იხილეთ წყარო გვერდისთვის შარლ დე გოლი

{{ინფოდაფა მმართველი 
|სახელი                  = შარლ დე გოლი
|ორიგინალური სახელი     = Charles André Joseph Pierre Marie de Gaulle
|სურათი                 = De Gaulle-OWI.jpg
|წარწერა                 = შარლ დე გოლი მეორე მსოფლიო ომისას
<!-- პირველი თანამდებობა -->
|ქვეყანა                  =  {{დროშა|საფრანგეთი}} 
|თანამდებობა             =  [[საფრანგეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|რიგი                    =
|კორონაცია               =
|მმართველობის წლები     = 1959 — 1969
|მმართველობის დასაწყისი  = [[8 იანვარი]], [[1959]] წელი
|მმართველობის დასასრული = [[28 აპრილი]], [[1969]] წელი
|პრეზიდენტი             =
|ვიცე-პრეზიდენტი         =
|პრემიერ-მინისტრი       = {{plainlist|
*[[მიქელ დებრე]]
*[[ჟორჟ პომპიდუ]]
*[[მაურის კუვე დე მურვილე]]}}
|წინამორბედი             = [[რენე კოტი]]
|მემკვიდრე               =  [[ჟორჟ პომპიდუ]]
<!-- მეორე თანამდებობა -->
|ქვეყანა2                 =  {{დროშა|საფრანგეთი}}
|თანამდებობა2            =   [[საფრანგეთის მინისტრთა საბჭოს პრეზიდენტი|მინისტრთა საბჭოს პრეზიდენტი]] 
|რიგი2                   =
|კორონაცია2              =
|მმართველობის წლები2     = [[1958]] — [[1959]]
|მმართველობის დასაწყისი2 = [[1 ივნისი]], [[1958]] წელი
|მმართველობის დასასრული2= [[8 იანვარი]], [[1959]] წელი
|პრეზიდენტი2            = [[რენე კოტი]]
|ვიცე-პრეზიდენტი2        =
|პრემიერ-მინისტრი2       =
|წინამორბედი2            = [[პიერ პფლიმლინი]]
|მემკვიდრე2              =  [[მიქელ დებრე]]
<!-- მესამე თანამდებობა -->
|ქვეყანა3                 =   {{დროშა|საფრანგეთი}}
|თანამდებობა3            =   [[საფრანგეთის თავდაცვის მინისტრი|თავდაცვის მინისტრი]] 
|რიგი3                   =
|კორონაცია3              =
|მმართველობის წლები3     = 1958 — 1959
|მმართველობის დასაწყისი3 = [[12 ივნისი]], [[1958]] წელი
|მმართველობის დასასრული3= [[8 იანვარი]], [[1959]] წელი
|პრეზიდენტი3            = [[რენე კოტი]]
|ვიცე-პრეზიდენტი3        =
|პრემიერ-მინისტრი3       =
|წინამორბედი3            = [[პიერ დე ჩევიგნი]]
|მემკვიდრე3              =  [[პიერ გუილამუატი]]
<!-- პირადი მონაცემები -->
|სხვა წოდებები           = [[ბრიგადის გენერალი]]
|რეგენტი                =
|მონარქი                = 
|სულთანი               =  
|პრემიერ-მინისტრები     =
|პარტია                 = 
|დაბადების თარიღი       = {{დაბადების თარიღი|1890|11|22}}
|დაბადების ადგილი       = [[ლილი]], [[საფრანგეთი]]
|გარდაცვალების თარიღი   = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|1970|11|9|1890|11|22}}
|გარდაცვალების ადგილი   = [[კოლობე ლე დოს ეგლის]], [[საფრანგეთი]]
|დაკრძალვის ადგილი     = [[კოლობე ლე დოს ეგლის]], [[საფრანგეთი]]
|ქორწინება               = 
|შვილები                = 
|სრული სახელი          =Charles André Joseph Pierre Marie de Gaulle
|დინასტია               = 
|მამა                   = 
|დედა                  = 
|რელიგია               =
|ხელმოწერა             =Charles de Gaulle Signature 2.svg
<!-- სამხედრო კარიერა -->
|მეტსახელი             = 
|ეროვნება              = {{დროშანიშანი|საფრანგეთი}} [[ფრანგი]]
|კუთვნილება            = {{plainlist|
* {{დროშანიშანი|საფრანგეთი}} [[საფრანგეთის მესამე რესპუბლიკა]]
* [[თავისუფალი საფრანგეთი]]}}
|სამხედრო წლები        = 1912 — 1944
|წოდება                = [[ბრიგადის გენერალი]]
|ჯარის სახეობა          = {{plainlist|
*ქვეითი ჯარი
*ბრონირებული კავალერია}}
|მეთაურობდა            = {{plainlist|
*{{დროშანიშანი|საფრანგეთი}} [[მეოთხე ბრონირებული დივიზია]]
*[[თავისუფალი საფრანგეთს ძალები]]}}
|ნაწილი                = 
|ბრძოლები/ომები        = [[პირველი მსოფლიო ომი]]
* [[ვერდენის ოპერაცია|ვერდანის ბრძოლა]]
* [[სომის ბრძოლა]]

[[მეორე მსოფლიო ომი]]
* [[საფრანგეთის კამპანია]]
* [[დაკარის ბრძოლა]]
* [[პარიზის გათავისუფლება]]
|ჯილდოები             = 
|კავშირი                = 
|სამსახურიდან გადადგომა = 
}}
'''შარლ დე გოლი''' ({{lang-fr|Charles André Joseph Marie de Gaulle}}; დ. [[22 ნოემბერი]], [[1890]] — გ. [[9 ნოემბერი]], [[1970]]) — [[ფრანგები|ფრანგი]] სამხედრო და სახელმწიფო მოღვაწე, [[საფრანგეთის პრეზიდენტები|საფრანგეთის პრეზიდენტი]] (1958-69). საფრანგეთში მას ყველაზე ხშირად მოიხსენიებენ როგორც „გენერალი დე გოლი“.

