ქურმუხის წმინდა გიორგის ეკლესია

ქურმუხის ეკლესიის ხედი
ძირითადი ინფორმაცია
გეოგრაფიული კოორდინატები	41°23′20″ ჩ. გ. 46°55′17″ ა. გ.
რელიგიური კუთვნილება	საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია
ქვეყანა	აზერბაიჯანი
მუნიციპალიტეტი	კახი
სასულიერო სტატუსი	უმოქმედო
ხუროთმოძღვრების აღწერა
ხუროთმოძღვრული ტიპი	ჯვრული
დეტალები
მასალა	აგური
ტაძრის გეგმა

ქურმუხის წმინდა გიორგის ეკლესია — ქართული მართლმადიდებლური ტაძარი ჰერეთში, დღევანდელ აზერბაიჯანში. მდებარეობს მდინარე ქურმუხისწყლის ხეობაში (კახის რაიონი), რაიონული ცენტრიდან დაახლოებით 2 კილომეტრის დაშორებით, ნუხისაკენ მიმავალი გზის მარცხენა მხარეზე. კანგარაკის მთის კლდოვან წვერზე. იგი საინგლოს (ისტორიული ჰერეთის) ქართველობის მთავარი რელიგიური სიწმინდე და სალოცავია. ქურმუხის ეკლესიაში წირვა-ლოცვა ჯერჯერობით არ ტარდება, იგი წელიწადში მხოლოდ ორჯერ (გიორგობებზე) იღება მომლოცვეელებისათვის და აღესრულება პარაკლისი.

ისტორია

თანამედროვე ისტორიოგრაფიაში ქურმუხის ეკლესიის აშენების, აღმშენებლის და დათარიღების შესახებ განსხვავებული მოსაზრებები არსებობს. დღევანდელი ეკლესია აშენდა ძველი დანგრეული ტაძრის ნაცვლად 1890-იან წლებში არქიმანდრიტ (შემგომში კათოლიკოს-პატრიარქის) ლეონიდეს ხელმღვანელობით.

ქართულ საისტორიო წყაროებში ქურმუხის ეკლესია პირველად მოხსენიებულია ე. წ. მაღალაშვილისეული სახარების 1310 წლით დათარიღებულ მინაწერში. აქ აღწერილია საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ ექვთიმეს მის იურისდიქციაში მყოფ სხვადასხვა ეპარქიაში მოგზაურობა, მათ შორის გიშ-ქურმუხის ეპარქიაშიც. აღნიშნული მოგზაურობის დროს პატრიარქმა ექვთიმემ მოინახულა გიშ-ქურმუხის ეპარქიის ეკლესიები და ქურმუხის მთავარეპისკოპოსს კირილე დონაურს ყველა ეკლესიისთვის სახარების გადაწერა დაავალა.

არქიტექტურა

ქურმუხის ტაძრის გეგმა წარმოადგენს ჩაწერილი ჯვრის ტიპს გარე კედლების სწორკუდხედში მოქცეული განვითარებული სამნაწილიანი საკურთხევლით. ტაძარს სამი შესასვლელი აქვს – დასავლეთიდან, სამხრეთიდან და ჩრდილოეთიდან. ტაძარი აშენებულია კარგად გამომწვარი წითელი აგურისაგან, კირის დუღაბზე. კედლებში გამოყენებულია აგრეთვე ქვებიც; ფრონტონები და გუმბათის ყელი მთლიანად აგურისაა. ძირითადი სამშენებლო ერთეული კვადრატის მოხაზულობის თხელი აგურია.

ფოტო გალერეა

• 
  ქურმუხის ეკლესიის გუმბათი
• 
  ქურმუხის წმინდა გიორგის ეკლესია
• 
  ქურმუხობა, მსვლელობა წმინდა გიორგის ეკლესიისკენ
• 
  ქურმუხის წმინდა გიორგის ეკლესია, გიორგობა

ლიტერატურა

• ნ. კობახიძე., თ. ბეჟიაშვილი, ჰერთა ქვეყანა, თბ., 2008
• ქურმუხის ტაძარი, ჟღერს ქვის ჰარმონია, ტ.15, თბ., 2007
• გ. მარჯანიშვილი, ჰერეთი, თბ., 2005
• ზ. ედილი, საინგილო, თბ., 1947
• ადამია ი.,„ძველი ჰერეთის ხუროთმოძღვრული ძეგლები“, // ჟურ. ძეგლის მეგობარი, №. 19 თბილისი: საბჭოთა საქართველო, 1969 წელი. — გვ. 47-50

რესურსები ინტერნეტში

• ქურმუხის წმინდა გიორგის ტაძარი დაარქივებული 2020-11-28 საიტზე Wayback Machine.
• ი. ადამია, ძველი ჰერეთის ხუროთმოძღვრული ძეგლები
• ქურმუხი - ჟღერს ქვის ჰარმონია
• ქურმუხი – ფოტოგალერეა