სარატოგის ბრძოლები
| სარატოგის ბრძოლები | |||
|---|---|---|---|
| ამერიკის რევოლუციური ომი ნაწილი | |||
 | |||
| თარიღი | 1777 წლის 19 სექტემბერი და 7 ოქტომბერი | ||
| მდებარეობა | სტილვოტერი, სარატოგის ოლქი, ნიუ-იორკი | ||
| შედეგი |
ფრიმენის ფერმა:
ბემისის სიმაღლეები:
| ||
| მხარეები | |||
| |||
| მეთაურები | |||
| |||
| ძალები | |||
| |||
| დანაკარგები | |||
| |||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
სარატოგის ბრძოლებმა (1777 წლის 19 სექტემბერი და 7 ოქტომბერი)-აღნიშნა სარატოგის კამპანიის კულმინაცია, რამაც გადამწყვეტი გამარჯვება მოუტანა ამერიკელებს ბრიტანელებზე ამერიკის რევოლუციურ ომში. ბრიტანელი გენერალი ჯონ ბურგოინი სათავეში ჩაუდგა 7200–8000 კაცის შემტევ ჯარს კანადიდან სამხრეთით, შამპლენის ველზე, იმ იმედით, რომ შეხვდებოდა მსგავს ბრიტანულ ძალებს, რომლებიც ნიუ-იორკიდან ჩრდილოეთისაკენ მიიწევდნენ და სხვა ბრიტანულ ძალებს, რომლებიც აღმოსავლეთისკენ მიემართებოდნენ ონტარიოს ტბიდან. მიზანი იყო ოლბანის აღება, ნიუ-იორკი. სამხრეთ და დასავლეთის ძალები არ ჩამოვიდნენ და ბურგოინი გარშემორტყმული იყო ამერიკული ძალებით ნიუ-იორკში, 15 მილის (24 კმ) დაშორებით. მან იბრძოლა ორი ბრძოლა, რომლებიც გაიმართა 18 დღის ინტერვალით, იმავე ადგილზე 9 მილის (14 კმ) სამხრეთით სარატოგადან, ნიუ-იორკში. მან გამარჯვება მოიპოვა პირველ ბრძოლაში, მიუხედავად იმისა, რომ მტერი რიცხოვნობით აღემატებოდა, მაგრამ მეორე ბრძოლა წააგო მას შემდეგ, რაც ამერიკელები კიდევ უფრო დიდი ძალით დაბრუნდნენ.
ბურგოინი აღმოჩნდა ბევრად უფრო დიდი ამერიკული ძალების ხაფანგში, ამიტომ მან უკან დაიხია სარატოგაში (ახლანდელი შუილერვილში) და მთელი თავისი ჯარი იქ ჩააბარა 17 ოქტომბერს. მისი ჩაბარება, ამბობს ისტორიკოსი ედმუნდ მორგანი, "ომის დიდი შემობრუნება იყო, რადგან მან ამერიკელებისთვის მოიგო უცხოური დახმარება, რომელიც გამარჯვებისთვის საჭირო უკანასკნელი ელემენტი იყო“.
ბურგოინის სტრატეგია ახალი ინგლისის სამხრეთის კოლონიებისგან გაყოფის შესახებ კარგად დაიწყო, მაგრამ შენელდა ლოჯისტიკური პრობლემების გამო. მან მოიპოვა მცირე ტაქტიკური გამარჯვება გენერალ ჰორაციო გეითსსა და კონტინენტურ არმიაზე 19 სექტემბრის ფრიმენის ფერმის ბრძოლაში მნიშვნელოვანი მსხვერპლის ფასად. მისი მიღწევები წაიშალა, როდესაც მან კვლავ შეუტია ამერიკელებს ბემისის სიმაღლეების 7 ოქტომბრის ბრძოლაში. ამ ბრძოლის დროს ამერიკელებმა დაიპყრეს ბრიტანეთის თავდაცვის ნაწილი, ამიტომ ბურგოინი იძულებული გახდა უკან დაეხია. მისი არმია გარშემორტყმული იყო ბევრად უფრო დიდი ამერიკული ძალით სარატოგაში, რის გამოც იგი 17 ოქტომბერს დანებდა.