[[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომამდე]] მან სახელი გაითქვა, როგორც სატანკო ტაქტიკოსმა და მძიმე ტექნიკისა და ავიაციის კონცენტრირებულად გამოყენების მომხრე სტრატეგმა. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს იყო თავისუფალი საფრანგეთის მოძრაობის ლიდერი და დროებითი მთავრობის მეთაური [[1944]]-[[1946]] წლებში. [[1958]] წელს მისი მოწოდებით შეიქმნა ახალი მთავრობა, მნიშვნელოვანი წვლილი გაიღო ახალი კონსტიტუციის შექმნაში და იყო [[საფრანგეთის მეხუთე რესპუბლიკა|მეხუთე რესპუბლიკის]] პირველი პრეზიდენტი 1958-69 წლებში. მისი პოლიტიკური იდეოლოგია ცნობილია, როგორც [[გოლიზმი]], და მან დიდი გავლენა იქონია ფრანგული პოლიტიკის შემდგომ განვითარებაზე.

== ბიოგრაფია ==
შარლ დე გოლი დაიბადა მორწმუნე [[კათოლიციზმი|კათოლიკეთა]] ოჯახში. [[1912]] წელს დაამთავრა სან-სიროს სამხედრო კოლეჯი. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დაწყებისას იგი მონაწილეობს საბრძოლო მოქმედებებში და ძალიან მალე, [[1914]] წლის [[15 აგვისტო]]ს იგი პირველ საბრძოლო ჭრილობას იღებს და მხოლოდ ოქტომბერში ბრუნდება მწყობრში. [[1915]] წლის [[10 მარტი|10 მარტს]] იგი კვლავ დაიჭრება და გამოჯანმრთელების შემდეგ, ახალგაზრდა დე გოლი კვლავ უბრუნდება ბრძოლის ველს. [[1916]] წელს იგი მესამედ დაიჭრება. ამ დროისათვის ოფიციალურ პარიზს იგი უკვე გარდაცვლილად მიაჩნია, მაგრამ დე გოლი სიცოცხლეს გერმანელების ტყვეობაში აგრძელებს. [[1918]] წლის [[11 ნოემბერი|11 ნოემბერს]] მას ტყვეობიდან ათავისუფლებენ. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დაწყებას დე გოლი პოლკოვნიკის რანგში ხვდება. [[1940]] წლის [[15 ივნისი|15 ივნისს]] იგი ემიგრაციაში მიდის დიდ ბრიტანეთში, რისი მიზეზიც გახდა მისი უთანხმოება მთავრობის წარმომადგენლებთან. [[დიდი ბრიტანეთი|დიდ ბრიტანეთში]] ის აყალიბებს ლეგენდარულ ორგანიზაციას „თავისუფალ საფრანგეთს“. [[1958]] წლის [[21 დეკემბერი|21 დეკემბერს]], მრავალწლიანი უკომპრომისო პოლიტიკური ბრძოლის შემდეგ, ფრანგი ერი გენერალ შარლ დე გოლს საკუთარ ლიდერად აღიარებს და საპრეზიდენტო არჩევნებში საკუთარი ქვეყნის ბედს ანდობს ადამიანს, რომელმაც არაერთი წელი შესწირა საკუთარი ქვეყნის ინტერესებს. მისი ძალისხმევით მრავალი ფრანგული კოლონია გათავისუფლდა და მოიპოვა დამოუკიდებლობა. [[1965]] წელს მას ხელმეორედ ირჩევენ საფრანგეთის პრეზიდენტად. [[1966]] წლის [[21 თებერვალი|21 თებერვალს]] დე გოლის გადაწყვეტილებით, საფრანგეთი გამოდის [[ჩრდილოეთ ატლანტიკის ხელშეკრულების ორგანიზაცია|ნატოს]] სამხედრო სტრუქტურებიდან (მაგრამ დარჩა ორგანიზაციის შემადგენლობაში) და ამ მომენტიდან ოფიციალური პარიზი აღარ ერიდება საკუთარი ანტიამერიკული პოზიციის გამოხატვას. [[1968]] წლის [[2 მაისი|2 მაისს]] საფრანგეთში იფეთქა სტუდენტთა ამბოხებამ, რომელიც ძალიან მალე სერიოზულ უწესრიგობაში გადაიზარდა. ამბოხებულებს უერთდება პროფკავშირები და საფრანგეთის მოსახლეობის გარკვეული, არც თუ მცირე რაოდენობა. [[1969]] წლის [[28 აპრილი|28 აპრილს]] დე გოლი იძულებული გახდა გადამდგარიყო პრეზიდენტის პოსტიდან. შარლ დე გოლი გარდაიცვალა [[1970]] წლის [[9 ნოემბერი|9 ნოემბერს]].

==კარიერა==

[[1905]] წლის 21 მარტს [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] მიიღეს კანონი, რომლის თანახმად სამხედრო აკადემიაში უშუალოდ სწავლის დაწყების წინ ახალწვეულებს ერთი წლის განმავლობაში უნდა ემსახურათ ჯარში. შესაბამისად, [[1909]] წელს დე გოლი  [[საფრანგეთი]]ს ჯარის 33-ე ქვეითი პოლკის რიგებში ჩაეწერა. ეს სამხედრო დანაყოფი ქალაქ არასში (Arras) მდებარეობდა.

