იხილეთ წყარო გვერდისთვის ეგვიპტის ოცდამეათე დინასტია

{{ინფოდაფა ყოფილი სამეფო/ქვეყანა
|გრძელი სახელი          = <small>ეგვიპტის ოცდამეათე დინასტია</small>
|მშობლიური სახელი       = 
|ერა                    = [[ანტიკური ხანა]]
|სტატუსი                = სამეფო გაუქმდა
|მართველობა             = [[მონარქია]]
<!-- აღზევება, დაცემა და მნიშვნელოვანი წლები -->
|შექმნა                  = 
|შექმნის წელი            = ძვ.წ. 380
|გაუქმება                = არტაქსერქსეს მიერ დაპყრობა
|გაუქმების წელი          = ძვ.წ. 343
|მოვლენა1               = ორმეფობის დაწყება
|მოვლენის თარიღი1       = ძვ.წ. 363
|მოვლენა2               = შეჭრა [[აქემენიანთა იმპერია|სპარსეთში]]
|მოვლენის თარიღი2       = ძვ.წ. 362
|მოვლენა3               = [[ტახოსი]]ს ჩამოგდება
|მოვლენის თარიღი3       = ძვ.წ. 360
|მოვლენა4               = არტაქსერქსეს ლაშქრობა
|მოვლენის თარიღი4       = ძვ.წ. 351/350
|p1                     = ეგვიპტის ოცდამეცხრე დინასტია
|დროშა_p1               = Louvre 032007 15.jpg
|s1                     = ეგვიპტის ოცდამეთერთმეტე დინასტია
|დროშა_s1               = Standard of Cyrus the Great.svg
|რუკის სურათი           = P1060839 Louvre sarcophage de Djedhor cuve-détail rwk.jpg
|რუკის აღწერა            = დეკორაციები ტახოსის სარკოფაგზე
|დედაქალაქი             = უცნობია
|ენები                   = [[კოპტური ენა]]
|რელიგია                = [[ძველი ეგვიპტური რელიგია]]
<!-- ტიტულები და მართველთა სახელები -->
|ლიდერი1               = [[ნექტანებ I]]
|ლიდერი2               = [[ტახოსი]]
|ლიდერი3               = [[ნექტანებ II]]
|ლიდერის წელი1         = ძვ.წ. 380 - 362
|ლიდერის წელი2         = ძვ.წ. 362 - 360
|ლიდერის წელი3         = ძვ.წ. 360 - 343
|ლიდერის ტიტული        = ფარაონი
}}
{{ძველი ეგვიპტის დინასტიები}}
'''ეგვიპტის ოცდამეათე დინასტია''' — ეგვიპტის დინასტია, რომლის წარმომადგენლებიც მართავდნენ ეგვიპტეს ძვ.წ. 380 წლიდან ძვ.წ. 343 წლამდე. ოცდამეათე დინასტიის მმართველობა მას შემდეგ დაიწყო, რაც [[ნექტანებ I|ნექტანებ I-მა]] [[აჰორისი]]ს ვაჟი [[ნეფერიტ II]] ტახტიდან ჩამოაგდო. ამ დინასტიას ხშირად [[გვიანი პერიოდი (ძველი ეგვიპტე|გვიანი პერიოდის]] ნაწილადაც განიხილავენ.