ბრძოლა 19 სექტემბერს დაიწყო, როდესაც ბურგოინმა გადაიყვანა თავისი ჯარის ნაწილი ბემისის სიმაღლეზე ამერიკული პოზიციის გამაგრების მცდელობაში. ბენედიქტ არნოლდი მოელოდა ამ მანევრს და მნიშვნელოვანი ძალები დაუყენა მის გზას. ბურგოინმა მოიპოვა კონტროლი ფრიმენის ფერმაზე, მაგრამ ეს მნიშვნელოვანი მსხვერპლის ფასად მოხდა. შეტაკებები გაგრძელდა ბრძოლის შემდგომ დღეებში, ხოლო ბურგოინი ელოდა იმ იმედით, რომ დამხმარე ძალა ჩამოვიდოდა ნიუ-იორკიდან. ლოიალისტთა მილიციის ძალები აგრძელებდნენ ჩამოსვლას, იმავდროულად, ადიდებდნენ ამერიკული არმიის ზომას.
ბრიტანელი გენერალი სერ ჰენრი კლინტონი ნიუ-იორკიდან გადმოვიდა და ცდილობდა ამერიკული ყურადღების გადატანას 6 ოქტომბერს მდინარე ჰუდსონის მაღალმთიანეთში კლინტონისა და მონტგომერის დაპყრობით და 13 ოქტომბერს კინგსტონის დაპყრობით, მაგრამ მისი მცდელობა ძალიან გვიანი იყო ბურგოინის დასახმარებლად. ბურგოინმა კვლავ შეუტია ბემის ჰაითსს 7 ოქტომბერს, მას შემდეგ რაც გაირკვა, რომ ის დროულად ვერ მიიღებდა დახმარებას. ამ ბრძოლამ კულმინაციას მიაღწია მძიმე ბრძოლით, რომელიც აღინიშნა არნოლდის მიერ ამერიკელი ჯარების სულიერი შეკრებით. ბურგოინის ძალები დაბრუნდნენ იმ პოზიციებზე, რომლებიც მათ ეკავათ 19 სექტემბრის ბრძოლამდე. ამერიკელებმა ამ ბრძოლით დაიპყრეს დიდი ბრიტანეთის თავდაცვითი ნაწილი.
წინაპირობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ამერიკის რევოლუციური ომი ორწლიან პუნქტს უახლოვდებოდა და ბრიტანელებმა შეცვალეს გეგმები. მათ გადაწყვიტეს ცამეტი კოლონიის გაყოფა და ახალი ინგლისის იზოლირება. მათ სჯეროდათ, რომ უფრო ლოიალისტური შუა და სამხრეთის კოლონიები იყო. 1777 წელს ბრიტანულმა სარდლობამ შეიმუშავა კოლონიების გაყოფის გეგმა. დასავლეთის პინცერი ბარი სენტ ლეგერის მეთაურობით უნდა გასულიყო ონტარიოდან დასავლეთ ნიუ-იორკში, მდინარე მოჰავკის მიყოლებით და სამხრეთი პინცერი უნდა გასულიყო მდინარე ჰუდსონის ხეობაში ნიუ-იორკიდან.ჩრდილოეთის პინცერი მონრეალიდან სამხრეთისკენ უნდა წასულიყო და სამი ძალა უნდა შეხვედროდა ოლბანის სიახლოვეს, ნიუ-იორკში, რათა გამოეყოთ ახალი ინგლისი სხვა კოლონიებისაგან.
ბრიტანეთის მდგომარეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბრიტანელი გენერალი ჯონ ბურგოინი გადავიდა სამხრეთით კვებეკის პროვინციიდან 1777 წლის ივნისში, რათა კონტროლი მოეპოვებინა მდინარე ჰუდსონის ზემო ხეობაზე. მისი კამპანია ფორტ ტიკონდეროგაში გამარჯვების შემდეგ სირთულეებში იყო ჩაძირული.არმიის ნაწილებმა ზემო ჰუდსონამდე ივლისის ბოლოს მიაღწიეს, მაგრამ ლოჯისტიკურმა და მიწოდების სირთულეებმა ძირითადი არმია ფორტ ედვარდში შეაჩერა. ამ სირთულეების შემსუბუქების ერთი მცდელობა ჩაიშალა, როდესაც 16 აგვისტოს ბენინგტონის ბრძოლაში დაიღუპა ან ტყვედ ჩავარდა თითქმის 1000 კაცი. გარდა ამისა, 28 აგვისტოს ბურგოინამდე მოვიდა ინფორმაცია, რომ სენტ ლეგერის ექსპედიცია მდინარე მოჰავკის ხეობაში დაბრუნდა ფორტ სტენვიქსის წარუმატებელი ალყის შემდეგ.