ეს პოლკი ისტორიული მნიშვნელობის იყო, რადგან სწროედ ის იბრძოდა [[აუსტერლიცის ბრძოლა|აუსტერლიცის]], [[ვაგრამის ბრძოლა|ვაგრამისა]] და [[ბოროდინოს ბრძოლა|ბოროდინოს]] ბრძოლებში. [[1910]] წელს შარლმა კაპრალის წოდება მიიღო. მისმა მეთაურმა გააპროტესტა მისთვის სერჟანტის წოდების მინიჭება, რაც მოსალოდნელი დაწინაურება იქნებოდა, იმ მიზეზით, რომ შარლს თავი [[საფრანგეთი]]ს კონეტაბლეთ ეჭირა და ფიქრობდა რომ სწორედ ეს თანამდებობა იყო მისი საკადრისი. წინააღმდეგობის მიუხედავად, დე გოლმა სერჟანტის წოდება იმავე წლის სექტემბერში მაინც მიიღო.
 
დე გოლი სან-სირიში [[1910]] წლის ოქტომბერში დაბრუნდა. 221 ადგილიან კოლეჯში ის 119-ე იყო რეიტინგში ჩარიცხვის დროს, თუმცა უკვე პირველი სასწავლო წლის დასასრულისკენ მან 45-ე ადგილზე გადაინაცვლა. [[1912]] წელს, როცა ის ამთავრებდა აკადემიას, უკვე მე-13 იყო კლასში. ზოგადად აკადემიის პერსონალი მას დადებითად ახასიათებდა როგორც სწავლის, ისე მისი მანერებისა და ხასიათის გამო. ასევე გამოჰყოფდნენ მის სამხედრო დისციპლინასა და დაღლილობის გამძლეობას. შარლს სასწავლებელში ზედმეტსახელად „დიდ სატაცურს“ („the great asparagus“)ეძახნენ მისი სიმაღლის (196 სმ), მაღალი შუბლისა და დიდი ცხვირის გამო. 

აღსანიშნავია, რომ ალფონს ჟუანი (Alphonse Juin), [[საფრანგეთი]]ს მარშალი, დე გოლთან ერთად სწავლობდა ერთ კლასში და სწორედ ის იყო რეიტინგში პირველი. თუმცა, ამ ორ ადამიანს შორის იმ პერიოდში მეგობრობა ან განსაკუთრებული კომუნიკაცია არ დასტურდება. 

დე გოლის პრიორიტეტი იყო [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] და არა მის შორეულ კოლონიებში მსახურება. სწორედ ამიტომ, [[1912]] წლის ოქტომბერში ის შეუერთდა [[საფრანგეთი]]ს ჯარის 33-ე ქვეით პოლკს, სწორედ იმ პოლკს სადაც იწყებოდა მისი სამხედრო კარიერა, როგორც უმცროსი ლეიტინანტისა. პოლკის პოლკოვნიკი (მომავალში მარშალი) [[ანრი ფილიპ პეტენი]] იყო. სწორედ პეტენის ხელმძღვანელობის ქვეშ იმუშავა შარლმა შემდეგი 15 წელი და თავის მემუარებში მას მიაწერა მისთვის მეთაურობის ხელოვნების სწავლება. [[1913]] წლის ოქტომბერში დე გოლი დაწინაურდა და უფროსი ლეინტინანტის წოდება მიიღო. 

==პირველი მსოფლიო ომი==

[[1914]] წლის აგვისტოში, [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველმა მსოფლიო ომმა]] [[საფრანგეთი|საფრანგეთშიც]] შეამოაღწია, ხოლო 33-ე პოლკი ჯარის საუკეთესო ქვედანაყოფად იყო მიჩნეული. შესაბამისად, სწორედ ეს პოლკი შეებრძოლა გერმანელებს ქალაქ დინანთან (Dinant) [[ბელგია]]ში. ასე შედგა შარლ დე გოლის დებიუტი რეალურ ბრძოლაში, სადაც ის მოწინავეთა რიგებში იბრძოდა და მუხლის არეში ჭრილობაც მიიღო, რის გამოც ჰოსპიტალში იქნა გადაყვანილი. ბრძოლის თეატრს ის ოქტომბერში დაუბრუნდა როგორც მე-7 ასეულის მეთაური. უკვე დეკემბერში ის პოლკის ადიუტანტი გახდა. 

დე გოლის მეთაურობის ქვეშ მყოფმა ქვედანაყოფმა გაითქვა სახელი მოწინააღმდეგეთა სანგრებთან ახლოს მისვლით, ინფორმაციის მოსმენითა და შემდგომ ამ ტაქტიკურად მნიშვნელოვანი მონაცემების გაზიარებით. ამისთვის, მან [[1915]] წლის 18 იანვარს „ომის ჯვარი“ (Croix de Guerre, War Cross) მიიღო. უკვე 10 თებერვალს კი გამოსაცდელი ვადით კაპიტნად დაინიშნა. თუმცა ერთ თვეში, 10 მარტს, შარლმა ჭრილობა მარცხენა ხელში მიიღო, სადაც შემდგომში ინფექციაც შეიჭრა და ოთხი თვით ჩამოშორდა საბრძოლო მოქმედებებს. სიტუაცია იმდენად გამწვავდა, რომ ქორწინების შემდგომ, შარლი იძულებული იყო ქორწინების ბეჭედი მარცხენა ხელის ნაცვლად მარჯვენა ხელზე ეტარებინა, კათოლიკეთა ტრადიციების საწინააღმდეგოდ. სანამ ის ადიუტანტობას დაუბრუნდებოდა, [[აგვისტო]]ში  მე-10 ასეულის მეთაურად განმწესდა ჯარში. ძალიან მალე, 3 სექტემბერს, მას კაპიტნის წოდება მიენიჭა და ოქტომბერში მე-10 ასეულს დაუბრუნდა მეთაურად. 

