ვო დინ ტუანი
| ვო დინ ტუანი | |
|---|---|
| ვიეტ. Võ Đình Tuấn | |
| დაბ. თარიღი | 11 აპრილი, 1948 (76 წლის) |
| დაბ. ადგილი | Nha Trang |
| მოქალაქეობა |
 აშშ |
| საქმიანობა | ბიოქიმიკოსი და ქიმიკოსი |
| მუშაობის ადგილი | დიუკის უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი | ციურიხის შვეიცარიის უმაღლესი ტექნოლოგიური სკოლა |
ვო დინ ტუანი (ვიეტ. Võ Đình Tuấn; დ. 11 აპრილი, 1948, ნიაჩანგი) — ვიეტნამელი სწავლული, გამომგონებელი, ქიმიის და ბიოსამედიცინო ინჟინერიის პროფესორი. ცხოვრობს ამერიკის შეერთებულ შტატებში. ამჟამად უკავია დიუკის უნივერსიტეტის ფიცპატრიკის ფოტონიკის ინსტიტუტის დირექტორის თანამდებობა. მას აქვს 44 პატენტი გარემოს დაცვის, ბიოლოგიისა და მედიცინის სფეროში. შედის "ასი ცოცხალი გენიოსის" სიაში (43 ნომრად). [1]
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
Ახალგაზრდობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბევრი სხვა გამომგონებლის მსგავსად, მან ბავშვობაში დაიწყო საკუთარი სათამაშოების დამზადება. საშუალო სკოლა დაამთავრა ვიეტნამში. ოჯახში ძალიან აფასებდნენ განათლებას. მამა ეუბნებოდა: "მატერიალური სიმდიდრისგან განსხვავებით, რომელიც ნებისმიერ დროს შეიძლება დაიკარგოს, განათლება დარჩება შენთან სიცოცხლის ბოლომდე". [2]
17 წლის ასაკში ჩაირიცხა შვეიცარიის პოლიტექნიკური ფედერალე დე ლოზანის სკოლაში, ასპირანტურაში სერიოზულად გადაწყვიტა მეცნიერი გამხდარიყო. 1971 წელს მიიღო ბაკალავრის ხარისხი ფიზიკაში.
1968 წელს სტუდენტური რევოლუციის დროს განვითარებულმა მოვლენებმა მეზობელ საფრანგეთში გავლენა მოახდინა მომავალი მეცნიერის მსოფლმხედველობაზე. სხვა სტუდენტებთან ერთად, ქიმიისა და ფიზიკის საგანმანათლებლო ლიტერატურის პარალელურად, კითხულობდა ალბერ კამიუს, ჟან-პოლ სარტრის, კარლ იუნგის და კრიშნამურტის ნაშრომებს. მან სწავლა და კვლევა ციურიხში განაგრძო ETH- ში. მასზე შთაბეჭდილება მოახდინა იმ ფაქტმა, რომ აინშტაინი ამ სკოლაში სწავლობდა და იქ მუშაობდა ვოლფგანგ პაული.
1975 წელს მიიღო დოქტორის ხარისხი. ამ დროს დასრულდა ვიეტნამში ომი, რის შედეგადაც ძალაუფლება გადავიდა ვიეტნამის კომუნისტური პარტიის ხელში და ვო დინ ტუანი ემიგრაციაში წავიდა ამერიკის შეერთებულ შტატებში.
სამეცნიერო საქმიანობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1977 წლიდან ის ჩართულია სამეცნიერო კვლევებში ტენესის Oak Ridge National Laboratory- ში როგორც მოწინავე ბიოსამედიცინო ფოტონიკის ცენტრის დირექტორი. ის იყო კალიფორნიის და ნოსკვილში ტენესის უნივერსიტეტების პროფესორი. 2006 წელს გადავიდა დიუკის უნივერსიტეტში . [3]
მისი კვლევითი ინტერესები მოიცავს ბიოსენსორების, ბიოჩიპების, მოწინავე ტექნოლოგიებისა და მეთოდების შემუშავებას ბიოფოტონიკაში, ნანოფოტონიკაში, პლაზმონიკასა და თერანოსტიკაში ( დიაგნოსტიკა და თერაპია) ისეთი დაავადებებისთვის, როგორიცაა კიბო და ინფექციური დაავადებები .
ვო დინ ტუანის ერთ-ერთი პირველი დაპატენტებული გამოგონებას (პატენტი US4674878A) მიეკუთვნება სპეციალური ლენტი, რომლის დამზადება და გამოყენება მარტივია ის მიმაგრებულია ტოქსიკური ინდუსტრიის მუშაკების ტანსაცმელზე. იმახსოვრებს ტოქსიკური ნივთიერებების დოზებს და ტიპებს, რომლებსაც თანამშრომელი იღებს. ასეთი ფირის სკანირებას და მდგომარეობის საშიშროების დადგენას მხოლოდ 11 წამი სჭირდება და შეიძლება განხორციელდეს უშუალოდ წარმოებაში. მაშინ, როდესაც ჩვეულებრივი სისხლისა და შარდის ტესტები უფრო მეტ დროს ანდომებს და საჭიროებს სპეციალურ აღჭურვილობას.
შემდგომში მან მიიღო 43 [4] პატენტი, რომელთაგან ზოგიერთი ლიცენზირებული იყო კომერციული გამოყენებისთვის (განსაკუთრებით SERODS ოპტიკური მონაცემთა შენახვის ტექნოლოგია და ოპტიკური ბიოფსია კიბოს გამოსავლენად). მეცნიერის ავტორობით გამოქვეყნებულია 450-ზე მეტი პუბლიკაცია რეცენზირებად სამეცნიერო ჟურნალებში. იგი 9 წიგნის ავტორი და რედაქტორია. [5]
2019 წელს მას მიენიჭა სერ ჯორჯ სტოქსის პრემია.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ „Top 100 living geniuses“. Telegraph.co.uk. 2007-10-31. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-08-03. ციტირების თარიღი: 2008-06-19.
- ↑ Inventor and Mentor Profile: Tuan Vo-Dinh. Oak Ridge National Laboratory Review. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-07-25. ციტირების თარიღი: 2017-02-06.
- ↑ Резюме на сайте института (англ.), стр. 2-3
- ↑ Резюме на сайте института (англ.), стр. 66-69
- ↑ Advanced Nanosensors and Nanoprobes (англ.). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-02-07. ციტირების თარიღი: 2017-02-06