იხილეთ წყარო გვერდისთვის ნეიტრონი

[[ფაილი:Neutron quark structure.svg|მინი|ნეიტრონის აგებულება ]]
'''ნეიტრონი''' — [[ელემენტარული ნაწილაკი]], რომელსაც არ გააჩნია ელექტრული [[მუხტი]] და რომლის [[მასა]] ცოტათი აღემატება [[პროტონი]]ს მასას. ის შედგება ერთი ზედა და ორი ქვედა [[კვარკი|კვარკისგან]]. ნეიტრონები (პროტონებთან ერთად) შედიან ნებისმიერი [[ატომი]]ს ბირთვის შემადგენლობაში გამონაკლისია [[წყალბადი|წყალბადის]] იზოტოპი [[წყალბადი|პროთიუმი]], რომლის ბირთვიც მხოლოდ ერთი [[პროტონი|პროტონისგან]] შედგება. ატომის ბირთვში პროტონების რაოდენობას [[ატომური რიცხვი]] ეწოდება და განსაზღვრავს იმას, თუ რომელ ქიმიურ ელემენტს წარმოადგენს ატომი. ბირთვში ნეიტრონების რაოდენობას [[ნეიტრონული რიცხვი]] ეწოდება და იგი ელემენტის [[იზოტოპი|იზოტოპს]] განსაზღვრავს. მაგალითად, ფართოდ გავრცელებული [[ნახშირბადი|ნახშირბად]]-12 იზოტოპის ბირთი შედგება 6 პროტონისა და 6 ელექტრონისგან, ხოლო ძალიან იშვიათი, რადიაქტიული [[ნახშირბადი|ნახშირბად]]-14 იზოტოპის ბირთვში 6 პროტონი და 8 ნეიტრონია.ნეიტრონების რაოდენობა ბირთვში განსაზღვრავს ელემენტის რადიაქტიურობას. თუ ელემენტის ბირთვში ნეიტრონების და პროტონების ფარდობა 1,5-ზე მეტია ელემენტი რადიაქტიურად ითვლება.

==ნეიტრონის თვისებები==
* ნეიტრონი ბირთვის გარეთ არასტაბილურია ამიტომაც იშლება.
ნეიტრონის დაშლა [[პროტონი|პროტონად]], [[ელექტრონი|ელექტრონად]] და ელექტრონის ანტინეიტრინოდ.

*<math> n^{0}</math>  → <math> p^{+}</math> + <math> e^{-}</math> + ν<sub>e</sub><ref>Basic Ideas and Concepts in Nuclear Physics: An Introductory Approach, Third Edition; K. Heyde Taylor & Francis 2004. Print {{ISBN|978-0-7503-0980-6|978-1-4200-5494-1}}. {{doi|10.1201/9781420054941}}. [http://www.crcnetbase.com/doi/abs/10.1201/9781420054941 full text]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> .<ref>
{{cite journal
 | last = Boesgaard | first = A.M.
 | last2 = Steigman | first2 = G.
 | year = 1985
 | title = Big bang nucleosynthesis&nbsp;– Theories and observations
 | journal = Annual Review of Astronomy and Astrophysics
 | volume = 23 | issue = 2 | pages = 319–378
 | bibcode =1985ARA&A..23..319B
 | doi =10.1146/annurev.aa.23.090185.001535
}}</ref> 

ნეიტრონის დაშლა [[პროტონი|პროტონად]], [[ელექტრონი|ელექტრონად]], ელექტრონის ანტინეიტრინოდ და გამა გამოსხივებად ([[ფოტონი|ფოტონად]]).

*<math> n^{0}</math>  → <math> p^{+}</math> + <math> e^{-}</math> + ν<sub>e</sub> +  γ

ნეიტრონის მიღება შესაძლებელია პროტონისაგან.
:[[პროტონი|პროტონის]] დაშლით მიიღება ნეიტრონი [[პოზოტრონი]] (დადებითად დამუხტული ელექტრონი) და ელექტრონის ნეიტრინო.

*<math> p^{+}</math> →  <math> n^{0}</math> + <math> e^{+}</math> +  ν<sub>e</sub>

ნეიტრონის მიღება პროტონის და ელექტრონისგან. მიიღება ნეიტრონი და ელექტრონის ნეიტრინო.

*<math> p^{+}</math> + <math> e^{-}</math> →  <math> n^{0}</math> +  ν<sub>e</sub>

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse=science/Neutrons Annotated bibliography for neutrons from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues] {{Webarchive|url=http://webarchive.loc.gov/all/20150107225156/http%3A//alsos.wlu.edu/qsearch.aspx?browse%3Dscience/Neutrons |date=2015-01-07 }}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{ნაწილაკები}}
{{ავტორიტეტული წყაროები}}

[[კატეგორია:ბარიონები]]
[[კატეგორია:ნეიტრონი]]
[[კატეგორია:მატერია]]