გენერალმა უილიამ ჰოუმ თავისი ჯარი ნიუ-იორკიდან ზღვით წაიყვანა ფილადელფიის დასაპყრობად, ჩრდილოეთით გადაადგილებისა და ბურგოინთან შეხვედრის ნაცვლად. ბურგოინის ინდოეთის მხარდაჭერის უმეტესობა ბენინგტონში წაგების შემდეგ გაიქცა და მისი მდგომარეობაგართულდა. მას სჭირდებოდა დაცვითი ზამთრის კვარტლების მიღწევა, რაც მოითხოვდა ან უკან დახევას ტიკონდეროგაში ან წინსვლას ოლბანისკენ. საბოლოოდ მან წინსვლა გადაწყვიტა. მან გადაწყვიტა გადაეკვეთა მდინარე ჰუდსონი, როდესაც ის შედარებით ძლიერ მდგომარეობაში იყო.მან უბრძანა ბარონ რიდესელს, რომელიც მეთაურობდა არმიის უკანა მხარეს, დაეტოვებინა ფორპოსტები სკენესბოროს სამხრეთიდან, შემდეგ კი არმიას უბრძანა გადაეკვეთა ჰუდსონი სარატოგის ჩრდილოეთით 13 და 15 სექტემბერს.
ამერიკელების მდგომარეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კონტინენტური არმია ნელ-ნელა უკან იხევდა მას შემდეგ, რაც ივლისის დასაწყისში ბურგოინმა ტიკონდეროგა დაიპყრო, გენერალ-მაიორ ფილიპ შუილერის მეთაურობით და დაბანაკდა სტილუოტერის სამხრეთით, ნიუ-იორკში. 19 აგვისტოს გენერალ-მაიორმა ჰორაციო გეიტსმა აიღო მეთაურობა შუილერისგან, რომლის პოლიტიკური რეპუტაცია დაეცა ტიკონდეროგას დაკარგვისა და შემდგომი უკანდახევის გამო. გეითსი და შუილერი ძალიან განსხვავებული წარმოშობის იყვნენ და არ ეთანხმებოდნენ ერთმანეთს; ისინი ადრე სარდლობის საკითხებზე კამათობდნენ არმიის ჩრდილოეთ დეპარტამენტში. არმია შტატის გუბერნატორების მოწოდებების შემდეგ მილიციის გაზრდილი აქტივობის გამო იზრდებოდა.
გენერალ ჯორჯ ვაშინგტონის სტრატეგიულმა გადაწყვეტილებებმა ასევე გააუმჯობესა სიტუაცია გეითსის არმიისთვის. ვაშინგტონი ყველაზე მეტად გენერალ ჰოუის მოძრაობებით იყო შეშფოთებული. მან იცოდა, რომ ბურგოინიც მოძრაობდა და ივლისში გარისკა. მან დახმარება გაუგზავნა ჩრდილოეთს გენერალ-მაიორ ბენედიქტ არნოლდს, მისი ყველაზე აგრესიული საველე მეთაურის და გენერალ-მაიორ ბენჯამინ ლინკოლნის, მასაჩუსეტსის კაცის სახით, რომელიც ცნობილი იყო თავისი გავლენით ახალი ინგლისის მილიციაში. მან უბრძანა 750 კაცს ისრაელ პუტნამის ძალებიდან, რომლებიც იცავდნენ ნიუ-იორკის მაღალმთიანეთს, შეერთებოდნენ გეითსის ჯარს აგვისტოში. მან ასევე გაგზავნა რამდენიმე საუკეთესო ძალა საკუთარი არმიიდან: პოლკოვნიკი დანიელ მორგანი და ახლად ჩამოყალიბებული დროებითი მსროლელი კორპუსი, რომელიც მოიცავდა დაახლოებით 500 სპეციალურად შერჩეულ მსროლელს პენსილვანიიდან, მერილენდიდან და ვირჯინიიდან, რომლებიც არჩეულნი იყვნენ მკვეთრი სროლის უნარისთვის. ეს დანაყოფი ცნობილი გახდა, როგორც მორგანის მსროლელები.
