იბრაჰიმხალილ ხანის სასახლე
| იბრაჰიმხალილ ხანის სასახლე აზერ. İbrahimxəlil xan sarayı | |
|---|---|
 იბრაჰიმხალილ ხანის სასახლის კომპლექსის მიმდებარე ციხის კედლები | |
| არქიტექტორი |
შუშა,  აზერბაიჯანი |
| დაწყების თარიღი | 1751 |
| დასრულების თარიღი | 1753 |
| თარიღდება | XVIII საუკუნე |
იბრაჰიმხალილ ხანის სასახლე ან იბრაჰიმხალილ ხანის ციხე (აზერ. İbrahimxəlil xan sarayı və ya İbrahimxəlil xanın qəsri) — ისტორიული სასახლე, რომელიც მდებარეობს ქალაქ შუშას სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში, სოფელ დაშალთის მახლობლად. ზოგიერთ წყაროში სასახლეს ყარაბაღის ხანის სასახლესაც უწოდებენ, რაც დაკავშირებულია იმასთან, რომ სასახლე იყო ხანის რეზიდენცია იბრაჰიმხალილ ხანის დროს.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აზერბაიჯანის ფეოდალური პერიოდის ციხე-ქალაქებისთვის დამახასიათებელია ციხეები, სადაც ხანის სასახლეა განთავსებული. ამ ციხეები, რომლებიც დომინანტური იყო ახალი ქალაქების არქიტექტურისა და დაგეგმარების თვალსაზრისით და წარმოადგენდნენ სახანოების დედაქალაქებს, მცირე ფეოდალურ სახელმწიფოებს და ჩამოყალიბდნენ მე -18 საუკუნის დასაწყისიდან, მოთავსებული იყო სასახლის კომპლექსი და სხვა დამხმარე ნაგებობები, რომლებიც უზრუნველყოფდნენ მმართველსა და მისი ოჯახის წევრებს საცხოვრებლითა და უსაფრთხოებით.[1] XVI - XVIII საუკუნეებში აზერბაიჯანის მმართველ ციხეებს ეწოდებოდა იჩერის გალა, ბალა გალა ან ერკი (როგორც, მაგალითად, თავრიზში).[2]
ჩვეულებრივ, ფეოდალური ქალაქების მშენებლობა მმართველის ციხის აგებით იწყებოდა. იმის გამო, რომ ტერიტორია, სადაც შუშის ციხე მდებარეობს, უნიკალური სტრატეგიული თავისებურებით გამოირჩევა, ციხის შიგნით არსებული ციხესიმაგრეების მშენებლობა, მათ შორის ფანაჰალი ხანის ციხე, შუშას ციხის მშენებლობასთან ერთად დაიწყო. ბეი მირზა ადიგოზალის ცნობით, ფანაჰალი ხანის დროს შუშაში ხანის გვარის წევრებისთვის აშენდა „ფართო ნაგებობები და მაღალი სასახლეები“.[3]
ყარაბაღელი ისტორიკოსი მირ მეჰდი ხაზანი შუშას ციხის აგებაზე საუბრისას ასევე ხაზს უსვამს პანაჰალი ხანის ბრძანებით ციხესიმაგრის შიგნით სასახლეების აშენებას. შუშას ციხეში არსებული ციხესიმაგრეების უნიკალური არქიტექტურული თავისებურებები უძველესი დროიდან იქცევდა მოგზაურთა და ქალაქის დამთვალიერებელთა ყურადღებას.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Авалов 1977, p. 23
- ↑ Саламзаде, А. В. (1964). Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв.. Баку, გვ. 96.
- ↑ Адигезал-бек, Мирза (1950). Карабах-наме. Баку, გვ. 63.