[[1916]] წლის 2 მარტის  [[ვერდენის ოპერაცია|ვერდენის ოპერაციის]] დროს დე გოლმა ჯერ ხიშტით ჭრილობა მარცხენა ბარძაყში მიიღო, შემდგომ ყუმბარა აფეთქდა მის სიახლოვეს და მომწამლავი გაზის ეფექტის გასვლის შემდეგ ის ტყვედ აიყვანეს. ის იყო ერთ-ერთი იმ ძალიან ცოტა ჯარისკაცთაგანი, რომელიც ცოცხალი გადარჩა ბატალიონიდან.

აღსანიშნავია, რომ შემდგომში ეს ინციდენტი სპეკულაციის საგანი გახდა და ე.წ. ანტიგოლისტები ამტკიცებდნენ, რომ დე გოლი გამოუვალი სიტუაციის გამო თავად ჩაბარდა ტყვედ, თუმცა შარლი ამ ფაქტს შემდგომში არ ადასტურებდა. შარლმა გერმანელების ტყვეობაში 32 თვე დაჰყო. მან გერმანული სკოლიდან და [[გერმანია]]ში გატარებული საზაფხულო არდადაგებიდან იცოდა, ამიტომაც მას არ უჭირდა გერმანული გაზეთების კითხვა. 

ის თავის მოსაზრებებს აქტიურად უზიარებდა ტყვეობაში მყოფ სხვა ადამიანებს, ხოლო მისი პატრიოტული განწყობის გამო მას „კონსტებლი“ (Le Connétable/The Constable) შეარქვეს. სწორედ იმ პერიოდში დე გოლმა [[მიხეილ ტუხაჩევსკი]], [[წითელი არმია|წითელი არმიის]] მომავალი ხელმძღვანელი, გაიცნო. მათი ხედვები სწრაფად გადაადგილებადი და მექანიკის თვალსაზრისით დახვეწილი ჯარის შესახებ დაეთმხვა ერთმანეთს. ამას გარდა, დე გოლმა ტყვეობაში ყოფნის დროს დაწერა თავისი პირველი წიგნი, „უთანხმოება მტრების ბანაკში“ (Discorde chez l'ennemi), რომელიც [[1924]] წელს გამოქვეყნდა.
 
დე გოლმა 5-ჯერ სცადა გამოქცევა, თუმცა ხუთივეჯერ წარუმატებლად. შედეგად, ის უფრო ძლიერად დაცულ იზოლირებულ ნაგებობაში გადაიყვანეს და პრივილეგიები გაზეთებისა და თამბაქოს სახით ჩამოართვეს. გაქცევის სტრატეგიად მან სცადა გასარეცხი ტანსაცმლის ყუთში დამალვა, ტუნელის გათხრა, კედელში ხვრელის გათხრა, ექთნად გადაცმაც. მშობლებთან მიწერილ წერილებში ის აღნიშნავდა, რომ განიცდიდა, რომ ომი მის გარეშე მიდიოდა, რაც „სამარცხვინო უბედურებად“ (a shameful misfortune) მიაჩნდა. მისი მცდელობების მიუხედავად, დე გოლი ტყვეობიდან მხოლოდ [[ომი]]ს დამთავრების შემდეგ, [[1918]] წლის 1 დეკემბერს გამოვიდა. იქიდან ის მამის სახლში, [[დორდონი|დორდონში]], გაემგზავრა სადაც მას მისი სამი ძმა დახვდა, სამივე ომგამოვლილი და ომს გადარჩენილი. 

==ომებს შორის ==

[[პირველი მსოფლიო ომი]]ს ზავის შემდეგ, დე გოლი [[საფრანგეთი]]ს სამხედრო მისიის თანამშრომლის რანგში [[პოლონეთი|პოლონეთში]] გაემგზავრა. ის იქ სამხედრო ინსტრუქტორად მუშაობდა [[პოლონეთი]]ს საქვეითო დანაყოფში [[პოლონეთ-საბჭოთა რუსეთის ომი]]ს დროს ([[1919]]-[[1921]]). ამის შემდეგ ის სამშობლოში დაბრუნდა და ალმა მატერ კოლეჯში სამხედრო ისტორიას ასწავლიდა. ის სწავლას [[1922]] წლის ნოემბრიდან [[1924]] წლის ოქტომბრამდე კვლავ დაუბრუნდა და [[პარიზი]]ს სამხედრო სკოლაში მიიღო განათლება. ჩვეული კონფრონტაცია პედაგოგებთან და უფროსებთან არც ახლა იყო გამონაკლისი. სკოლის დამთავრების შემდეგ ის მაინცში, რაინლანდის ფრანგული საოკუპაციო ჯარისთვის საკვებისა და მომარაგების ზედამხედველად დაინიშნა. 