7 სექტემბერს გეითსმა უბრძანა თავის არმიას ჩრდილოეთისკენ წასულიყო. ადგილი შეირჩა მისი თავდაცვითი პოტენციალის გამო, რომელიც ცნობილი იყო როგორც ბემისის სიმაღლეები, სტილუოტერის ჩრდილოეთით და სარატოგის სამხრეთით დაახლოებით 10 მილის (16 კმ) დაშორებით; არმიამ დაახლოებით ერთი კვირა დახარჯა პოლონელი ინჟინრის ტადეუშ კოშციუშკოს მიერ შექმნილი თავდაცვითი სამუშაოების მშენებლობაში. მაღლობებს ჰქონდათ მკაფიო ხედი ტერიტორიაზე და მართავდნენ ერთადერთ გზას ოლბანისკენ, სადაც ის გადიოდა სიმაღლისა და მდინარე ჰუდსონს შორის. მაღლობების დასავლეთით უფრო ტყით დაფარული ბლეფები იყო, რაც მნიშვნელოვან გამოწვევას წარმოადგენდა ნებისმიერი მძიმედ აღჭურვილი არმიისთვის.
სარატოგის პირველი ბრძოლა (19 სექტემბერი)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბურგოინმა თავის არმია, რომელიც დაახლოებით 7500-ს შეადგენდა, სამ სვეტად დაყო. მას სურდა გამოეყენებინა თითოეული სვეტი ამერიკული თავდაცვის შესამოწმებლად. პოლკოვნიკ დანიელ მორგანის მსუბუქი ქვეითი ჯარი ჩაერია ცენტრალურ სვეტთან, ფრიმენის ფერმის მახლობლად. ეს იყო მწვავე ბრძოლა, მოედანი რამდენჯერმე შეიცვალა. საღამოსთვის ბრიტანელები, გაძლიერებული 500 გერმანელი ჰესიანელით, აკავებდნენ მოედანს, მაგრამ მოქმედებამ გააუქმა მათი წინსვლა. თითქმის 600 ჯარისკაცი დაკარგა და ნიუ-იორკიდან ჩამოსული გენერალი ჰენრი კლინტონის გაძლიერების მოლოდინში, ბურგოინმა აირჩია გათხრა.
სანამ კლინტონი არ გაათავისუფლებდა მათ, ბრიტანული ძალები ფაქტობრივად ხაფანგში იყვნენ ნიუ-იორკის უდაბნოში მწირი მარაგით. სურსათის მაღაზიები მცირდებოდა და ჯარი რაციონი ნახევრამდე შემცირდა. სანამ ბრიტანელები ჩარჩენილნი იყვნენ, ამერიკული არმია ივსებოდა და 13000-მდე გაიზარდა.
სარატოგის მეორე ბრძოლა (7 ოქტომბერი)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბრიტანელები ეძებდნენ გამოსავალს გასაჭირიდან. ბურგოინი აგზავნიდა სადაზვერვო ძალებს ამერიკელებზე თავდასხმისთვის ბემისის სიმაღლეებზე, მაგრამ ლოიალისტები გეგმის ქარს იგებენ და ბრიტანელებს აიძულებენ გაეყვანათ თავიანთ კარგად დაცულ Balcarres Redoubt-ში. რამდენიმე ასეული იარდის ჩრდილოეთით იყო Breymann Redoubt, რომელსაც იცავდა მხოლოდ 200 გერმანელი ჯარისკაცი და ოფიცერი. როდესაც გენერალი ბენედიქტ არნოლდი გამოვიდა წინ ჯარების შესაკრებად, ლოიალისტები იპყრობდნენ რედუტს. არნოლდი მძიმედ იყო დაჭრილი მარცხენა ფეხში.
8 ოქტომბერს ბრიტანეთის არმია ცდილობდა გაქცევას ჩრდილოეთიდან, მაგრამ ცივი, ძლიერი წვიმა აიძულებდა მათ შეჩერებულიყვნენ და დაბანაკდნენ ქალაქ სარატოგისთან. მშივრები, დაღლილები და უვარგისები იყვნენ. ისინი ემზადებოდნენ საკუთარი თავის დასაცავად, მაგრამ ორ დღეში ამერიკელებმა მათ ალყა შემოარტყეს. 17 ოქტომბერს, მოლაპარაკებების შემდეგ, ბურგოინის არმია დანებდა.
