რემზიე ტარსინოვა
| რემზიე ტარსინოვა | |
|---|---|
| დაბადების თარიღი |
9 დეკემბერი, 1926 სიმფეროპოლი, რსფსრ, სსრკ |
| გარდაცვალების თარიღი |
7 აპრილი, 2021 (94 წლის) ყირიმი |
| მოქალაქეობა |
 უკრაინა |
| საქმიანობა | მოცეკვავე, ბალეტმეისტერი, ქორეოგრაფი |
რემზიე ტარსინოვა (ქალიშვილობის გვარი — ბაკალი, ყირიმ. Remziye Üsein qızı Tarsinova, Ремзие Усеин къызы Тарсинова ; დ. 9 დეკემბერი, 1926, სიმფეროპოლი — გ. 7 აპრილი, 2021, ყირიმი) — საბჭოთა ტაჯიკი, ყირიმელი თათარი და უკრაინელი მოცეკვავე, ქორეოგრაფი. ანსამბლ " ჰაითარმას " სამხატვრო ხელმძღვანელი (1992-2016 წწ). ტაჯიკეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის სახალხო არტისტი (1983). უკრაინის დამსახურებული არტისტი (2020).
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რემზიე ტარსინოვა დაიბადა 1926 წლის 9 დეკემბერს სიმფეროპოლში. მისი ოჯახი მჭიდროდ იყო დაკავშირებული ხელოვნებასთან.გოგონას მამა იყო მოცეკვავე და ქორეოგრაფი უსეინ ბაკალი (1897-1973). [1] დედა-— პიანისტი ზორე იზმაილოვა. ჰყავდა სამი და — პაკიზე, თამილა და რუშენა [2] .
რემზიემ ცეკვა ხუთი წლის ასაკში დაიწყო. ქორეოგრაფიულ ხელოვნებას ეუფლებოდა სიმფეროპოლის საბავშვო ცეკვის სტუდიაში ვ. ხარჩენკოსთან . დაამთავრა სიმფეროპოლის საბალეტო სტუდია, კონსტანტინე ბეკის ხელმძღვანელობით. 1944 წელს ყირიმელი თათრების დეპორტაციის დროს ოჯახი გადაასახლეს ტაჯიკეთის საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში. 1947 წლიდან 1960 წლამდე მუშაობდა ალექსანდრე პუშკინის სახელობის მუსიკისა და დრამის თეატრში ლენინაბადში (დღევანდელი ხუჯანდი), სადაც მისი მამა მთავარი ქორეოგრაფი იყო. რემზიე თავიდან სოლისტი იყო, შემდეგ კი მთავარი ქორეოგრაფი გახდა. მან წარმატებით დადგა ცეკვები სპექტაკლებისთვის „ლეილა და მაჯნუნი“, „ფარჰად და შირინი“, „კამოლ ხუჭანდი“, „დაკარგული ქალბატონი“ .
1975 რევზიე ტარსინოვამ წლიდან დაიწყო საცეკვაო პროგრამების შედგენა ყირიმული თათრული ანსამბლ " ჰაიტარმასთვის ." [1] ქორეოგრაფი გამოვიდა მოსკოვში 1980 წლის ზაფხულის ოლიმპიური თამაშების გახსნაზე 250 ადამიანისგან შემდგარ კოლექტივთან ერთად. [3]
1989 წელს რემზიე დაბრუნდა ყირიმში, სადაც გააგრძელა ქორეოგრაფიული საქმიანობა, დაიწყო ცეკვების დადგმა ყირიმელი თათრების თეატრისა და ანსამბლ Kyrym-ისთვის. 1992 წლიდან ყირიმის სახელმწიფო ფილარმონიის ევპატორიის ფილიალში მუშაობდა ანსამბლ "ხაითარმას" სამხატვრო ხელმძღვანელად და ქორეოგრაფად. [1] [4] 2016 წლის ივნისში იგი გაათავისუფლეს ანსამბლის სამხატვრო ხელმძღვანელის თანამდებობიდან [5] ქორეოგრაფის ბოლო დადგმა იყო ვოკალური და ქორეოგრაფიული კომპოზიცია "ბახჩისარაი-ხანსარაი." [6]
რემზიე ტარსინოვა ავტორი წიგნისა "ცეკვით ცხოვრების გზაზე" (2018) [7]
რემზიე ტარსინოვა გარდაიცვალა 2021 წლის 7 აპრილს ყირიმში. [8] დაკრძალეს აბდალის სასაფლაოზე. [9]
ჯილდოები და წოდებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რემზიე ტარსინოვა არაერთი ჯილდოს და საპატიო სიგელის მფლობელი იყო.