რამდენიმე წლის განმავლობაში დე გოლი იყო მარშალ პეტანისთვის საჯარო გამოსვლების დამწერი (ghostwriter). თუმცა, მათ სერიოზული კამათი მოუვიდათ ერთ-ერთი გამოსვლის ტექსტთან დაკავშირებით („ჯარისკაცი“/Le Soldat), რის შემდეგაც შარლმა ეს საქმიანობა შეწყვიტა. 

[[1927]] წლის 25 სექტემბერს დე გოლმა მაიორის წოდება მიიღო. ამავე წლის ნოემბრიდან კი გაუძღვა საოკუპაციო ძალებს [[ტრირი|ტრირში]]. [[1929]] წელს მას სურდა პედაგოგობას დაბრუნებოდა, თუმცა ფაკულტეტზე საქმეები სტაბილურად არ მიდიოდა და პეტანის რჩევის გათვალისწინებით შარლმა ორ წლიან პოსტზე [[ლიბანი|ლიბანსა]] და [[სირია]]ში განაცხადა თანხმობა. 

[[1930]]-იანი წლებიდან, დე გოლი დაბრუნდა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] და სახელმწიფო აპარატში მუშაობდა, ჯერ უმაღლეს სამხედრო საბჭოში, ხოლო [[1936]] წლიდან ომის სამინისტროში. [[1932]] წლის დეკემბერში ის დააწინაურეს და ვიცეპოლკოვნიკის წოდება მიანიჭეს. 

დე გოლმა პროფესიული ინსპირაცია ყოფილ ფრანგ ვიცეპოლკოვნიკში ემილ მაიერის (Émile Mayer, [[1851]]–[[1938]]) სახით იპოვა და პეტანისგან განსხვავებით ტანკების გამოყენებასა და სწრაფ მანევრებს ანიჭებდა უპირატესობას სანგართან შედარებით. სწორედ ამ მეთოდის პოპულარიზაციას ეხებოდა მისი წიგნი „პროფესიონალური ჯარისკენ“ (Vers l'Armée de Métier/ Towards a Professional Army). სამხედრო ელიტის საგულისხმო ნაწილი არ ეთანხმებოდა დე გოლის მიერ განვითარებულ ტანკების გამოყენების სტრატეგიის თეორიას. არსებობს მოსაზრება, რომ სწორედ ამის გამო ეთქვა მას უარი [[1936]] წელს პოლკოვნიკის წოდების მიღებაზე. თუმცა, მისი მესვეურის, პოლ რეინოს (Paul Reynaud) ჩარევამ შეცვალა ვითარება და მან ეს ტიტული [[1927]] წლის 24 დეკემბერს მაინც მიიღო. 

==მეორე მსოფლიო ომი==

[[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დაწყებისას დე გოლი დაინიშნა საფრანგეთის მე-5 არმიის ტანკების მეთაურად [[ელზასი|ელზასში]]. [[1939]] წლის 12 სექტემბერს მან იერიში მიიტანა ქალაქ ბიჩზე (Bitche), რომელიც იმ პერიოდში იყო [[გერმანია|გერმანიის]] კონტროლის ქვეშ. დე გოლმა განსაკუთრებულად გამოიჩინა თავი [[საფრანგეთი]]ს კამპანიის დროს, რასაც მოჰყვა პოლ რეინოს (Paul Reynaud), რომელიც იმ პერიოდში პრემიერ-მინისტრი იყო, მხრიდან მისთვის შეიარაღებული ძალების სამინისტროში სახელმწიფო მინისტრის თანამდებობის შეთავაზება. დე გოლის ძირითადი მიმართულება ბრიტანელებთან კოორდინაცია იყო. 

[[1940]] წლის 9 ივნისს დე გოლი ჩაფრინდა [[ლონდონი|ლონდონში]] და პირველად შეხვდა [[დიდი ბრიტანეთი]]ს პრემიერ-მინისტრს, [[უინსტონ ჩერჩილი|უინსტონ ჩერჩილს]]. დე გოლი ეწინააღმდეგებოდა [[ნაცისტური გერმანია|ნაცისტურ გერმანიასთან]] დაზავებას და ლობირებდა ბრძოლის გაგრძელებას. მას ასევე სურდა, რომ [[პარიზი]] ყოფილიყო დაცული, თუმცა ის გამოცხადდა ღია ქალაქად და რეინომაც და დე გოლმაც ის 11 ივნისსდატოვეს.

[[1941]] წლის 11-დან 13 ივნისის ჩათვლით რამდენიმე მაღალი რანგის შეხვედრა შედგა ბრიტანელებსა და ფრანგებს შორის. ამ კონფერენციების დროს სხვადასხვა საკითხი განიხილებოდა. პეტანისა და ვეიგანდის (Weygand) დუეტის ლობირება ზავთან დაკავშირებით უფრო და უფრო არტიკულირებული ხდებოდა. 

14 ივნისს დე გოლმა მიიღო ახალი დავალება - ჩასულიყო [[ლონდონი|ლონდონში]] და [[საფრანგეთი]]ს ჯარების პოტენციური ევაკუაცია [[ჩრდილოეთ აფრიკა]]ში შეეთანხმებინა. ორი დღის შემდეგ ის [[ბრიტანეთი]]ს პრემიერ-მინისტის ოფისში პოტენციური ანგლო-ფრანგული ერთიანობის შესახებ მოლაპარაკებას მართავდა. შეხვედრაშეთანხმებით დამთავრდა, თუმცა საფრანგეთში ამ დროისთვის პოლიტიკური ვითარება შეიცვალა. კერძოდ, რეინოს ნაცვლად პეტანი გახდა პრემიერ-მინისტრი და დაუმორჩილებლობისთვის დე გოლს ციხე ემუქრებოდა. 