დანებება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბურგოინმა დაკარგა 1000 კაცი ორ ბრძოლაში. ამერიკელმა დანაკარგებმა მიაღწია დაახლოებით 500 მოკლულს და დაჭრილს. ბურგოინმა ასევე დაკარგა რამდენიმე ყველაზე ეფექტური ლიდერი, მისი მცდელობა დაეპყრო ამერიკული პოზიცია წარუმატებელი აღმოჩნდა და მისი წინა ხაზი დაირღვა. მეორე ბრძოლის შემდეგ, ბურგოინმა ცეცხლი დაანთო მის დარჩენილ წინა პოზიციებზე და უკან დაიხია სიბნელის საფარში. მან თავისი ხალხი გაიყვანა 10-15 მილის ჩრდილოეთით, დღევანდელ შუილერვილთან, ნიუ-იორკში. 8 ოქტომბრის დილისთვის ის დაბრუნდა 16 სექტემბერს დაკავებულ გამაგრებულ პოზიციებზე.
13 ოქტომბერს, მისი არმიით გარშემორტყმული, ბურგოინმა გამართა ომის საბჭო და შესთავაზა ჩაბარების პირობები. რიდესელმა შესთავაზა მათ პირობით ვადამდე გათავისუფლება და იარაღის გარეშე კანადაში დაბრუნების უფლება. ბურგოინმა იგრძნო, რომ გეითსი არც კი განიხილავდა ასეთ ტერმინებს და სანაცვლოდ ითხოვდა ბოსტონში გადაცემას, სადაც ისინი ევროპაში დაბრუნდნენ. რამდენიმედღიანი მოლაპარაკების შემდეგ მხარეებმა ხელი მოაწერეს კაპიტულაციას.
17 ოქტომბერს ბურგოინმა თავისი ჯარი გეითსს გადასცა. ბრიტანეთისა და გერმანიის ჯარებს მიენიჭათ ომის ტრადიციული პატივი, როდესაც ისინი დანებდნენ. ჯარებმა შექმნეს საკონვენციო არმია, რომელსაც დაარქვეს კონვენციის სახელი, რომელმაც მათ უსაფრთხო გადასასვლელი მისცა ევროპაში. თუმცა, კონტინენტურმა კონგრესმა გააუქმა კონვენცია და კონვენციის არმია ომის დასრულებამდე ტყვეობაში იყო.
შემდგომი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბურგოინის წარუმატებელი კამპანია ომში მთავარი შემობრუნება იყო. გენერალი ბურგოინი დაბრუნდა ინგლისში და არასოდეს მიენიჭა სხვა სამეთაურო თანამდებობა ბრიტანეთის არმიაში. ბრიტანელებმა გაიგეს, რომ ამერიკელები გაბედულად და ეფექტურად იბრძოლებდნენ. ერთმა
სარატოგაში გამართულ ბრძოლებში შეტანილი წვლილისთვის გენერალ არნოლდს აღედგინა ხანდაზმულობა (მან დაკარგა იგი 1777 წელს დაწინაურებაზე გადაყვანის შემდეგ).თუმცა, არნოლდს ფეხის ჭრილობის გამო იგი ხუთი თვის განმავლობაში იწვა საწოლში. მოგვიანებით, როდესაც ჯერ კიდევ უვარგისი იყო სამქადაგებლო სამსახურისთვის, მაგრამ ფილადელფიის სამხედრო გუბერნატორად მსახურობდა, არნოლდმა მოღალატური მიმოწერა დაიწყო ბრიტანელებთან. მან მიიღო ფორტზე მეთაურობა ვესტ პოინტში და დაგეგმა მისი გადაცემა ინგლისელებისთვის, მხოლოდ ბრიტანეთის ხაზებში გაქცევის მიზნით, როდესაც მისი კონტაქტის ჯონ ანდრეის ხელში ჩაგდებამ გამოიწვია შეთქმულების გამჟღავნება. არნოლდმა განაგრძო მსახურება უილიამ ფილიპსის, ბურგოინის მარჯვენა ფრთის მეთაურის ქვეშ, 1781 წელს ვირჯინიის ექსპედიციაში.
მიუხედავად იმისა, რომ მან ბრძოლის მიმართულება დაუტოვა ქვეშევრდომებს, გენერალმა გეიტსმა მიიღო დიდი დამსახურება, როგორც მეთაურმა გენერალმა ომში ყველაზე დიდი ამერიკული გამარჯვებისთვის დღემდე. მან მიიღო სამხრეთში მთავარი ამერიკული არმიის სარდლობა. მან კატასტროფულ დამარცხებამდე მიიყვანა ჯარი 1780 წლის კამდენის ბრძოლაში, სადაც ის იყო პანიკური უკანდახევის წინა ხაზზე. გეითსი არასოდეს მეთაურობდა ჯარებს მინდორში ამის შემდეგ.
