იხილეთ წყარო გვერდისთვის ყარაჩაი-ჩერქეზეთის ავტონომიური ოლქი

{{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული
|სტატუსი = 
|ქართული სახელი = ყარაჩაი-ჩერქეზეთის აო
|მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Карачаево-Черкесская АО}}
|ქვეყანა = სსრკ
|დაქვემდებარება = {{დროშა|რსფსრ}}
|რუკა= ყარაჩაი-ჩერქეზეთის აო.jpg
|პანორამის სიგანე = 
|წარწერა = 
|დროშა = 
|გერბი = 
|გერბის სიგანე = 
|დროშის სიგანე = 
|ქვეყნის რუკის ზომა = 
|ქვეყნის რუკა = 250
|რეგიონის რუკის ზომა = 
|რეგიონის რუკა = 
|რაიონის რუკის ზომა = 
|რეგიონის ტიპი = 
|რეგიონი = 
|ადმინისტრაციული ცენტრი = 
|რეგიონი ცხრილში = 
|შიდა დაყოფა = 
|რაიონის ტიპი = 
|რაიონი = 
|მმართველის ტიპი = 
|მმართველი = 
|დაარსების თარიღი = 
|პირველი ხსენება = 
|წინა სახელები = 
|სტატუსი-დან = 
|ფართობი = 
|დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 
|კლიმატი = 
|ოფიციალური ენა = 
|მოსახლეობა = 
|აღწერის წელი = 
|სიმჭიდროვე = 
|აგლომერაცია = 
|ეროვნული შემადგენლობა = 
|სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = 
|ეთნოქორონიმი = 
|დროის სარტყელი = 
|DST = 
|სატელეფონო კოდი = 
|საფოსტო ინდექსი = 
|საავტომობილო კოდი = 
|საიტი = 
|კატეგორია ვიკისაწყობში = 
|პარამეტრის სახელი1 = 
|პარამეტრი1 = 
}}
'''ყარაჩაი-ჩერქეზეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''ყარაჩაი-ჩერქეზეთის აო''''' ({{lang-ru|Карачаево-Черкесская автономная область, ''Карачаево-Черкесская АО''}}; [[12 იანვარი]], [[1922]] — [[26 აპრილი]], [[1926]] და [[11 თებერვალი]], [[1957]] — [[16 მაისი]], [[1992]]) — ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული [[რსფსრ]]-ის [[სტავროპოლის მხარე|სტავროპოლის მხარის]] შემადგენლობაში. მდებარეობდა კავკასიონის ჩრდილოეთ კალთაზე. ფართობი 14.1 ათასი კმ². მოსახლეობა 417 ათასი კაცი (1989). ადმინისტრაციული ცენტრი — [[ჩერკესკი]]. ავტონომიურ ოლქში შედიოდა 8 რაიონი, 4 ქალაქი და 10 დაბა.

==ისტორია==
ყარაჩაელთა და ჩერქეზთა წინაპრები ყარაჩაი-ჩერქეზეთის ტერიტორიაზე უძველესი დროიდან ცხოვრობდნენ. V-XIII საუკუნეებში დაიწყო ფეოდალურ ურთიერთობათა ჩასახვა. IX-X ყარაჩაი-ჩერქეზეთის ტერიტორია ალანთა ადრინდელ ფეოდალურ სახელმწიფოში შედიოდა. XII-XIV საუკუნეებში ჩამოყალიბდა ყარაჩაელი ხალხი. მოსახლეობა მესაქონლეობასა და მიწათმოქმედებას მისდევდა. XIX საუკუნის I ნახევარში ყარაჩაი-ჩერქეზეთი რუსეთს შეუერთდა. 1868 წელს გაუქმდა ბატონყმობა. დაიწყო მრეწველობის განვითარება. გაფართოვდა და განმტკიცდა კავშირები რუს მოსახლეებსა და ადგილობრივ მცხოვრებლებს შორის.

1905-1907 წლების რევოლუციის დროს შეიქმნა სოციალ-დემოკრატიული წრე. 1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შედეგ ჩამოყალიბდა მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოები. [[1918]] წლის თებერვალში დამყარდა საბჭოთა ხელისუფლება. 1920 წელს თეთრგვარდიელთა განდევნის შემდეგ გატარდა საბჭოთა ხელისუფლების დეკრეტები, მემამულეებს ჩამერთვათ მიწები. [[1922]] წლის 12 იანვარს, სრულიად რუსეთის ცაკის დადგენილებით შეიქმნა ყარაჩაი-ჩერქეზეთის ავტონომიური ოლქი, რომელიც [[1926]] წლის 26 აპრილს გაიყო ყარაჩაის ავტონომიურ ოლქად და ჩერქეზეთის ეროვნულ ოკრუგად. ჩერქეზულ ნაწილს ავტონომია [[1928]] წლის 30 აპრილს მიენიჭა. 

მეორე მსოფლიო ომის დროს [[1942]] წლის აგვისტოდან 1943 წლის იანვრამდე ყარაჩაი-ჩერქეზეთი ოკუპირებული იყო ფაშისტური გერმანიის მიერ. [[1943]] წელს, ყარაჩაელთა ოლქი გაუქმდა, ყარაჩაელები [[ნაციონალ-სოციალიზმი|ნაცისტებთან]] კავშირში დაადანაშაულეს და [[ყაზახეთი]]სა და [[უზბეკეთი]]ს ტერიტორიაზე გადაასახლეს, მათი ტერიტორია გადანაწილდა [[სტავროპოლის მხარე|სტავროპოლის მხარესა]] და [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]]-ს ([[ქლუხორის რაიონი]]) შორის. [[1957]] წლის 9 იანვარს ყარაჩაჩაისა და ჩერქეზეთის ოლქები ხელახლა გაერთიანდა. [[1992]] წლის 16 მაისს ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე შიქმნა [[ყარაჩაი-ჩერქეზეთის რესპუბლიკა]].

==ჯილდოები და მედლები==
ყარაჩაი-ჩერქეზეთის ავტონომიური ოლქი [[1957]] წლის 27 სექტემბერს დაჯილდოვდა [[ლენინის ორდენი]]თ, ხოლო [[1972]] წლის 29 დეკემბერს — [[ხალხთა მეგობრობის ორდენი]]თ.

==ლიტერატურა==
{{ქსე|10|629}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}}

[[კატეგორია:რსფსრ-ის ავტონომიური ოლქები]]