2020 წლის 21 აგვისტოს უკრაინის სახელმწიფოს მშენებლობაში, სოციალურ-ეკონომიკურ, სამეცნიერო, ტექნიკურ, კულტურულ და საგანმანათლებლო განვითარებაში შეტანილი მნიშვნელოვანი პირადი წვლილისთვის, მნიშვნელოვანი შრომითი მიღწევებისა და მაღალი პროფესიონალიზმისთვის მიენიჭა უკრაინის დამსახურებული არტისტის წოდება. [10]
- ტაჯიკეთის სსრ დამსახურებული არტისტი (1961) [1]
- ტაჯიკეთის სსრ სახალხო არტისტი (1983) [1]
- ტაჯიკეთის უმაღლესი საბჭოს საპატიო დიპლომი (1963 და 1970 წწ.) [11]
- მედალი "ხელოვნების ბრწყინვალება" (1977) [11]
- მედალი "შრომის ვეტერანი" (1977) [11]
- მედალი „ღირსეული შრომისთვის“ (2017 წლის 6 მარტი) [12]
- ყირიმის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი (1996) [11]
- საპატიო სერთიფიკატი "ოლიმპი-80" (1980) [11]
- ყირიმის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი რადას საპატიო დიპლომი (2000) [11]
- სსრკ კულტურის სამინისტროს სამკერდე ნიშანი "აქტიური მუშაობისთვის" [3]
პირადი ცხოვრება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ქალიშვილი — გულნარა გუდენკო [9] .
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Алифер Т. Ремзие Баккал : балетмейстер, педагог, заботливая мать, любящая бабушка / Т. Алифер // Голос Крыма. — 2001 — 14 дек. — С. 8.
- Алядинова Л. Жизнь артистки усыпана розами с острыми шипами / Л. Алядинова // Голос Крыма. — 2011. — 23 дек. — С. 1, 4
- «Bakkal yıldızı…» = «Звезда Баккал…» // Qırımnıñ sadıq qızları = Верные дочери Крыма/ L. Halilova, L. Cemileva. — Agmescit, 2004. — С. 162—170
- Балетмейстер крымскотатарского театра // Дух личности вечен… :(Пятьсот личностей Крыма). — Симфереполь, 2000/2001. — С. 163.
- Меджитова М. Даа ойнар эдим… Ремзіє Бакъкъалнынъ омюри ве яратыджылыгъы акъкъында // ЯД, 6 декабря 1996.;
- Ваит Ф. Вся жизнь — в танце // ГК. 1994, 9 сент.
- Сеитосманов А. Секрет прост: не падать духом // ГК. 1995, 9 июня.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 90 лет со дня рождения Ремзие Баккал (1926), балетмейстера (2016-08-28). ციტირების თარიღი: 2020-06-26.
- ↑ Усеинова Гульнара. (2017-04-21) Усеин Баккал – основоположник крымскотатарской танцевальной школы. ციტირების თარიღი: 2020-06-23.
- ↑ 3.0 3.1 75 лет в танце, вся жизнь в труде. ციტირების თარიღი: 2020-06-26.[მკვდარი ბმული]
- ↑ День крымскотатарской письменности и культуры (2018-11-07). ციტირების თარიღი: 2020-06-26.
- ↑ В Крыму уволили часть артистов ансамбля "Хайтарма" (2016-10-17). ციტირების თარიღი: 2020-06-26.
- ↑ Крымскотатарскому хореографу Ремзие Баккал не дали доработать до юбилея (2016-12-10). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-06-25. ციტირების თარიღი: 2020-06-26.
- ↑ Ваапова Заррина. (2018-11-07) Ремзие Баккал : "С танцем по жизни". ციტირების თარიღი: 2020-06-26.
- ↑ В Крыму скончалась легендарная Ремзие Баккал (2021-04-07). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2021-04-11. ციტირების თარიღი: 2021-04-11.
- ↑ 9.0 9.1 На 95-м году ушла из жизни легендарная артистка Ремзие Баккал. Millet Channel YouTube-ზე
- ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 335/2020
- ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 Евпаторийская здравница - Номинанты общегородского конкурса «Общественное признание-2013» (Часть 1). ციტირების თარიღი: 2020-06-26.
- ↑ Государственный Совет Республики Крым - Государственные награды РК, премии, гранты - Государственные награды Республики Крым - Медаль «За доблестный труд» - Список награжденных медалью "За доблестный труд". ციტირების თარიღი: 2020-06-26.