ბურგოინის ჩაბარების საპასუხოდ, კონგრესმა 1777 წლის 18 დეკემბერი გამოაცხადა ეროვნულ დღედ „საზეიმო მადლიერებისა და ქების დღედ“; ეს იყო ერის პირველი ოფიციალური დღესასწაული ამ სახელწოდებით.
მემკვიდრეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბრძოლის ველი და ბურგოინის ჩაბარების ადგილი შენარჩუნებულია და ახლა იმართება ეროვნული პარკის სამსახურის მიერ, როგორც სარატოგის ეროვნული ისტორიული პარკი, რომელიც შეტანილია ისტორიული ადგილების ეროვნულ რეესტრში 1966 წელს. პარკში დაცულია რამდენიმე შენობა, ტერიტორია და შეიცავს მრავალფეროვან ძეგლებს.სარატოგის მონუმენტის ობელისკს აქვს ოთხი ნიშა, რომელთაგან სამი ამერიკელი მეთაურების ქანდაკებებია: გეითსი და შუილერი და პოლკოვნიკი დანიელ მორგანი. მეოთხე ნიშა, სადაც არნოლდის ქანდაკება უნდა იყოს, ცარიელია.არნოლდის გმირობის უფრო დრამატული მემორიალი, რომელიც მას არ ასახელებს, არის ბუტის ძეგლი. სამოქალაქო ომის გენერლის ჯონ უოტს დე პეისტერის მიერ შემოწირული. მასზე ნაჩვენებია ჩექმა სპურებით და გენერალ-მაიორის ვარსკვლავებით. ის დგას იმ ადგილზე, სადაც არნოლდი დახვრიტეს 7 ოქტომბერს ბრეიმანის რედუქტის დამუხტვაში.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Bennett, William J; Cribb, John/ბენეტი, უილიამ ჯ; კრიბი, ჯონი (2008). The American Patriot's Almanac/ამერიკელი პატრიოტის ალმანახი. ISBN 978-1-59555-267-9
- Historical Society of Pennsylvania (1896).The Pennsylvania magazine of history and biography, Volume 20/პენსილვანიის ისტორიისა და ბიოგრაფიის ჟურნალი, ტომი 20/ Historical Society of Pennsylvania. OCLC 1762062
- Ketchum, Richard M (1997).Saratoga: Turning Point of America's Revolutionary War/სარატოგა: ამერიკის რევოლუციური ომის შემობრუნების წერტილი New York: Henry Holt. ISBN 978-0-8050-6123-9 OCLC 41397623
- Luzader, John F (6 October 2008) Saratoga: A Military History of the Decisive Campaign of the American Revolution/სარატოგა: ამერიკული რევოლუციის გადამწყვეტი კამპანიის სამხედრო ისტორია New York: Savas Beatie ISBN 978-1-932714-44-9
- Morrissey, Brendan (2000). Saratoga 1777: Turning Point of a Revolution/რევოლუციის შემობრუნების წერტილი. Oxford: Osprey Publishing.ISBN 978-1-85532-862-4 OCLC 43419003
- Murphy, Jim (2007). The Real Benedict Arnold. Houghton Mifflin. ISBN 978-0-395-77609-4
- Nickerson, Hoffman (1967) [1928]. The Turning Point of the Revolution. Port Washington/ის რევოლუციის შემობრუნების წერტილი. პორტ ვაშინგტონი, NY: Kennikat OCLC 549809
- Pancake, John (1985). This Destructive War/ეს დამანგრეველი ომი. University of Alabama Press.ISBN 0-8173-0191-7
- Randall, Willard Sterne (1990). Benedict Arnold: Patriot and Traitor/ბენედიქტ არნოლდი: პატრიოტი და მოღალატე.ISBN 978-1-55710-034-4
- Sawicki, James A. (1981). Infantry Regiments of the US Army/აშშ-ს არმიის ქვეითი პოლკები. ISBN 978-0-9602404-3-2
- "Saratoga National Historical Park"/ნიუ-იორკის ოქსფორდის უნივერსიტეტის გამოცემა. National Park Service. Archived from the original
- Bird, Harrison (1963). "March To Saratoga General Burgoyne And The American Campaign 1777"/"მარში სარატოგის გენერალ ბურგოინამდე და ამერიკული კამპანია 1777" New York Oxford University Press.