სომხეთის პოლიცია
| სომხეთის პოლიცია Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն | |
 2018 წლის საფოსტო მარკა სომხეთის პოლიციის 100 წლის იუბილესთან დაკავშირებით. მარცხენა მხარეს განთავსებულია დაწესებულების ლოგო | |
| უწყების შესახებ | |
|---|---|
| შეიქმნა | 1918 წელს |
| იურისდიქცია | სომხეთის პარლამენტი |
სომხეთის პოლიცია (სომხურად: Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն) — ეროვნული პოლიცია სომხეთში.[1] პოლიციის ხელმძღვანელის მოვალეობის შემსრულებელია ვაჰე ღაზარიანი, რომელიც ამ პოსტზე მუშაობს 2020 წლის 8 ივნისიდან. [2]
სომხეთის პოლიცია 11 ერთეულად იყოფა.[3]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სომხეთის პირველი პოლიციური სამსახური შეიქმნა 1918 წელს, სომხეთში რუსეთის შემოჭრამდე ცოტა ხნით ადრე. 1920 წლის 21 აპრილს ერევანში შეიქმნა მილიცია საბჭოთა მოდელის საფუძველზე. მოგვიანებით მას ეწოდა სომხეთის სსრ შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატის ან სომხეთის სსრ შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატი რომელიც იყო სომხეთის დაქვემდებარებული სახალხო კომისარიატი მოსკოვში. 929 წელს სომხეთის სსრ შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატი დაიშალა და 1934 წლის ივლისში აღადგინეს, როგორც რეორგანიზებული პოლიტიკური განყოფილება. ომის პერიოდში აშენდა სომხეთის პოლიციის დღევანდელი შენობა. სსრკ შინაგან საქმეთა სამინისტროს შინაგანი ძალების სომხური პოლკი დაარსდა 1963 წელს, ხოლო სომხეთის სსრ შინაგან საქმეთა სამინისტროს შტაბი დაარსდა 1965 წელს. სომხეთის პოლიციის აკადემია, რომელიც მაშინ საშუალო სკოლა იყო შინაგან საქმეთა სამინისტროს შინაგანი ჯარებისთვის დაარსდა 1984 წელს. 1992 წლის 21 ივნისს პრეზიდენტ ლევონ ტერ-პეტროსიანის ბრძანებით, ყოფილი საბჭოთა კავშირის შინაგანი ჯარებისგან შეიქმნა სომხეთის რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტრო[4]. სამინისტრო აქტიური იყო 2002 წლის დეკემბრამდე, როდესაც სამინისტრო, ეროვნული უშიშროების სამინისტროსთან ერთად, რეორგანიზებული იქნა, როგორც არასამთავრობო მინისტრთა ინსტიტუტი, შინაგან საქმეთა სამინისტრო კი- გახდა სომხეთის რესპუბლიკის პოლიცია.[5]
მმართველი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
პოლიციის საქმიანობას ხელმძღვანელობს პოლიციის უფროსი, რომელსაც სომხეთის პრეზიდენტი ნიშნავს სომხეთის პრემიერ-მინისტრის წარდგინებით. უფროსს ჰყავს ერთი პირველი მოადგილე და რამდენიმე მოადგილე,[6] რომელსაც პრეზიდენტი ნიშნავს პოლიციის უფროსის წარდგინებით.
პოლიციის ჯარების მეთაურს ნიშნავს პრეზიდენტი და ექს ოფიციომ, რომელიც წარმოადგენს პოლიციის უფროსის მოადგილეს. უფროსის თითოეულ მოადგილეს სხვადასხვა პასუხისმგებლობის სფერო აქვს გამოყოფილი პოლიციის უფროსის დავალებით, რომელსაც ასევე ეხმარება მრჩეველთა ჯგუფი.
