დადეში (ნასოფლარი)
| ნასოფლარი | |
|---|---|
|
დადეში | |
| ქვეყანა |
 საქართველო |
| მხარე | სამცხე-ჯავახეთის მხარე |
| მუნიციპალიტეტი | ასპინძის მუნიციპალიტეტი |
| კოორდინატები | 41°31′42″ ჩ. გ. 43°13′37″ ა. გ. / 41.52833° ჩ. გ. 43.22694° ა. გ. |
.svg)    | |
დადეში — ნასოფლარი საქართველოში, ასპინძის მუნიციპალიტეტში.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ვახუშტის თანახმად „კვალად მტკვარს მოერთვის, კოხტას ხევის შესართავს ზეით, დადეშის-ხევი, გამომდინარე ერუშეთის მთისა. დადეშს არს მონასტერი... აწ ცალიერი.“ დიმიტრი ბაქრაძის მიხედვით „დადეშის ეკლესია მდებარეობს აწინდელ ახალციხის მაზრაში, მტკვრის შენაკადის დადეშისწყლის მარჯვენა ნაპირზე“[1]. 1852 წლის ერთ საბუთში ნათქვამია: საქმე ყირხქესალოვის მიერ უკანონოდ დაუფლების შესახებ სოფელ დადეშის მეორე ნაწილისა...[2] ადგილობრივი, ნიკოლოზ დიასამიძის ცნობით „ყოფილ დადეშ სოფელს ორი ძველი ნასოფლარი აქვს, ერთი მის ზემოთ და მეორე მის ქვემოთ, მტკვრიდან ერთი კილომეტრის მანძილზე; ზემო დადეშს ძველ დადეშს (თურქულად — ვერანა დადეში) ეძახიან, ქვემოს კი უწოდებენ ნიკოლოზის გვერდს...“
სოფელი აღნიშნულია მეფის რუსეთის ერთვერსიანსა და საბჭოთა ტოპოგრაფიულ რუკებზე: იგი ერკოტა და ქუცნა სოფლებს შუა მდებარეობდა. დადეშის მდებარეობა უფრო ზუსტდება ერთი საარქივო საბუთის მონაცემით:
|
„Дадеш — деревня, половина козенная, половина помещичья; при родниках: Мазмянтцкаро и Тхисцкаро, на возвышенном месте по косогору, под подошвою кургана Тбисгора и над оврагом Партиза[3].“
|
როგორც ზემოთ არის აღნიშნული იყო ზემო და ქვემო დადეში. აქ აღწერილი ქვემო დადეშია, ხოლო ზემო დადეშხე, რომელსაც ახლა ძველ დადეშს ანუ ვერანა დადეშს ეძახიან, ამ საბუთში შემდეგია ნათქვამი:
|
|
„Дадеш — пустошь, половина козенная, половина помещичья; при роднике Дзвели Дадешисцкаро, на косогоре под подошвою горы Бера и курганом Сакдриссери, около горы Цминдагеоргис сери...“
|
1949 წლის 2 აგვისტოს საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს დადგენილებით დაცარიელებული სოფელი გაუქმდა[4].
ნასოფლარის ტერიტორიაზე შემორჩენილია არქიტექტურული ძეგლები: დადეშისა და ზემო დადეშის ეკლესია.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ჯიქია ს., „გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი“, საქ. სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა, გვ. 247-248, თბ., 1958.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Бакрадзе Д. Кавказ в древних памятниках христианства, ст. 43
- ↑ სცია, ფ. 73, ს. 136
- ↑ სცია, ფ. 74, ს. 158, გვ 41v
- ↑ საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს უწყებები, №10-11 (23-24), გვ. 6, თბ., 1949 წ. ISSN 0203-2023