ჰიკეანე პლანეტა
ჰიკეანე პლანეტა (ინგლ. Hycean planet; სიტყვა წყალბადის (ინგლ. hydrogen) და ოკეანის[1] (ინგლ. ocean) კომბინაცია) — სიცოცხლისათვის ხელსაყრელი პლანეტის ჰიპოთეტური ტიპი, რომელიც უნდა წარმოადგენდეს ცხელ, წყლით დაფარულ პლანეტას წყალბადით მდიდარი ატმოსფეროთი და შეიძლება, მათზე სიცოცხლეც არსებობდეს.[2][3] მკვლევართა განცხადებით, სიმკვრივიდან გამომდინარე, ჰიკეანე პლანეტები უნდა მოიცავდნენ კლდოვან სუპერდედამიწებს და მინინეპტუნებს (მაგალითად, K2-18b და TOI-1231 b)[1][3]. ამიტომ, მათი წილი საკმაოდ დიდი უნდა იყოს ეგზოპლანეტათა პოპულაციაში.[2]
ჰიკეანე პლანეტა შეიძლება გაცილებით უფრო დიდი იყოს, ვიდრე სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პლანეტები აქამდე მიიჩნეოდა. მათი რადიუსი დედამიწისას 2,6-ჯერ შეიძლება აჭარბებდეს,[2] მასა კი 5-10-ჯერ. გარდა ამისა, ამ პლანეტათა სასიცოცხლო ზონა უფრო ვრცელი უნდა იყოს, ვიდრე დედამიწის მსგავს პლანეტათა შემთხვევაში. ამ პლანეტების საშუალო ტემპერატურა გვიანდელი M-ტიპის ჯუჯა ვარსკვლავების შემთხვევაში შეიძლება 227 °C-მდე ადიოდეს.[2]
ამას გარდა, ზოგიერთი ასეთი პლანეტა შეიძლება გრავიტაციულად იყოს ჩაკეტილი, ანუ ვარსკვლავისკენ მუდმივად მხოლოდ მისი ერთი მხარე იყოს მოქცეული; სიცოცხლისათვის ხელსაყრელი სწორედ ეს მხარე უნდა იყოს. ასევე შეიძლება იყოს ცივი ჰიკეანე პლანეტები, დედავარსკვლავისგან ძალიან შორს.[2] ჰიკეანე პლანეტებზე მალე შეიძლება ბიოლოგიური კვალის ძებნა დაიწყონ უმძლავრესი ტელესკოპებით, მათ შორის, ჯეიმზ ვების კოსმოსური ტელესკოპით, რომელსაც NASA 2021 წლის დეკემბერში გაუშვებს.[2]
ტერმინი „ჰიკეანე პლანეტა“ პირველად 2021 წლის აგვისტოში, კემბრიჯის უნივერსიტეტის ასტრონომიის ინსტიტუტის მკვლევრებმა გამოიყენეს. ამის საფუძველი მათ პლანეტების ატმოსფეროს, სიმკვრივისა და სხვა მახასიათებელთა შესწავლამ მისცა.[2]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ასტრონომებმა გამოავლინეს ეგზოპლანეტების ახალი კლასი — ოკეანით დაფარული ცხელი პლანეტები, რომლებზეც შეიძლება სიცოცხლეც იყოს 1tv.ge
- ვიდეო (3:38) – ჰიკეანე პლანეტა (26 აგვისტო, 2021)
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 Anderson, Paul Scott. (29 August 2021) Hycean planets might be habitable ocean worlds en-US}. Earth & Sky. ციტირების თარიღი: 29 August 2021
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Madhusudhan, Nikku; Piette, Anjali a. A.; Constantinou, Savvas (26 August 2021). „Habitability and Biosignatures of Hycean Worlds“. The Astrophysical Journal. 918 (1). arXiv:2108.10888. doi:10.3847/1538-4357/abfd9c. ციტირების თარიღი: 27 August 2021.
- ↑ 3.0 3.1 Davis, Nicola (25 August 2021). „‘Mini-Neptunes’ beyond solar system may soon yield signs of life - Cambridge astronomers identify new hycean class of habitable exoplanets, which could accelerate search for life“. The Guardian. ციტირების თარიღი: 27 August 2021.