კარსტენსის მყინვარი

კარსტენსის მყინვარი
კარსტენსის მყინვარი
	; სურათის მარჯვენა მხარესაა კარსტენსის მყინვარი, 1972 წელი.
	კოორდინატები: 4°04′58″ ს. გ. 137°10′46″ ა. გ. / 4.08278° ს. გ. 137.17944° ა. გ.
ქვეყანა	ინდონეზია
ქედი	სუდირმანის ქედი
ფართობი	0.09824 კმ²
სიგრძე	1.4 კმ
სიგანე	0.6 კმ
ტიპი	ხეობური

კარსტენსის მყინვარი (ინდონ. Gletser Carstensz) — ხეობის ტიპის მყინვარი კუნძულ ახალ გვინეაზე, ცენტრალური პაპუის პროვინციაში, ინდონეზიაში. მდებარეობს სუდირმანის ქედზე, მწვერვალ ჯაიას კალთებზე, ზღვის დონიდან დაახლოებით 4600 მ სიმაღლეზე, ჯაიას მწვერვალის თხემიდან აღმოსავლეთით 1.5 კმ-ში. 2002 წლის მდგომარეობით, კარსტენსის მყინვარის სიგრძეა 1.4 კმ, სიგანე 0.6 კმ. 2018 წლის მდგომარეობით მყინვარის ფართობი შეადგენს 0.09824 კმ²-ს.^[1]

განფენილია მწვერვალ აღმოსავლეთი კარსტენსის დასავლეთ კალთაზე და შეერთებულია სამხრეთ-აღმოსავლეთით გაწოლილ ვან-დე-უოტერის მყინვართან. წარსულში დაკავშირებული იყო სამხრეთისაკენ მდებარე უოლასტონის მყინვართან, რომელიც ამჟამად სრულიად გამდნარია.^[2]

2004 წელს IKONOS-ის სატელიტური ფოტოსურათებით დადგინდა, რომ 2000 წლიდან 2002 წლამდე პერიოდში კარსტენსის მყინვარმა დაკარგა თავისი ზედაპირის ფართობის 6.8%.^[3] 2010 წელს დადგინდა, რომ მწვერვალ ჯაიას მყინვარების ყინულის სისქე 32 მ უდრიდა და წელიწადში 7 მ-ით თხელდებოდა. შედეგად, გამოითქვა აზრი 2015 წლამდე მათი სრულად გაქრობის შესახებ.^[4]^[5] 2019 წელს ჩატარებულმა კვლევებმა გამოავლინა, რომ ჯაიას მყინვარები ათწლეულში გაქრება.^[6]

ოდესღაც, მწვერვალ ჯაიას დარჩენილი მყინვარები დაახლოებით 5,000 წლის წინათ წარმოქმნილი ყინულქუდის ნაწილს შეადგენდნენ. სულ მცირე, ერთი ადრინდელი ყინულქუდი აგრეთვე არსებობდა ამ რეგიონში 15,000–7,000 წლის წინ, რომელიც როგორც ჩანს, გადნა და გაქრა.^[2]

მყინვარს სახელი ეწოდა ნიდერლანდელი მოგზაურის იან კარსტენსის პატივსაცემად.

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

[1] Detection and Measure Carstensz Glacier Area Changes Using Machine Learning Technique

[easternsnow-2] 2.0 ^2.1 Retreat of the Irian Jaya Glaciers from 2000 to 2002 as Measured from IKONOS Satellite Images

[3] Retreat of the Irian Jaya Glaciers from 2000 to 2002 as Measured from IKONOS Satellite Images

[4] Robin McDowell: Indonesia’s Last Glacier Will Melt ‘Within Years’

[5] Papua Glacier’s Secrets Dripping Away: Scientists

[6] Disappearance of the last tropical glaciers in the Western Pacific Warm Pool appears imminent

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]