პაელა
პაელა — ესპანური კერძი, რომელსაც ბრინჯით, ქათმითა და ბოსტნეულით ამზადებენ. აღნიშნულ კერძს კმაზავენ ნივრითა და ზაფრანით, შემდგომში კი ტაფაზე თუშავენ. პაელას ძირითადად მიირთმევენ წვეულებებზე.
კერძი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აღნიშნული კერძს ძირითადად ვხვდებით ვალენსიაში. მისი უმთავრესი ინგრედიენტი არის ბრინჯი, ასევე ხშირად ვხვდებით ზღვის პროდუქტებს. ის არის ესპანური სამზარეულოს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი კერძი. ამ მიზეზით ბევრი არა ესპანელი მას ესპანეთის ნაციონალურ კერძად მიიჩნევს, მაგრამ ესპანელები მას თითქმის ერთხმად თვლიან ვალენსიის რეგიონის კერძად. ვალენსიელები კი სწორედ ამ კერძს მიიჩნევენ, როგორც ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს საიდენტიფიკაციო სიმბოლოდ. [1][2]
როგორც კერძს, მას შეიძლება ჰქონდეს საკმაოდ უძველესი ფესვები, მაგრამ მისი თანამედროვე ფორმით იგი XIX საუკუნის შუა ხანებში ლა ალბუფერიას ლაგუნის მიმდებარე სოფელში, ქალაქ ვალენსიასთან გაჩნდა.
კერძის მოსამზადებლად ჩვეულებრივ გამოიყენება ტუმბოს ბრინჯი. კერძის კლასიკურ ვარიანტში ჩვენ ასევე ვხვდებით მწვანე ლობიოს, ზეითუნის ზეთს, ქათამს, ზაფრანას და პომიდორს.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ესპანეთში ბრინჯის დამუშავება X საუკუნეში დაიწყეს[3], კერძოდ პირინეის ნახევარკუნძულზე მცხოვრებლები ხშირად ამზადებდნენ ბრინჯისა და თევზის შემადგენლობით სხვადასხვა კერძებს, ძირითადად სადღესასწაულოდ. XV საუკუნიდან საგრძნობლად პოპულარული გახდა ბრინჯი ესპანურ სამზარეულოში. ბრინჯი ხშირად ერწყმის ლობიოს, თევზს ან საერთოდ ბოსტნეულს. ცნობილი ესპანელი ისტორიკოში ლურდეს მარჩი აღნიშნავს, რომ აღნიშნული კერძი არის რომაული და არაბული კულტურის ნაზავი.
ეტიმოლოგია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პაელა ვალენსიური სიტვაა და ნიშნავს ლანგარს, ტაფას. [4][5][6] ესპანეთის ბევრ რეგიონში და ესპანურენოვან ქვეყნებში ტერმინი paellera-თი აღინიშნება ტრადიციული ტაფა, ხოლო paella აღინიშნება მასში მომზადებული ბრინჯის კერძი. ასევე შესაძლებელია, რომ სიტყვა paella წარმოშობილი იყო ძველი ფრანგული სიტყვიდან paelle, რომელიც ასევე ტაფას ნიშნავს, ეს სიტყვა კი თავის მხრივ მოდის ლათინური სიტყვიდან patella, ისიც ტაფას ნიშნავს. ზოგი ცნობის მიხედვით აღნიშნული კერძის სახელი არაბული წარმომავლობისაა. თუმცა აღნიშნულ სიტყვას არაბულში ვერ ვხვდებით, მანამდე სანამ არაბები ესპანეთს არ დაიპყრობენ. [7] დღეს კი ესპანური ბრინჯის კერძი, ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული კერძია ესპანეთის გარდა სხვა ევროპის ქვეყნებში.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Вокруг света — «Донья паэлья» № 3 (2834), март 2010 года.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Paella, on the way to becoming a World Heritage Site. Generalitat Valenciana. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 ოქტომბერი 2020. ციტატა: „For the Region of Valencia, paella is much more than a recipe, it is a ritual and an icon of our culture.“ ციტირების თარიღი: 19 February 2020
- ↑ Panadero, Amparo (11 March 2019). „La paella valenciana quiere ser Patrimonio de la Humanidad“. Diario16 (Spanish). ციტირების თარიღი: 19 February 2020. ციტატა: „En el caso de la paella valenciana, se trata de una tradición culinaria y social que constituye un icono de hospitalidad y un símbolo de unión e identidad valencianas ...“
- ↑ Watson, Andrew (1983). Agricultural innovation in the early Islamic world. Cambridge University Press. ISBN 0-521-06883-5.
- ↑ Merriam Webster's definition and etymology of the word paella. ციტირების თარიღი: 8 June 2012.
- ↑ Diccionari normatiu valencià. ციტირების თარიღი: 2019-11-02
- ↑ Diccionario de la Real Academia Española's (DRAE) definition and etymology of Paella. ციტირების თარიღი: 11 October 2012.
- ↑ Duhart, Frédéric; Medina, F. Xavier. Els espais socials de la paella: antropologia d’un plat camaleònic. Revista d'etnologia de Catalunya, გვ. 89.