[ბერძნული ენა|ბერძნულ]], [[ქართული ენა|ქართულ]], [[სირიული ენა|სირიულ]], [[სომხური ენა|სომხურ]], [[არაბული ენა|არაბულ]] ენებზე. საბაწმიდის ლავრაში ქართველი ბერები ადრევე დასახლდნენ. VIII-X სს-ში არაბთა მომძლავრების გამო სამშობლოდან გადახვეწილმა ქართველმა ბერებმა საბაწმიდის ლავრაში გაცხოველებული კულტურულ-საგანმანათებლო საქმიანობა გააჩაღეს. VIII-IX სს-ში იქ გატარდა ქართ. სალიტ.ენის რეფორმა ,შემუშავდა ბიბლ. წიგნების ე.წ. საბაწმიდური რედაქცია (დაახლოებით IXს.),განვითარდა ორიგინ. ჰიმნოგრაფია (ბასილი საბაწმიდელი, იოანე-საზოსიმე),თარგმნითი ლიტერატურა. გახშირდა ხელნაწერთა დამზადება,დაოსტატდნენ კალიგრაფები (მაკარი ლეთეთელი, გიორგი თბილელი, იოანე-ზოსიმე). იქ დამზადებულ ხელნაწერთაგან მნიშვნელოვანია 864-ის ე.წ. სინის მრავალთავი - უძველესი ქართ. თარიღიანი ხელნაწერი; ჭილ-ეტრატის იადგარი (IX). და სხვა. ს. ლ.-ს ცხოველი ურთიერთობა ჰქონდა საქართველოსთან.XIს-იდან არაბთა მოძალებისა და სავანის ხშირი დარბევის გამო ქართვ. მოღვაწეებმა სხვა მონასტრებს მიაშურეს და ხელნაწერებიც ახ. სადგომებში გადაიტანეს.ამიტომაც ს. ლ-ის ქართ. ხელნაწერთა უმრავლესობა სინის მთაზეა დაცული; ორიოდე მათგანი ინახება თბილისსა და ლენინგრადში. |
||
[[კატეგორია:იერუსალიმი]] |
|||
09:26, 19 სექტემბერი 2009-ის ვერსია
საბაწმიდის ლავრა, ქართული მწიგნობრობის უძველესი და უმნიშვნელოვანესი კერა პალესტინაში,იერუსალიმის სამხრეთ-აღმოსავლეთით, დაახლოებით 13-15კმ-ზე. სავანე დაარსა ცნობილმა საეკლესიო მოღვაწემ საბა განწმედილმა(439-532) V საუკუნის 80-იან წლებში, იქ შეიქმნა ქრისტიანული მწერლობის მრავალი მნიშვნელოვანი ძეგლი ბერძნულ, ქართულ, სირიულ, სომხურ, არაბულ ენებზე. საბაწმიდის ლავრაში ქართველი ბერები ადრევე დასახლდნენ. VIII-X სს-ში არაბთა მომძლავრების გამო სამშობლოდან გადახვეწილმა ქართველმა ბერებმა საბაწმიდის ლავრაში გაცხოველებული კულტურულ-საგანმანათებლო საქმიანობა გააჩაღეს. VIII-IX სს-ში იქ გატარდა ქართ. სალიტ.ენის რეფორმა ,შემუშავდა ბიბლ. წიგნების ე.წ. საბაწმიდური რედაქცია (დაახლოებით IXს.),განვითარდა ორიგინ. ჰიმნოგრაფია (ბასილი საბაწმიდელი, იოანე-საზოსიმე),თარგმნითი ლიტერატურა. გახშირდა ხელნაწერთა დამზადება,დაოსტატდნენ კალიგრაფები (მაკარი ლეთეთელი, გიორგი თბილელი, იოანე-ზოსიმე). იქ დამზადებულ ხელნაწერთაგან მნიშვნელოვანია 864-ის ე.წ. სინის მრავალთავი - უძველესი ქართ. თარიღიანი ხელნაწერი; ჭილ-ეტრატის იადგარი (IX). და სხვა. ს. ლ.-ს ცხოველი ურთიერთობა ჰქონდა საქართველოსთან.XIს-იდან არაბთა მოძალებისა და სავანის ხშირი დარბევის გამო ქართვ. მოღვაწეებმა სხვა მონასტრებს მიაშურეს და ხელნაწერებიც ახ. სადგომებში გადაიტანეს.ამიტომაც ს. ლ-ის ქართ. ხელნაწერთა უმრავლესობა სინის მთაზეა დაცული; ორიოდე მათგანი ინახება თბილისსა და ლენინგრადში.