== ისტორია ==
ძვ.წ. 380 წლისთვის [[ნექტანებ I]] უკვე მთელ [[ძველი ეგვიპტის ისტორია|ეგვიპტეს]] აკონტროლებდა, თუმცა ნექტანებ I-მა თავისი მეფობის უმეტესი დრო [[აქემენიანთა იმპერია|სპარსელების]] შემოტევების მოგერიებას შესწირა, რაშიც მას რამდენიმეჯერ [[სპარტა|სპარტელები]] და [[ათენი|ათენელებიც]] დაეხმარნენ. ძვ.წ. 365 წელს ნექტანებმა საკუთარი ვაჟი [[ტახოსი]] თანამმართველად და მემკვიდრედ გამოაცხადა და ნექტანებ I სიკვდილამდე, ძვ.წ. 363 წლამდე მამა და შვილი ერთად მეფობდნენ. მამის გარდაცვალების შემდეგ [[ტახოსი]] [[აქემენიანთა იმპერია|სპარსეთი]] ტერიტორიაზე შეიჭრა, თავდაპირველად მცირე წარმატებებიც მოიპოვა, თუმცა მოგვიანებით მისი ვაჟის ჯოჰეპიმუს მიერ მოწყობილი შეთქმულების მსხვერპლი გახდა და [[ტახოსი]] ძვ.წ. 360 წელს ტახტიდან ჩამოაგდეს.<ref>ნიკოლას გრიმალი, ძველი ეგვიპტის ისტორია, Blackwell Books: 1992, გვერდი:377</ref> ჯოჰეპიმუმ ეგვიპტეში მისი მამის ტახოსის არაპოპულარობით ისარგებლა და საკუთარი ვაჟი [[ნექტანებ II]] ძვ.წ. 360 წელს ფარაონად გამოაცხადა. ეგვიპტის არმია კი ნექტანებ II-ის გარშემო გაერთიანდა, რამაც [[ტახოსი]] აიძულა სპარსეთში გაქცეულიყო.<ref>ნიკოლას გრიმალი, ძველი ეგვიპტის ისტორია, Blackwell Books: 1992, გვერდი:379</ref>

[[ნექტანებ II|ნექტანებ II-ს]] მმართველობის დროს სპარსელები დიდი ძალიხმევით ცდილობდნენ ეგვიპტის ხელახლა დაპყრობას. პირველი ათი წლის მანძილზე ნექტანებ II [[აქემენიანთა იმპერია|სპარსელთა]] შემოტევებს იგერიებდა, რისი მიზეზიც [[აქემენიანთა იმპერია|სპარსეთის იმპერიაში]] არსებული შიდა არეულობები იყო, [[არტაქსერქსე III|არტაქსერქსე III]] იძულებული გახდა საკუთარი იმპერიის ერთიანობისთვის და ძალაუფლების განმტკიცებისთვის ებრძოლა. მოგვიანებით ძვ.წ. 351/350 წლებში არტაქსერქსემ ზამთარში ეგვიპტის დასაპყრობად ილაშქრა, თუმცა მისი მცდელობა წარუმატებელი აღმოჩნდა. ლაშქრობაში დამარცხებამ [[კვიპროსი|კვიპროსში]], [[ფინიკია]]ში და [[კილიკია]]ში აჯანყება გამოიწვია.<ref>ნიკოლას გრიმალი, ძველი ეგვიპტის ისტორია, Blackwell Books: 1992, გვერდი:379-380</ref> ნექტანებმა ამ აჯანყებებს მხარი დაუჭირა, საბოლოოდ არტაქსერქსემ ეს აჯანყებები ჩაახშო და ძვ.წ. 343 წელს ხელახლა შეიჭრა ეგვიპტეში. მეორე ლაშქრობა უკვე წარმატებული აღმოჩნდა და [[ნექტანებ II]] იძულებული გახდა [[მემფისი (ეგვიპტე)|მემფისში]] [[ნილოსის დელტა]]ში უკან დაეხია. მოგვიანებით იგი სამხრეთ [[ნუბია|ნუბიიდან]] ქაიქცა და თავი [[ნაპატა]]ს მეფეს [[ნაცტასენი]] შეაფარა.<ref>ნიკოლას გრიმალი, ძველი ეგვიპტის ისტორია, Blackwell Books: 1992, გვერდი:380-381</ref>

ასევე მეამბოხე [[ხაბაბაში]] თავს მეფედ აცხადებადა (ძვ.წ. 338 - ძვ.წ. 336), ისტორიაში [[ნექტანებ II]] მიჩნეულია როგორც ეგვიპტის უკანასკნელი მკვიდრი [[ფარაონი]], ნექტანების მარცხი შედეგად ეგვიპტის როგორ დამოუკიდებელი სამეფოს არსებობა დასრულდა.<ref>ნიკოლას გრიმალი, ძველი ეგვიპტის ისტორია, Blackwell Books: 1992, გვერდი:381</ref>

