იხილეთ წყარო გვერდისთვის სიმონ I

{{მმართველი
|ქვეყანა = [[ქართლის სამეფო|ქართლის]]
|თანამდებობა = მეფე
|სახელი = სიმონ I
|ორიგინალური სახელი = 
|რიგი = 
|რიგი-მეუღლეების = 
|სურათი = Simon I of Kartli (Custos).png
|წარწერა = 
|მმართველობის წლები = [[1556]] – [[1569]]<br />[[1578]] – [[1600]]
|კორონაცია = 
|წინამორბედი = [[ლუარსაბ I]]
|მემკვიდრე = [[დავით XI]]
|სხვა წოდებები = 
|ვიცე-პრეზიდენტი = 
|პარტია = 
|დაბადების თარიღი = [[1537]]
|დაბადების ადგილი =[[თბილისი]] 
|გარდაცვალების თარიღი = [[1611]]
|გარდაცვალების ადგილი = [[კონსტანტინოპოლი]] (დღ. [[სტამბოლი]], {{flagicon|თურქეთი}})
|ქორწინება = 1.ნესტან-დარეჯანი
|შვილები = 1.[[გიორგი X]]<br />2. ლუარსაბი<br />3.ალექსანდრე (არსენი)<br />4.ვახტანგი<br />5.ელენე
|დინასტია = [[ბაგრატიონები]]
|მამა = [[ლუარსაბ I]]
|დედა = თამარი
|ხელმოწერა=Simon I of Kartli signature.svg}}
'''სიმონ I''' (დ. [[1537]] — გ. [[1611]]) — [[ქართლის სამეფო|ქართლის]] მეფე [[1556]]-[[1569]], [[1578]]-[[1599]], [[ლუარსაბ I|ლუარსაბ I-ის]] ძე.

[[გარისის ბრძოლა]]ში [[1556]] წელს მოხუცმა მამამ ქართლის შემტევი ლაშქრის მეთაურად დანიშნა. ახალგაზრდა უფლისწულმა თავი გამოიჩინა როგორც საზრიანმა და მამაცმა სარდალმა და ქართლიდან გარეკა შემოსეული [[ყიზილბაშები]]. სიმონ I-ის გამეფების დროს [[თბილისი]] ყიზილბაშების ხელში იყო და მეფეს რეზიდენცია [[გორი|გორში]] ჰქონდა. [[1556]]-[[1559]] სიმონ I მეთაურობდა განუწყვეტილი ომიანობით განადგურებული ქვეყნის აღდგენა-შენებას, შემდეგ კი ყიზილბაშთაგან ქართლის განთავისუფლების საქმეს შეუდგა. [[1559]] კავშირი შეკრა [[კახეთის სამეფო]]სთან, რაც სიმონ I-ისა და კახთა მეფის [[ლევანი (კახეთის მეფე)|ლევანის]] ასულის ქორწინებით გამოიხატა. [[1560]]-1561 სიმონ I შეეცადა თბილისის განთავისუფლებას, მაგრამ [[1561]] აპრილში დამარცხდა [[ციხედიდის ბრძოლა|ციხედიდის ბრძოლაში]]. [[1562]] სიმონ I-ის ძმა [[დავით XI|დავითი (დაუთ-ხანი)]] გამაჰმადიანდა და შაჰის სამსახურში ჩადგა. შაჰმა დაუთ-ხანი ყიზილბაშთა ჯარით ქართლში გამოგზავნა. [[1567]] და [[1569]] დიღომთან და სამადლოსთან ბრძოლებში სიმონ I-მა დაამარცხა დაუთ-ხანი. [[1569]] [[ფარცხისის ბრძოლა 1569|ფარცხისის ბრძოლაში]] ([[ალგეთის ხეობა]]) კახაბერ ყორღანაშვილის ღალატის წყალობით სიმონ I ტყვედ ჩავარდა. მან მტკიცე უარი განაცხადა მაჰმადიანობის მიღებაზე და ცხრა წლის მანძილზე, [[1569]]-[[1578]] წლებში, ირანში, [[ალამუთის ციხე]]ში ტყვეობაში იტანჯებოდა. ქართლის მეფე გახდა დაუთ-ხანი (დავით XI).