მმართველთა სია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
შინაგან საქმეთა მინისტრები (1918–1920)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
არამ მანუკიანი (1918 წლის ივლისი - 1919 იანვარი)
ალექსანდრე ხატისიანი (1919 წლის თებერვალი - 1919 წლის აგვისტო)
აბრაამ გიულხანდანიანი (აგვისტო 1919 - მაისი 1920)
რუბენ ტერ-მინასიანი (1920 წლის მაისი - 1920 წლის სექტემბერი)
სარგის არარატიანი (1920 წლის სექტემბერი - 1920 წლის ნოემბერი)
სიმონ ვრაციანი (1920 წლის ნოემბერი - 1920 წლის დეკემბერი)
შინაგან საქმეთა მინისტრები (1920–1940)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ისააკ დოვლათიანი (დეკემბერი 1921 - აპრილი 1921)
პოღოს მაკინციანი (1921 წლის აპრილი - 1921 წლის ივლისი)
ავი ნურიჯანიანი (1921 წლის ივლისი - 1921 წლის აგვისტო)
შვარშ ამირხანიანი (1921 წლის აგვისტო - 1924 წლის მაისი)
ოვანეს დურგარიანი (1924 წლის მაისი - 1927 წლის ივლისი)
სერგეი მელიქ-ჰოვსეპიანი (1927 წლის ივლისი - 1928 წლის დეკემბერი)
სედრაკ მარგარიანი (1929 წლის თებერვალი - 1929 წლის ნოემბერი)
ჰაიკ პეტროსიანი (1929 წლის ნოემბერი - 1930 წლის მაისი)
სედრაკ ოტიანი (1930 მაისი - 1930 ოქტომბერი)
არმენაკ აბულიანი (1930 წლის დეკემბერი - 1934 წლის ივლისი)
ხაჩიკ მუღდუუსი (1934 წლის ივლისი - 1937 წლის სექტემბერი)
ვიქტორ ხვოროსტოვი (ნოემბერი 1937 - მარტი 1939)
ალექსეი კოროტკოვი (1939 მარტი - 1941 მარტი)
სომხეთის სსრ შინაგან საქმეთა მინისტრები (1941–1991)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
გიორგი მარტიროსოვი (1941 მარტი - 1943 მაისი, 1953 მარტი - 1954 აპრილი)
ივან მატევოსოვი (1943 წლის მაისი - 1947 წლის აგვისტო)
ხორენ გრიგორიანი (1947 წლის აგვისტო - 1953 წლის მარტი)
პიოტრ პისკუნოვი (აპრილი 1954 - აგვისტო 1957)
ჰაიკ მელქონიანი (1957 აგვისტო - 1961 აგვისტო)
სერგეი არზუმანიანი (1961 წლის აგვისტო - 1968 წლის დეკემბერი)
ვლადიმირ დარბინიანი (დეკემბერი 1968 - სექტემბერი 1974)
ევგენი პატალოვი (1974 წლის დეკემბერი - 1983 წლის ნოემბერი)
ჰაიკაზ შაჰინიანი (1983 წლის ნოემბერი - 1988 წლის ივნისი)
ჰუსიკ ჰარუთუნიანი (1988 წლის ივნისი - 1990 წლის მაისი)
ლევონ გალსტიანი (1990 ივნისი - 1990 აგვისტო)
კარლოს ღაზარიანი (1990 წლის აგვისტო - 1991 წლის მარტი)
სომხეთის რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა მინისტრი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აშოტ მანუჩარიანი (მარტი 1991 - დეკემბერი 1991)
ვალერი პოღოსიანი (1991 წლის დეკემბერი - 1992 წლის თებერვალი)
ვანიკ სირადეღიანი (1992 წლის თებერვალი - 1996 წლის ნოემბერი)
სერჟ სარგსიანი (1996 წლის ნოემბერი - 1999 წლის ივნისი)
სურენ აბრაამიანი (1999 წლის ივნისი - 1999 წლის ნოემბერი)
ჰაიკ ჰარუთიუნიანი (1999 წლის ნოემბერი - 2003 წლის იანვარი)
სომხეთის პოლიციის უფროსი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰაიკ ჰარუთიუნიანი (2003 წლის იანვარი - 2008 წლის 29 მაისი)
ალიკ სარქისიანი (2008 წლის 29 მაისი - 2011 წლის 1 ნოემბერი)
ვლადიმერ გასპარიანი (2011 წლის 1 ნოემბერი - 2018 წლის 10 მაისი)
ვალერი ოსიპიანი (10 მაისი, 2018 - 19 სექტემბერი, 2019)
არმან სარქისიანი (2019 წლის 19 სექტემბერი - 2020 წლის 8 ივნისი)
ვაჰე ღაზარიანი (8 ივნისი, 2020 - დღემდე)
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Interpol entry Retrieved 14 May 2007
- ↑ https://news.am/eng/news/583818.html
- ↑ Policing Profiles of Participating and Partner States. Aermenia". POLIS – Policing OnLine Information System. Archived" from the original on 2009-10-15. Retrieved 2009-03-08.
- ↑ See for example http://www.mia.gov.az/index.php?/en/content/278/
- ↑ "FROM THE RA POLICE HISTORY: CHRONICS". დაარქივებული 2019-10-29 საიტზე Wayback Machine. Retrieved 2018-07-19.
- ↑ "Internet / Home – INTERPOL" (PDF). Interpol.int. 2017-09-26. Archived from the original (PDF) on 2007-07-14. Retrieved 2017-10-01.