=== ფარაონები ===
{| class="wikitable" width="55%"
|-
! ფარაონის სახელი !! სამეფო სახელი !! მმართველობა !! კომენტარი
|-
| [[ნექტანებ I]] || ჰეპერკარა || ძვ.წ. 380 - ძვ.წ. 362 || განდევნა სპარსელები ეგვიპტიდან
|-
| [[ტახოსი]] || ირიმაატენრა || ძვ.წ. 362 - ძვ.წ. 360 || გაერთიანდა [[სპარტა]]სთან და [[ათენი|ათენთან]]
|-
| [[ნექტანებ II]] || სენეჯემიბრა სეტეპენჰერეტი || ძვ.წ. 360 - ძვ.წ. 343 || ტახტიდან ჩამოაგდო [[ტახოსი]] მამისა და [[აგესილაე II|აგესილაე II-ის]] დახმარებით
|}
== გალერეა ==
<center><gallery caption="">
 ფაილი: Egyptian funerary mask at the times of 30th dynasty (Gulbenkian Museum).jpg|30-ე დინასტიის სამგლოვიარო ნიღაბი
 ფაილი: NectaneboI.jpg|ნექტანებ I-ის სპინქსი
 ფაილი: NectaneboI-Stele.png|ნექტანებ I-ის სტელა
 ფაილი: Head of Nectanebo II-MBA Lyon H1701-IMG 0204.jpg|[[ნექტანებ II|ნექტანებ II-ის]] თავი
 ფაილი: Nectanebo II obelisk.jpg|ნექტანებ II-ის ობელისკი
 ფაილი: HorusAndNectaneboII MetropolitanMuseum.png|ნექტანებ II-ის ქანდაკება
 ფაილი: Stater Nectanebo II.jpg|ნექტანებ II-ის სტატერი
</gallery></center>
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://i-cias.com/e.o/egypt.ancient.dynasty.30.htm 30-ე დინასტია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160421104612/http://i-cias.com/e.o/egypt.ancient.dynasty.30.htm |date=2016-04-21 }}
* [http://emhotep.net/dynasties/thirtieth-dynasty/ ოცდამეათე დინასტია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140507103056/http://emhotep.net/dynasties/thirtieth-dynasty/ |date=2014-05-07 }}
* [http://www.phouka.com/pharaoh/pharaoh/dynasties/dyn30/dyn30.html ეგვიპტის XXX დინასტია]
* [http://www.youregypt.com/ehistory/history/pharaonic/lateperiod/30th.htm 30-ე დინასტია (ძვ.წ. 380 - 343)]
* [http://www.crystalinks.com/dynasty30.html ეგვიპტის ოცდამეათე დინასტია]
* [http://books.google.ge/books?id=MwvM09Z-7DwC&pg=PT82&lpg=PT82&dq=Thirtieth+Dynasty+of+Egypt&source=bl&ots=Ui4Wzyjy72&sig=YbW7s3ghx9jQ7aMPIc6kcf1m_0g&hl=ka&sa=X&ei=poFZU_ybCITStQa18YCQBA&ved=0CEcQ6AEwBDgK#v=onepage&q&f=false ძველი ეგვიპტის ენციკლოპედია]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.specialtyinterests.net/dyn30.html ძველი ეგვიპტის ოცდამეათე დინასტია]
* [http://www.touregypt.net/hdyn30.htm ეგვიპტის ისტორია: ოცდამეათე დინასტია]
* [http://shelf3d.com/i/thirtieth%20dynasty%20of%20Egypt ოცდამეათე დინასტია, მცირე ინფორმაცია]
* [http://www.mummies2pyramids.info/history-civilization/30th-dynasty.htm ოცდამეათე დინასტია და უცხოური საფრთხეები]
* [http://legionofhonor.famsf.org/blog/framework-ancient-egyptian-coffin-thirtiethdynasty ძველი ეგვიპტური კუბო, ოცდამეათე დინასტიიდან]

{{დაიწყე ყუთი}}
{{მემკვიდრეობის ყუთი|წინამორბედი=[[ეგვიპტის ოცდამეცხრე დინასტია|XXIX დინასტია]]|ტიტული=&nbsp;ეგვიპტის ფარაონთა დინასტია&nbsp;|წლები=ძვ.წ. 380 - ძვ.წ. 343|შემდეგი=[[ეგვიპტის ოცდამეთერთმეტე დინასტია|XXXI დინასტია]]}}
{{დაასრულე ყუთი}}

{{ფარაონები}}
[[კატეგორია:ძველი ეგვიპტის დინასტიები]]
[[კატეგორია:ეგვიპტის ოცდამეათე დინასტია]]
[[კატეგორია:ყოფილი ქვეყნები აფრიკაში]]