შიმპანზე: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
მ ბოტის დამატება: ml:ചിമ്പാൻസി |
მ Bot: 62 ენათაშორისი ბმული გადატანილია Wikidata_ზე, d:q80174 |
||
| ხაზი 46: | ხაზი 46: | ||
[[კატეგორია:ადამიანის მსგავსი მაიმუნები]] |
[[კატეგორია:ადამიანის მსგავსი მაიმუნები]] |
||
[[an:Pan (chenero)]] |
|||
[[ar:شمبانزي]] |
|||
[[ast:Pan (animal)]] |
|||
[[az:Şimpanze]] |
|||
[[be:Шымпанзэ]] |
|||
[[be-x-old:Шымпанзэ]] |
|||
[[bg:Шимпанзета]] |
|||
[[br:Chimpanze]] |
|||
[[ca:Ximpanzé]] |
|||
[[cs:Šimpanz]] |
|||
[[cy:Tsimpansî]] |
|||
[[da:Chimpanser]] |
|||
[[de:Schimpansen]] |
|||
[[el:Χιμπαντζής]] |
|||
[[en:Chimpanzee]] |
|||
[[eo:Ĉimpanza genro]] |
|||
[[es:Pan (animal)]] |
|||
[[et:Šimpans (perekond)]] |
|||
[[eu:Pan (generoa)]] |
|||
[[fa:شمپانزه]] |
|||
[[fi:Simpanssit]] |
|||
[[fr:Chimpanzé]] |
|||
[[he:שימפנזה]] |
|||
[[hi:चिम्पान्ज़ी]] |
|||
[[hr:Čimpanze]] |
|||
[[hu:Csimpánz]] |
|||
[[ia:Chimpanze]] |
|||
[[io:Chimpanzeo]] |
|||
[[it:Pan (zoologia)]] |
|||
[[ja:チンパンジー属]] |
|||
[[jbo:tcimpazi]] |
|||
[[ko:침팬지속]] |
|||
[[la:Pan (genus)]] |
|||
[[li:Chimpansees]] |
|||
[[ln:Mokómbósó]] |
[[ln:Mokómbósó]] |
||
[[lt:Šimpanzės]] |
|||
[[lv:Šimpanzes]] |
|||
[[mk:Шимпанзо]] |
|||
[[ml:ചിമ്പാൻസി]] |
|||
[[ms:Cimpanzi]] |
|||
[[my:ချင်ပန်ဇီမျောက်ဝံ]] |
|||
[[nl:Chimpansees]] |
|||
[[nn:Sjimpanse]] |
[[nn:Sjimpanse]] |
||
[[no:Sjimpanser]] |
|||
[[nv:Mágíshzhin]] |
|||
[[oc:Chimpanzé]] |
|||
[[pl:Szympans]] |
|||
[[pnb:چمپینزی]] |
|||
[[pt:Chimpanzé]] |
|||
[[qu:Chimpansi]] |
|||
[[ro:Cimpanzeu]] |
|||
[[ru:Шимпанзе]] |
|||
[[simple:Chimpanzee]] |
|||
[[sk:Šimpanz]] |
|||
[[sl:Šimpanzi]] |
|||
[[sv:Schimpanser]] |
|||
[[te:చింపాంజీ]] |
|||
[[tg:Шимпанзе]] |
|||
[[th:ลิงชิมแปนซี]] |
[[th:ลิงชิมแปนซี]] |
||
[[tl:Pan (hayop)]] |
|||
[[tr:Şempanze]] |
|||
[[uk:Шимпанзе]] |
|||
[[vi:Tinh tinh]] |
|||
[[zh:黑猩猩屬]] |
|||
[[zh-min-nan:O͘-seng-seng]] |
|||
12:39, 11 მარტი 2013-ის ვერსია
| შიმპანზე | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | |||||||||||||
| |||||||||||||
| ლათინური სახელი | |||||||||||||
| Pan | |||||||||||||
| სახეობა | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
შიმპანზე (Pan) — ადამიანის მსგავსი მაიმუნების გვარი. მათი სხეულის სიგრძეა 150-165 სმ, მასა 45-80 კგ. წინა კიდურები უკანაზე უფრო გრძელია. შედარებით მოკლე ცერი დანარჩენ თითებს უპირისპირდება. აქვს დიდი ყურები, პატარა ცხვირი, დანაოჭებული სახე, შავი და უხეში ბეწვი. გვარში 2 სახეობაა: ჩვეულებრივი შიმპანზე (Pan troglodytes) და ჯუჯა შიმპანზე ანუ ბონობო (Pan paniscus). შიმპანზე გავრცელებულია ეკვატორულ აფრიკაში. ბინადრობს ტროპიკული წვიმის და მთის ტყეებში ზღვისდონიდან 3000 მ-მდე. ეწევა ნახევრად მეხეულ ცხოვრებას. მიწაზე დადის ოთხ ფეხზე, ეყრდნობა მთელ ტერფს, ზოგჯერ მოძრაობს ორ ფეხზეც. ხეებზე გადაადგილდება მოსაჭიდებელი მტევნების მეშვეობით. ბუნაგს ხეზე იკეთებს. ქმნის ხროს, რომელშივ 5-25 (ზოგჯერ 40-45) ინდივიდია. იკვებება ნაირგვარი საკვებით. მაკეობა 225 დღე-ღამეს გრძელდება. შობს 1 ნაშიერს. დედალი შიმპანზე სქესობრივ სიმწიფეს აღწევს 6-10, ხოლო მამალი 7-8 წლისა. ცოცხლობენ 50-60 წელს. გამოირჩევა განვითარებული საზრიანი ინსტიქტებით. ურთიერთთან მიმართებისას გამოსცემს 30-მდე სხვადასხვა ბგერას, ახასიათებს მრავალფეროვანი მიმიკა და ჟესტიკულაცია. იგი უფრო ახლოს დგას ადამიანთან, ვიდრე სხვა ადამიანის მსგავსი მაიმუნები. შიმპანზეს რაოდენობა მცირეა, ჯუჯა შიმპანზე შეტანილია საერთაშორისო წითელ წიგნში.
რესურსები ინტერნეტში
- Video clip of Ngamba Island Chimpanzee Sanctuary
- The First 100 Chimps in Research in the USA
- Chimpanzee: Wildlife summary from the African Wildlife Foundation
- Chimpanzees Make/Use Spears
- Chimpanzee Cultures Online
- Kanyawara Chimpanzee Blog from Uganda (Harvard Biological Anthropology research)
- Chimp Haven (The National Chimpanzee Sanctuary)
- Chimps as Pets
- Using Pac-Man to test cognitive reasoning in chimps
- Talking With Chimps
- Jane Goodall's Chimpanzee Central
- New Scientist 19 May 2003 - Chimps are human, gene study implies
- Did chimp and human ancestors interbreed?
- Chimp "Stone Age" Finds Are Earliest Nonhuman Ape Tools, Study Says
- Chimpanzee Facial Expression & Vocalizations
- Goodall 1968 & Parr 2005
- Fox News: Study: Chimps Are More Evolved Than Humans
ლიტერატურა
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 747.