შარლი [[ლონდონი|ლონდონში]] 17 ივნისს ჩავიდა (არის მოსაზრება რომ ის რეინომ ძალდატანებით ჩასვა თვითმფრინავში და ასე ერთგვარად გადაარჩინა იგი). ჩერჩილმა მას რადიოში (BBC) გამოსვლა შესთავაზა, თუმცა ამას ზოგიერთი მინისტრი წინ აღუდგა, რადგან პეტანის მთავრობასთან ბრიტალებს გარკვეული ოფიციალური კომუნიკაცია მაინც ჰქონდათ და ეს ცუდად აისახებოდა ამ ურთიერთობაზე. საბოლოოდ, დე გოლი გამოვიდა რადიოში 18 ივნისს და საფრანგეთს მოუწოდა არ ყოფილიყოდემორალიზებული. მეორე დღეს ის კვლავ გავიდა რადიოს ეთერში და ამჯერად საფრანგეთის ოფიციალური მთავრობის ლეგიტიმაცია ეჭვქვეშ დააყენა. 

[[ნაცისტური გერმანია|ნაცისტურმა გერმანიამ]] და [[ბორდო]]ში მყოფმა ფრანგულმა მთავრობამ ზავს [[1940]] წლის 21 ივნისს მოაწერეს ხელი, რაც მეორე დღეს დე გოლმა საჯაროდ რადიოს ეთერში გააკრიტიკა. 23 ივნისს კი ბრიტანეთმა დაგმო ეს შეთანხმება და განაცხადა დევნილობაში მყოფი ფრანგული ეროვნული კომიტეტის (French National Committee) ჩამოყალიბების აუცილებლობაზე.

ბუნებრივია, მის ხელმძღვანელად დე გოლი მოიაზრებოდა, თუმცა მისი სახელი ასე ღიად ბრიტანელების განცხადებებში არ ფიგურირებდა. 26 ივნისს დე გოლმა ჩერჩილისგან მოითხოვა [[საფრანგეთი]]ს კომიტეტის აღიარება, რაც 28 ივნისს დააკმაყოფილეს. ის თავისუფალი [[საფრანგეთი]]ს (Free French) ლიდერად აღიარეს. თუმცა, პეტანის მთავრობა აღიარეს საბჭოთა კავშირმა, [[ამერიკის შეერთებული შტატები|ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა]] და სხვა გავლენიანმა ქვეყნებმა, რაც დე გოლის მომხრეთა სიას ამცირებდა. [[1940]] წლის 2 აგვისტოს დე გოლს დაუსწრებლად 4 წლიანი პატიმრობა მიუსაჯა ვიშის მთავრობამ. 

ოპერაცია ტორჩის შემდეგ დე გოლმა შტაბ-ბინა [[ალჟირი|ალჟირში]] გადაიტანა, რომელიც ჯერ კიდევ [[საფრანგეთი]]ს კოლონია იყო, რათა [[საფრანგეთი]]ს ტერიტორიაზე ემოქმედა და არა [[ბრიტანეთი]]ს. [[1944]] წელს ანგლო-საქსონების სურვილის საწინააღმდეგოდ, დე გოლმა გაერთიანებული თავისუფალი [[საფრანგეთი]]ს (Free France) ჯარი ჩრდილოეთ აფრიკიდან დასავლეთის ფრონტზე გადაანაცვლა. 

ხოლო 19 აგვისტოდან 25 აგვისტომდე [[პარიზი]]ს გათავისუფლების ოპერაციის ინიციატორი იყო, რაც წარმატებით დაგვირგვინდა. ამ გამარჯვებას სტრატეგიულზე უფრო მეტად ფსიქოლოგიური დატვირთვა ჰქონდა. ეს მოვლენა გახდა დიდი სიხარულის საბაბი და ოტელ-დე-ვილშისაფრანგეთის მესამე რესპუბლიკის გაგრძელების გამოცხადების საფუძველი. 29 აგვისტოს [[აშშ]]-მ და [[ბრიტანეთი|ბრიტანეთმა]] ოფიციალურად აღიარეს თავისუფალი [[საფრანგეთი]]ს წარმომადგენლობა. 

==თანამდებობის პირის რანგში==

სექტემბერში ჩამოყალიბდა საფრანგეთის რესპუბლიკის დროებითი მთავრობა და დე გოლმა [[საფრანგეთი]]ს გარშემო დიდ ქალაქებში ტური დაიწყო, რათა თავისი საჯარო პროფილი აემაღლებინა და უფრო ცნობადი გამხდარიყო, რასაც მის მიმართ ნდობა უნდა გაეზარდა. 

[[1944]] წლის ბოლოს დე გოლში [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირში]] ჩავიდა სტალინთან შესახვედრად. ზოგადად მას არ მოსწონდა წითლების მზარდი დომინაცია. ის ასევე ძალიან განაწყენებული იყო იმის გამო, რომ ის ანტიჰიტლერული კოალიციის მიერ გამართულ არცერთ კონფერენციაზე არ მოიწვიეს. მას უსამართლოდ მიაჩნდა რუზველტი-ჩერჩილი-[[სტალინი]]ს ქმედებები საფრანგეთთან მიმართებაში. საბოლოოდ, [[1945]] წლის მაისში ნაცისტური [[გერმანია]] დანებდა ამერიკელებსა და ბრიტანელებს რაიმთან, ხოლო [[საფრანგეთი|საფრანგეთსა]] და [[ბერლინი|ბერლინს]] შორის ცალკე ზავს მოეწერა ხელი. 

