მატყლი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება შემდეგი ცვლილება →

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

შიდახაზური

18:34, 15 იანვარი 2021-ის ვერსია

მატყლი — ძუძუმწოვრების ბეწვიანი საფარი, რომელსაც აქვს ძაფად დაგრეხისა და მოთელვის თვისებები. მატყლისთვის დამახასიათებელია დაბალი თბოგამტარობა, ტენის ჭარბად შთანთქმა, მაღალი ცვეთამტანობა. მატყლის ბოჭკო რქოვანი წარმონაქმნია. განასხვავებენ მატყლის ბოჭკოს ჯგუფებს: წმინდანს, უხეშს, გარდამავალსა და „მკვდარს“.

წმინდა ყველაზე წვრილი და დაკლაკნილი ბოჭკოა; უხეში უფრო მსხვილი, ნაკლებად კლაკნილია და გულს შეიცავს; გარდამავალს საშუალო ადგილი უკავია წმინდასა და უხეშ ბოჭკოს შორის; „მკვდარი“ ბოჭკო ძალზე უხეში და მტვრევადია.

მატყლის ძირითადი ტექნიკური თვისებებია: სიმსხო, სიგრძე, კლაკნილობა, სიმაგრე, ჭიმვადობა, დრეკადობა, ელასტიკურობა, ფერი, მბზინვარება. ცხვრის მატყლს განასხვავებენ შემადგენელი ბოჭკოების თანაფარდობის მიხედვით. ერთგვაროვანი მატყლი შედგება ერთი ტიპის წმინდა ან ნახევრად წმინდა ბოჭკოსაგან, არაერთგვაროვანი ანუ ნაირბეწვიანი — წმინდა, გარდამავალი, უხეში და ზოგჯერ მკვდარი ბოჭკოებისაგან. ერთგვაროვან მატყლში წმინდა და ნახევრად წმინდა ბოჭკოები ჯგუფდება და შტაპელით იკვრება; არაერთგვაროვანში კულულებად იკვრება წმინდა, ნახევრად წმინდა და უხეში ბეწვები. შტაპელები ან კულულები ცალკეული ბეწვებით კანძად ებმება. მატყლის დიდ უმეტესობას ცხვარი იძლევა, შემდეგ აქლემი, თხა და სხვა ცხოველბი. 1976 წელს ცხვრის მატყლის მსოფლიო წარმოება 2,6 მლნ. ტ შეადგენდა. 1976 წელს საქართველოში აწარმოეს 5,2 ათ. ტ მატყლი. სამრეწველო სტანდარტების მიხედვით არსებობს ნორმალური, გაყვითლებული, ჩეჩქიანი, ბირკიანი, ზადიანი და სხვა მატყლი. ფერის მიხედვით — თეთრი, ღია ნაცრისფერი, ფერადი. პრაქტიკული გამოყენება აქვს აგრეთვე თხისა და აქლემის მატყლს.

წარმოება

მატყლის წარმოების საერთო მაჩვენებელი დაახლოებით შეადგენს 1,3 მილიონ ტონას წელიწადში, რომლისგანაც დაახლოებით 60% მიდის ტანისამოსის საწარმოებლად. მატყლის ყველაზე დიდ მწარმოებელს წარმოადგენს ავსტრალია, სადაც უმეტესად აშენებენ მერინოსის ჯიშის ცხვარს.

მატყლის უმსხვილესი მწარმოებელი ქვეყნებია:

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

ბაღაშვილი დ, ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 497.

რესურსები ინტერნეტში

Did you know wool can help your health? It can! დაარქივებული 2012-12-26 საიტზე Wayback Machine.
Australian Wool Exchange Ltd
Australian Wool Innovation (AWI) დაარქივებული 2009-08-15 საიტზე Wayback Machine.
Australian Wool Testing Authority Ltd
American Wool Industry დაარქივებული 2009-01-15 საიტზე Wayback Machine.
Natural Colored Wool Growers Association
Australian Wool Fashion Awards დაარქივებული 2018-09-20 საიტზე Wayback Machine.

@@ ხაზი 32: / ხაზი 32: @@
 == რესურსები ინტერნეტში ==
 {{Commons category|Wool}}
-* [http://www.handmadepresents.co.uk/ideasgallery/the-benefits-of-wool-how-wearing-wool-could-help-your-health-part-two/ Did you know wool can help your health? It can!]
+* [http://www.handmadepresents.co.uk/ideasgallery/the-benefits-of-wool-how-wearing-wool-could-help-your-health-part-two/ Did you know wool can help your health? It can!] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121226092431/http://www.handmadepresents.co.uk/ideasgallery/the-benefits-of-wool-how-wearing-wool-could-help-your-health-part-two/ |date=2012-12-26 }}
 * [http://www.awex.com.au/ Australian Wool Exchange Ltd]
-* [http://www.wool.com.au/ Australian Wool Innovation (AWI)]
+* [http://www.wool.com.au/ Australian Wool Innovation (AWI)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090815121530/http://www.wool.com.au/ |date=2009-08-15 }}
 * [http://www.awta.com.au/ Australian Wool Testing Authority Ltd]
-* [http://www.sheepusa.org/index.phtml?page=site/text&nav_id=55c87f1a28480762cdfdb5826c37722c American Wool Industry]
+* [http://www.sheepusa.org/index.phtml?page=site/text&nav_id=55c87f1a28480762cdfdb5826c37722c American Wool Industry] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090115175313/http://www.sheepusa.org/index.phtml?page=site%2Ftext&nav_id=55c87f1a28480762cdfdb5826c37722c |date=2009-01-15 }}
 * [http://www.ncwga.org/ Natural Colored Wool Growers Association]
-* [http://www.tawfa.com.au/ Australian Wool Fashion Awards]
+* [http://www.tawfa.com.au/ Australian Wool Fashion Awards] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180920031247/http://www.tawfa.com.au/ |date=2018-09-20 }}
 [[კატეგორია:ცხოველების ანატომია]]