ძკნაგეტი
ძკნაგეტი (სომხ. Ձկնագետ) - მდინარე სომხეთში, ტავუშის და გეღარქუნიქის პროვინციებში.
ჰიდროგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მდინარის სათავე მდებარეობს უგეო პამბაკის ქედის აღმოსავლეთ კალთაზე, დაახლოებით 2600 მეტრის სიმაღლეზე. მდინარე მიედინება ვიწრო და პატარა ხეობაში, ჩაედინება სევანის ტბაში 1896 მეტრ სიმაღლეზე სოფელ წოვაგიუხთან. მდინარის სიგრძე 22 კილომეტრია [1]. მცირე სევანში ჩამდინარე მდინარეებიდან, იგი მეორეა გავარაგეტის შემდეგ. წყალშემკრები აუზის ფართობია 90.5 კმ მდინარე იკვებება წვიმით და ათბობს წლიური პირობებით დაახლოებით 80% [2].
მდინარე ზაფხულში და ზამთარში ძალიან არაღრმა ხდება. 1961-1991 წლებში. წყლის დინება საგრძნობლად დაიკლო 1991-2006 წლებში. სწორედ ამ პერიოდში აუზში თოვლის ნალექი 20 მმ-ით დაეცა. 2018 წლის მარტში დაფიქსირდა წყლის მომატებული დინება - 5,20 მ²/წმ [3].
ფლორა და ფაუნა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
წყალდიდობისას ჭალა არის საკმაოდ ჭაობიანი და იშვიათად აქვს ბუჩქების ზრდა [4]. მდინარის ხეობაში ტყის მასივის ნაშთებია [5].
მდინარეში დომინანტური თევზია სომხური ბიპარდი (ლათ. Alburnoides bipunctatus armeniensis) [6], რომელიც პირველად 2005 წელს აღმოაჩინეს [7]. 2015 წელს, სევანში, მდინარის პირას მახლობლად გამოუშვეს სევანის კალმახის 389 800 თავკომბალა. 2012 წლის 20 მაისს, მდინარის ჭალაში, სომხეთის ფაუნის ახალი სახეობა აღმოჩნდა.
წყალს იყენებენ სარწყავად. წყლის ხარისხი მერყეობს „დაბალი“ „მაღალი“, შეესაბამება პირველი კლასის IBE.
2017 წელს სომხეთის მთავრობამ განიხილა რეზოლუციის პროექტი, რომელიც კრძალავს მცირე ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობას, მათ შორის ძკნაგეტში [8].
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Հայաստանի Հանրապետության. Ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան / Республика Армения: Краткий справочный словарь физико-географических объектов. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2020-09-01. ციტირების თარიღი: 2019-11-14. стр. 83(სომხური)
- ↑ Մնացականյան Բ. Պ., Սևանի ավազան (Բնությունը, կլիման և ջրերը), Երևան, стр. 78-79, 2007
- ↑ Զաքարյան Բ., Սևանա լճի գետավազանի ջրային ռեսուրսների խոցելիությունը կլիմայի փոփոխության ներքո / ՀՀ բնապահպանության նախարարություն UNDP.[მკვდარი ბმული](სომხური)
- ↑ М. Финн, В. Ю. Ананян, Русский орнитологический журнал, 2013, Том 22, Экспресс-выпуск 917: 2449—2451 / Веерохвостая цистикола Cisticola juncidis — новый вид для фауны Армении. ციტირების თარიღი: 2019-11-14.
- ↑ Հայաստան հանրագիտարան, Երևան, 2012 (энциклопедия «Армения») с. 841 ԳԵՂԱՐՔՈՒՆԻՔԻ ՄԱՐԶ. ციტირების თარიღი: 2019-11-14.
- ↑ თარგი:Статья
- ↑ Варданян Т. В., Барсегян Н. Э., Габриелян Б. К. Проникновение амурского чебачка Pseudoasbora Parva (Temminck Et Schegel, 1846) в бассейн озера Севан // Материалы международной научной конференции «Биологическое разнообразие и проблемы охраны фауны Кавказа», 26-29 сентября 2011, Ереван, с. 92-95.
- ↑ Министерство охраны природы предлагает запретить строительство ГЭС на 22 реках. ციტირების თარიღი: 2019-11-14.