[[საფრანგეთი]]ს მეოთხე რესპუბლიკა [[1946]] წლის 13 ოქტომბერს ჩამოყალიბდა. იქამდე თითქმის ერთი წლით ადრე დროებითი მთავრობის თავმჯდომარედ ერთსულოვნად შარლ დე გოლი აირჩიეს, რომელიც მოულოდნელად [[1946]] წლის 20 იანვარს გადადგა თანამდებობიდან. ის რამდენიმე წლით ჩამოშორდა დიდ პოლიტიკას. თუმცა, [[1958]] წლის მაისში მეოთხე რესპუბლიკის დაცემის შემდეგ, ის კვლავ დაუბრუნდა პოლიტიკურ საქმიანობას და საფრანგეთის მეხუთე რესპუბლიკის მთავრობისთვის წარადგინა თავისი კანდიდატურა. [[1958]] წლის დეკემბერში, შარლ დე გოლი საფრანგეთის პრეზიდენტად აირჩიეს. 

დე გოლის პრეზიდენტობის წლებს დაემთხვა ალჟირის ომი ([[1954]]-[[1962]]) და საბოლოოდ [[ალჟირი]]ს დამოუკიდებლობის აღიარება. ასევე, [[1962]] წლის შემოდგომაზე დე გოლის თანხმობით და შემდგომ რეფერენფუმის შედეგების საფუძველზე [[საფრანგეთი]]ს პრეზიდენტის ასარჩევად პირდაპირი არჩევნების ცვლილება შევიდა კონსტიტუციაში. დე გოლი ანთებული იყო იდეით [[საფრანგეთი]] გამხდარიყო მსოფლიოში მეოთხე ატომური ძალა ([[აშშ]], [[საბჭოთა კავშირი]]სა და [[ბრიტანეთი]]ს შემდეგ). ამ მიზნით [[1945]] წელს მან ჩამოაყალიბა [[საფრანგეთი]]ს ალტერნატიული ენერგიებისა და ატომური ენერგიის კომისარიატი (Alternative Energies and Atomic Energy Commission), რამაც [[1960]] წლის 13 თებერვალს სასურველ შედეგს მიაღწია. 

[[1965]] წლის დეკემბერში დე გოლი პრეზიდენტობის მეორე შვიდწლიანი ვადით აირჩიეს, თუმცა მისი გამარჯვება არ იყო თავდაჯერებული, რადგან პირველ რაუნდში მან ხმათა მხოლოდ 45 % აიღო. [[1966]] წელს [[კამბოჯა]]ში ვიზიტისას მან დაგმო [[ამერიკა|ამერიკის]] ჩართულობა [[ინდოჩინეთი]]ს მეორე ომში. [[1967]] წლის 2 ივნისს (ექვსდღიან ომამდე 3 დღით ადრე) დე გოლმა იარაღების ემბარგო დაადო [[ისრაელი|ისრაელს]].

მისი პრეზიდენტობის პერიოდში ახლო აღმოსავლეთის კონფლიქტში [[საფრანგეთი]] არაბების მხარეს იხრებოდა, რაც არ იყო ჩვეული პოზიცია იქამდე [[ბრიტანეთი]]-[[საფრანგეთი]]ს თანამშრომლობის გათვალისწინებით ამ საკითხში. [[1967]] წლის 30 მაისს აღმოსავლეთ [[ნიგერია|ნიგერიის]] მიერ დამოუკიდებლობის გამოცხადებას ბიაფრას რესპუბლიკის სახით მოჰყვა ნიგერიის სამოქალაქო ომი. ბრიტანეთს, როგორც ამ ქვეყნის კოლონიზატორს, ჰქონდა თავისი ინტერესი, ხოლო დე გოლმა დამოუკიდებლობის მომთხოვნელებისთვის იარაღის მიწოდებით პრინციპში მათი მხარე დაიჭირა და ბრიტანეთს დაუპირისპირდა, რაც ასევე მოულოდნელი პოზიცია იყო მისი მხრიდან. 

სკანდალის გარეშე არ ჩაუვლია არც მის ვიზიტს [[კანადა]]ში, [[1967]] წლის ივლისში. კვებეკში ყოფნისას ოფიციალურ ღონისძიებაზე დე გოლმა წარმოთქვა შემდეგი სიტყვები: {{ციტატა|გაუმარჯოს თავისუფალ კვებეკს! გაუმარჯოს ფრანგულ [[კანადა]]ს! და გაუმარჯოს საფრანგეთს!“ <br />Vive le Québec libre! Vive le Canada français! Et vive la France!}} ამ სიტყვებმა [[ოტავა]]ში და არა მხოლოდ, უარყოფითი რეაქცია გამოიწვიეს, დე გოლი დაუყოვნებლივ დაბრუნდა საფრანგეთში და კანადაში აღარასდროს აღარ ჩასულა. 

უსაფუძვლო [[ნაციონალიზმი]]ს გაღვივებად, ამჯერად ბრეტანის [[ნაციონალიზმი]]ს, მას ჩაუთვალეს [[1968]] წელს [[დიდი ბრიტანეთი|ბრიტანეთში]] ვიზიტისას მის მიერ წარმოთქმული ლექსი ბრეტანულ ენაზე. [[1967]] წლის შემოდგომაზე დე გოლი [[პოლონეთი|პოლონეთში]] ჩავიდა და კონსულტაციების გარეშე [[1945]] წელს გერმანიის ყოფილი აღმოსავლეთი ტერიტორიების ადგილას ჩამოყალიბებული პოლონეთი ოფიციალურად აღიარა. 

