ბაჰადირი და სონა
| „ბაჰადირი და სონა“ | |
|---|---|
| აზერ. Bahadır və Sona | |
 | |
| ავტორი | ნარიმან ნარიმანოვი |
| ქვეყანა |
 აზერბაიჯანი |
| ენა | აზერბაიჯანული |
| ჟანრი | რომანი |
| გამოცემის თარიღი | 1896 |
ბაჰადირი და სონა (აზერ. Bahadır və Sona) — 1896-1898 წლებში დაწერილი,[1] აზერბაიჯანელი მწერლის ნარიმან ნარიმანოვის პატარა რომანი, რომელიც მოგვითხრობს ეთნიკურად აზერბაიჯანელი ბაჰადირისა და ეთნიკურად სომეხი სონას ტრაგიკულ სიყვარულს.[1]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1896 წლის 31 იანვარს (12 თებერვალს), ნარიმანოვმა მიმართა კავკასიის ცენზურის კომიტეტს თხოვნით, რომ გამოეცა წიგნი აზერბაიჯანულ ენაზე.[2] იმავე წლის მაისის თვეში, ბაქოში გამოიცა „ბაჰადირი და სონა“-ს რომანის პირველი ნაწილი. ამავე დროს, წიგნის სომხურენოვანი თარგმანი გამოვიდა თბილისურ ჟურნალ „მურჩ“-ში (ჩაქუჩი).[2] სომეხი მწერალი ვრტანეს პაპაზიანი თარგმნის წინასიტყვაობაში წერდა, რომ „ნარიმანოვი — პუბლიცისტი, მწერალი, ადამიანი შესანიშნავი მიზნებით და ენერგიით, რომელიც დაიფიცა თავისი თავი მიეძღვნა თავისი ხალხის განათლებას“.[3]
1899 წლის იანვარში, ბაქოში წიგნის მეორე ნაწილი გამოიცა, ხოლო 1914 წლის 21 სექტემბერს (4 ოქტომბერს), ნარიმანოვი ამთავრებს მუშაობას პიესაზე „ბაჰადირი და სონა“.[2] 1915 წლის 24 ნოემბერს (4 ოქტომბერს), ნარიმანოვი შემახაში დადგა პიესა. 1915 წლის 24 ნოემბერს (7 დეკემბერს), ნარიმანოვმა მიმართა კავკასიის ცენზურის კომიტეტს თხოვნით, რომ დაედგა „ბაჰადირი და სონა“-ს პიესა. იმავე წლის 18 დეკემბერს (31 დეკემბერს), კომიტეტმა თანხმობა მისცა.[2]
კრიტიკის მიმოხილვა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლიტერატურული კრიტიკოსი მამედ არიფი აღნიშნავდა, რომ ამ რომანში ნარიმანოვმა პირველად აზერბაიჯანულ პროზაში გამოავლინა ნაციონალისტური ცრურწმენა, როგორც ახალგაზრდა ადამიანების ტრაგედიის მიზეზი, რომლებსაც ერთმანეთი გულწრფელად შეუყვარდათ, თუმცა დაღუპულებს „ხელოვნურად შექმნილი ბარიერების“ გამო.[1]
დიდი საბჭოთა ენციკლოპედიის მიხედვით, რომანში „ბაჰადირი და სონა“, ნარიმანოვმა აჩვენა თუ როგორ „ხელოვნურად გაჟღენთილმა ეროვნულმა სიძულვილმა, ხელს უშლიდა აზერბაიჯანელი და სომეხი ხალხის მეგობრობას“.[4]
ოპერა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1961 წელს, აზერბაიჯანელმა კომპოზიტორმა სულეიმან ალასკაროვმა შექმნა ოპერა „ბაჰადირი და სონა“. ლიბრეტისტები: შიხალი ყურბანოვი და აფრასიაბ ბადალბეილი გადაამუშავეს რომანი საოპერო მოთხოვნების შესაბამისად. მაგალითად, შეიტანეს სცენა განჯელი მდიდრის სახლში, რომელიც ახასიათებს „მაღალი საზოგადოების“ მანერებს.[5]
მსგავსი ნაწარმოებები ლიტერატურაში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ასლი და ქერემი — ანონიმური დასთანი აზერბაიჯანელი ქერემისა და სომეხი ასლის სიყვარულზე.
- ალი და ნინო — ყურბან საიდის სასიყვარულო რომანი აზერბაიჯანელი ალისა და ქართველი ნინოს შორის.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ბაჰადირი და სონა“ ვიკისაწყობში.- Нариманов Н. Н. Избранные произведения / Составитель П. А. Азизбекова, научный редактор Д. П. Гулиев, ტ. 1, ბაქო: Азернешр, 1988. — გვ. 376.
- Rəsulzadə M. Ə., Bahadır və Sona(აზერბაიჯანული) // İqbal : გაზეთი, 8, 13, 22, 29 დეკემბერი 1913, № 523, 528, 535, 541.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Мамед Ариф. Избранное в двух томах, ტ. 1, ბაქო: Азербайджанское государственное издательство, 1972. — გვ. 285.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Нариманов 1988.
- ↑ Нариман Нариманов. Материалы любительских торжеств, посвящённых 100-летию со дня рождения, ბაქო: Азернешр, 1974. — გვ. 74. 47 გვ.
- ↑ Нариманов // დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია, 1958, ტ. 51, გვ. 207.
- ↑ История музыки народов СССР, ტ. V, მოსკოვი: Музыка, 1974. — გვ. 95.