ირან-ოსმალეთის ომის დაწყებისთანავე ([[1578]]) შაჰმა სიმონ I ტყვეობიდან გაათავისუფლა და ქართლის მეფედ დანიშნა. ქართლში დაბრუნებისთანავე სიმონ I-მა პარტიზანული ომი გააჩაღა ოსმალების წინააღმდეგ, რომლებსაც თბილისი და მთელი ქართლი დაპყრობილი ჰქონდათ. მალე სიმონ I-მა ოსმალთაგან გაათავისუფლა ლორე, გორი და სხვა ციხესიმაგრეები. [[1579]] სიმონ I-მა ალყა შემოარტყა თბილისს. ოსმალთა მთავარი ამოცანა გარნიზონის სურსათით მომარაგება გახდა, მაგრამ სიმონ I-მა არაერთხელ დაამარცხა ამ მიზნით ქართლში შემოსული ოსმალთა რაზმები. [[1580]] წლის ზაფხულში სულთანმა სარდალი [[მუსტაფა ლალა-ფაშა]] გადააყენა და მის ნაცვლად [[სინან-ფაშა]] დანიშნა, მაგრამ ვერც მან შეძლო სიმონ I-ის დამორჩილება. [[1582]] სიმონ I-მა კავშირი შეკრა [[მანუჩარ II|მანუჩარ II ჯაყელთან]]. იმავე წელს [[მუხრანის ბრძოლა]]ში სიმონ I-მა დაამარცხა სულთნის ლაშქარი. ამავე დროს აჯანყება დაიწყო [[სამცხე-საათაბაგო|სამცხე-საათაბაგოში]], [[1579]] ოსმალთა მიერ გაუქმებული ათაბაგობა აღდგა. [[1584]] სულთანმა ქართლში გამოგზავნა ახალი სარდალი ფერჰად-ფაშა. [[1585]] სიმონ I-მა აიღო ლორე, რომელიც მალე ისევ ოსმალებმა დაიბრუნეს. [[1587]] ფერჰად-ფაშამ შეძლო სამცხე-საათაბაგოში ოსმალთა ხელისუფლების აღდგენა. 80-იანი წლების II ნახევარში ოსმალეთი მთელ ამიერკავკასიას დაეუფლა. [[1588]] სიმონ I დაუზავდა ოსმალეთს: ქართლმა ხარკი იკისრა, სანაცვლოდ ოსმალეთმა ცნო ქართლის ქრისტიანი მეფე. სიმონ I-ის მეთაურობით ქართლის მოსახლეობის გმირულმა ბრძოლამ სულთნის ხელისუფლება აიძულა ხელი აეღო ქვეყნის სრული დაპყრობის პოლიტიკაზე. [[1590]] ირან-ოსმალეთის ზავის საფუძველზე მთელ საქართველოში ოსმალეთი გავლენა დამყარდა. 

ოსმალთა წინააღმდეგ ბრძოლასთან ერთად სიმონ I იბრძოდა ქვეყნის გასაერთიანებლად. 80-იან წლებში დასავლეთ საქართველოში შინაფეოდალური ბრძოლები მიმდინარეობდა. [[1588]] [[გოფანთოს ბრძოლა 1588|გოფანთოს ბრძოლაში]] სიმონ I-მა დაამარცხა [[იმერეთის სამეფო|იმერეთის]] მეფე [[ლევანი (იმერეთის მეფე)|ლევანი]] ([[1583]]-[[1590]]), მაგრამ ქართლში ოსმალთა მძლავრობამ ხელი შეუშალა მოპოვებული გამარჯვების განმტკიცებას და ლევანი ისევ დაეუფლა ტახტს. [[1590]] სიმონ I-მა კვლავ ილაშქრა იმერეთში, აიღო ქუთაისი, მაგრამ მისი შენარჩუნება ვერ შეძლო. მორიგი ლაშქრობის დროს კვლავ აიღო [[ქუთაისი]], [[კვარა]], [[სკანდე]], [[კაცხი (ჭიათურის რაიონი)|კაცხი]], მაგრამ [[ოფშკვითის ბრძოლა|ოფშკვითთან ბრძოლაში]] დამარცხდა. ქართლისა და დასავლეთ საქართველოს გაერთიანებისათვის ბრძოლა უშედეგოდ დამთავრდა. [[1595]] სპარსეთმა, ქართლმა და კახეთმა შეკრეს ოსმალეთის წინააღმდეგ. [[1598]] სიმონ I-მა განაახლა ბრძოლა და ალყა შემოარტყა [[გორის ციხე]]ს. ამავე დროს ანტიოსმალური აჯანყება დაიწყო სამცხე-საათბაგოში. [[1599]] სიმონ I-მა გორის ციხე აიღო. სულთანმა მრავალრიცხოვანი ჯარი გამოგზავნა საქართველოში ჯაფარ-ფაშას მეთაურობით. [[ნახიდურის ბრძოლა|ნახიდურთან ბრძოლაში]] ქართველები იძულებული გახდნენ უკან დაეხიათ. სოფელ ფარცხისთან (ახლანდელი [[თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი]]) სიმონ I ტყვედ ჩავარდა ([[1599]]), იგი [[სტამბოლი|სტამბოლში]] გაგზავნეს და [[იედიყულე]]ს (შვიდკოშკა) ციხეში გამოამწყვდიეს. ქართველების ცდა, დაეხსნათ სიმონ I, უშედეგო აღმოჩნდა და იგი ტყვეობაში გარდაიცვალა.

==ლიტერატურა==
*საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 4, თბ., 1973;
*''სვანიძე მ.,'' საქართველო-ოსმალეთის ურთიერთობის ისტორიიდან (XVI-XVII სს.), თბ., 1971;
{{ქსე|9|351-352|გუჩუა ვ.}}

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://burusi.wordpress.com/history/simon/ სიმონ I]

{{დაიწყე დაფა}}
{{მემკვიდრეობის დაფა|წინამორბედი= [[ლუარსაბ I]] | ტიტული=[[ქართლის მეფეები|ქართლის მეფე]] | წლები=[[1556]] - [[1569]]| შემდეგი = [[დავით XI]]}}
{{მემკვიდრეობის დაფა|წინამორბედი= [[დავით XI]] | ტიტული=[[ქართლის მეფეები|ქართლის მეფე]] | წლები=[[1578]] - [[1599]]| შემდეგი = [[გიორგი X]]}}
{{დაასრულე დაფა}}

{{საქართველოს მეფეები (1490-1810)}}

[[კატეგორია:ქართლის მეფეები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1537]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1611]]
[[კატეგორია:ქართლის სამეფოს ბაგრატიონები]]