[[1968]] წლის მაისში საფრანგეთში დე გოლის მთავრობის წინააღმდეგ უკმაყოფილება იზრდებოდა და საბოლოოდ დემონსტრაციების სახე მიიღო. ქვეყანა [[სამოქალაქო ომი]]ს ზღვარზე იდგა. მართალია, ივნისში ვადამდელ საპარლამენტო არჩევნებში ე.წ. გოლისტებმა 352-დან 487 ადგილი მოიპოვეს პარლამენტში, თუმცა თავად დე გოლის რეიტინგი საგრძნობლად დავარდა. ამის მიზეზად სახელდებოდა მისი ეგოცენტრულობა, ავტოკრატულობა, კონსერვატიულობა, ხნიერი ასაკი და გადაჭარბებული ანტიამერიკელობა. თითქმის ერთ წელიწადში, [[1969]] წლის 28 აპრილს ის პრეზიდენტობიდან გადადგა. შარლ დე გოლი თითქმის 90 წლის ასაკში [[1970]] წლის 9 ნოემბერს გარდაიცვალა.

==შარლ დე გოლის წიგნები==

*[[1924]]: წიგნი „უთანხმოება მტრის ბანაკში“ (La Discorde chez l'ennemi)  
*[[1925]]: ესსე „საფრანგეთის ციხესიმაგრეების ისტორიული როლი“ (Historical Role of French Fortresses).
*[[1932]]: წიგნი „მახვილის კიდე“ (The Edge of the Sword).
*[[1934]]: „პროფესიონალური ჯარისკენ“ (Vers l'Armée de Métier/Towards a Professional Army). 
*[[1938]]: „საფრანგეთი და მისი ჯარი“ (La France et son Armée/France and Her Army).

==ლიტერატურა==
* Cogan, Charles. ''Charles de Gaulle: A Brief Biography with Documents.'' (1995). 243 pp.
* Fenby, Jonathan. ''The General: Charles de Gaulle and the France He Saved.'' (2011). Simon and Schuster. {{ISBN|9781847394101}}
* [[Julian T. Jackson|Jackson, Julian]], ''A Certain Idea of France: The Life of Charles de Gaulle'' (2018) 887pp; the magisterial work on de Gaulle.
* Lacouture, Jean. ''De Gaulle: The Rebel 1890–1944'' (1984; English ed. 1991), 640 pp; excerpt and text search; vol 2. ''De Gaulle: The Ruler 1945–1970'' (1993), 700 pp, The standard scholarly biography.
* {{cite book|last=Ledwidge|first=Bernard|title=De Gaulle|publisher=Weidenfeld and Nicolson|place=London|year=1982|isbn=978-0-297-77952-0}}
* [[Mark Mazower|Mazower, Mark]], "The Man Who Was France" (review of [[Julian T. Jackson|Julian Jackson]], ''De Gaulle'', Belknap Press / Harvard University Press, 2018, 887 pp.), ''[[The New York Review of Books]]'', vol. LXVII, no. 1 (16 January 2020), pp. 45–46, 48. 
* Shennan, Andrew. ''De Gaulle'' (1993) 200 pp.
* Williams, Charles. ''The Last Great Frenchman: A Life of General De Gaulle'' (1997), 560pp. [https://www.amazon.com/Last-Great-Frenchman-General-Gaulle/dp/0471180718/ excerpt and text search]

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commons}}
* [http://www.charles-de-gaulle.org Fondation Charles-de-Gaulle]
* [http://www.quotationsbook.com/authors/2762/Charles_De_Gaulle News, speech excerpts and quotations] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061117091258/http://www.quotationsbook.com/authors/2762/Charles_De_Gaulle |date=2006-11-17 }}
* [http://www.charles-de-gaulle.org/rubrique.php3?id_rubrique=10 Speeches (in original French) collected by the Charles de Gaulle foundation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081207055615/http://www.charles-de-gaulle.org/rubrique.php3?id_rubrique=10 |date=2008-12-07 }}
* [http://www.charles-de-gaulle.org/rubrique.php3?id_rubrique=87 Biographical elements from the Charles de Gaulle foundation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081114165941/http://www.charles-de-gaulle.org/rubrique.php3?id_rubrique=87 |date=2008-11-14 }}
* [http://www.memorial-charlesdegaulle.fr/en/index.html Mémorial Charles de Gaulle]
*[https://ucnauri.com/188541/გენერალი-შარლ-დე-გოლი-შარ/ გენერალი შარლ დე გოლი (შარლ ანდრე ჟოზეფ მარი დე გოლი 1890-1970)]
*[https://historyplusart.wordpress.com/2017/03/23/შარლ-დე-გოლის-სიტყვებიდა/ შარლ დე გოლის სიტყვებიდან]

{{საფრანგეთის პრეზიდენტები}}
{{DEFAULTSORT:დე გოლი, შარლ}}

[[კატეგორია:დაბადებული  22 ნოემბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1890]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 9 ნოემბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1970]]
[[კატეგორია:საფრანგეთის პრეზიდენტები]]
[[კატეგორია:საფრანგეთის პრემიერ-მინისტრები]]
[[კატეგორია:ფრანგი სამხედრო მოღვაწეები]]
[[კატეგორია:ცივი ომის ლიდერები]]
[[კატეგორია:მეორე მსოფლიო ომის პოლიტიკური ლიდერები]]
[[კატეგორია:ფრანგი გენერლები]]