ავტოლითოგრაფია
ავტოლითოგრაფია (ძვ. ბერძნ. αὐτός — „თვითონ“, λίθος — „ქვა“ და γράφω — „ვწერ“, „ვხატავ“) — ლითოგრაფიის სახე, რომლის ორიგინალი ქვაზე თვითონ მხატვარს გადააქვს და არა ოსტატ ლითოგრაფს.
ამ მეთოდის გამოყენებისას მხატვარი კომპოზიციაში ცხიმის მაღალი შემცველობის მქონე სპეციალური მელნის ან ფანქრის გამოყენებით ხატავდა სპეციალურ ქაღალდზე, რომლის გამოსახულება თავად მხატვარმა გადაიტანა ლითოგრაფიული ქვის ზედაპირზე (თუთია ან ალუმინის ფირფიტა). გამოსახულების გადატანის შემდეგ, ან თავად მხატვარი, ან სპეციალური ოსტატი ლითოგრაფი, აფორმებდა ნახატს და მიღებული სურათი იბეჭდებოდა ხელით სტამბაზე.
ავტოგრაფიის ტექნიკა გამოიგონა ალიოზ ზენეფელდერმა ბოჰემიაში 1796 წელს[1], რომელმაც თავისი გამოგონება შემდეგნაირად აღწერა: „ეს მეთოდი დამახასიათებელია ქიმიური ბეჭდვისთვის და მიდრეკილი ვარ მივიჩნიო ის ჩემს გამოგონებებს შორის ყველაზე მნიშვნელოვანად“[2].
ავტოგრაფია, სხვა საკითხებთან ერთად, დადებითად განსხვავდებოდა გრავიურისგან თავისი სიაფით და ასევე იმით, რომ მასში გამოსახულება შესრულდა არა სარკეში, არამედ ბუნებრივი სახით, რამაც მნიშვნელოვნად გაამარტივა ნამუშევარი. XIX საუკუნეში ავტოლითოგრაფია აქტიურად გამოიყენებოდა რუკებიდან, ილუსტრაციებიდან, პრეისკურანტებიდან და ა.შ. ანაბეჭდების მისაღებად.
XIX საუკუნის განმავლობაში ტერმინი ავტოგრაფია და ავტოლითოგრაფია გამოვიდა ხმარებიდან, და მისი ადგილი ლითოგრაფიამ დაიკავა.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 159.