საპროტესტო გამოსვლები ჰონგ-კონგში (2019-2020)
საპროტესტო გამოსვლები ჰონგ-კონგში (2019-2020) — საპროტესტო გამოსვლები ჰონგ-კონგში ექსტრადიციის შესახებ კანონპროექტის წინააღმდეგ (2019-2020) - დემონსტრაციების ტალღა ჰონგ- კონგში გამოიწვია საექსტრადიციო კანონმა, რომელიც თავდაპირველად მიიღეს, ხოლო შემდგომში ჰონგ-კონგის მმართველ კერი ლამის მიერ იქნა გამოწვეული და გაუქმებული. კანონპროექტი ითვალისწინებს აღმასრულებელი ხელისუფლების გადაწყვეტილებით ბრალდებულის გადაცემას ნებისმიერი იურისდიქციისთვის, რომელთანაც მას არ აქვს შეთანხმება ექსტრადიციის შესახებ, მათ შორის, ჩინეთისთვის. მალე პროტესტი ჰონგ-კონგისათვის დამოუკიდებლობის შენარჩუნების მსვლელობად იქცა.
პროტესტი დაიწყო 2019 წლის 9 ივნისს. ამიტომ 2020 წლის 9 ივნისს მოქალაქეთა მცირე ჯგუფმა გადაწყვიტა აღენიშნა პროტესტების წლისთავი ლოზუნგით „ჩვენ ვსაუზმობთ და ვაპროტესტებთ“ (lunch with you protest). ისინი შეიკრიბნენ ჰონგ-კონგის რამდენიმე სავაჭრო ცენტრში. ამავე დროს, 2020 წლის მაისში დაიწყო საპროტესტო გამოსვლების ახალი ტალღა უსაფრთხოების კიდევ ერთი კანონის წინააღმდეგ, რომლის შემოღებასაც პეკინი აპირებს ჰონგ-კონგში [1][2][3]
2019 წელს საპროტესტო გამოსვლების ერთ-ერთი მიზეზი იყო შიში იმისა, რომ ექსტრადიციის შესახებ კანონპროექტის მიღების შემთხვევაში, ადგილობრივი ხელისუფლება მას გამოიყენებდა ძებნილი პირების დასაკავებლად და ექსტრადირებისთვის იმ ტერიტორიებზე, რომელთანაც ჰონგ კონგს არ აქვს ექსტრადიციის ხელშეკრულებები, მათ შორის ჩინეთსა და ტაივანში.[4] ჰონგ-კონგის მოქალაქეების აზრით, კანონპროექტი ჰონგ-კონგის მაცხოვრებლებსა და ვიზიტორებს ჩინეთის მატერიალური იურისდიქციის ქვეშ აყენებდა, რაც რეგიონის ავტონომიას შეარყევდა და მოქალაქეების უფლებებს შეზღუდავდა. მათი თქმით, ჰონგ-კონგი გახდებოდა დაუცველი ჩინეთის ჩარევისაგან და ქალაქის იურიდიული დამოუკიდებლობა შესუსტდებოდა. ასევე იყო საშიშროება, რომ დასრულებულიყო „ერთი ქვეყნის ორი სისტემის“ პოლიტიკა.[5] [6][[7]
დემონსტრაციები, რომლის დროსაც ჰონგ-კონგის ხელმძღვანელის, კერი ლამისაგან, კანონპროექტის გაუქმებას ითხოვდა, მარტსა და აპრილში დაიწყო პირველი დიდი საპროტესტო აქცია 9 ივნისს გაიმართა.[8] ქუჩაში მილიონამდე ადამიანი გავიდა. ეს ერთ-ერთი ყველაზე მშვიდობიანი აქცია იყო. ამ დღეს სიმბოლურად მიიჩნევენ [2], როგორც ექსტრადიციის კანონპროექტის წინააღმდეგ პროტესტის დასაწყისს 9 ივნისის საპროტესტო აქციის ორგანიზატორი იყო ადამიანის ადამიანის უფლებების სამოქალაქო ფრონტი [2] (Civil Human Rights Front), რომელიც ხელისუფლების წინააღმდეგ ხშირად გამოდის.სამი დღის შემდეგ 12 ივნისს საკანონმდებლო საბჭოში დაინიშნა კანონპროექტის განხილვა მეორე მოსმენით. ამ დღეს გაიმართა კიდევ ერთი მასშტაბური აქცია. პოლიციამ უკვე გამოიყენა ცრემლსადენი გაზი და რეზინის ტყვიები. პროტესტი გადაიზარდა პოლიციასთან ერთ-ერთ ყველაზე სასტიკ დაპირისპირებაში. უფრო დიდი მსვლელობა გაიმართა 16 ივნისს.[9]
1 ივლისს ასობით ათასი ადამიანი მონაწილეობდა ივლისის ყოველწლიურ მსვლელობებში. ამ დროს დემონსტრანტთა ნაწილი გამოეყო მსვლელობას და შეიჭრა საკანონმდებლო საბჭოს კომპლექსში, რის შედეგადაც მოხდა ცენტრალური ხელისუფლების სიმბოლოების ვანდალიზირება.[10]
აღმასრულებელმა დირექტორმა კერი ლამმა შეაჩერა ექსტრადიციის კანონპროექტის მოქმედება 15 ივნისს, მან ასევე თქვა 9 ივლისს, რომ კანონპროექტი „მკვდარი იყო“, თუმცა არ უხსენებია, რომ კანონპროექტს სრულიად გაიწვევდნენ . აღმასრულებელი საბჭოს წევრებმა რეჯინა იიპმა და ბერნარდ ჩარნუტ ჩანმა განაცხადეს, რომ მთავრობა არ აპირებდა შემდგომში დათმობებზე წასვლას.[11][12]
საპროტესტო აქციები გრძელდებოდა მთელი ზაფხულის განმავლობაში და გადაიზარდა სულ უფრო მძაფრ შეტაკებებში პოლიციას, აქტივისტების, პეკინის ტრიადის მომხრეებსა და ადგილობრივ მოსახლეობას შორის რეგიონის 20-ზე მეტ ნაწილში. ჰონგ-კონგის პოლიციას პროტესტანტებთან ბრძოლაში „ტრიადების“ გამოყენებაში ადანაშაულებენ. 21 ივლისს, ერთ-ერთ მეტროსადგურთან თეთრ მაისურებში ჩაცმული ადამიანების ჯგუფი ფიზიკურად უსწორდებოდა შავ ტანსაცმელში გამოწყობილ ყველა გამვლელს - ეს პროტესტის მონაწილეთა „დრეს-კოდია“. პოლიციამ არაფერი იღონა, ხელისუფლებისადმი ლოიალურმა დეპუტატმა იუნიუს ჰო კი მოგვიანებით თეთრმაისურებიანებს შეხვდა და მათ „გმირები“ უწოდა. მაოგვიანებით, დემონსტრანტებმა დეპუტატის მისაღები დალეწეს და მისი მშობლების საფლავი შეურაცხყვეს. [13] დემონსტრაციების დროს, მომიტინგეებმა წარმოადგინეს 5 ძირითადი მოთხოვნა: ისინი მოითხოვენ პოლიციის სისასტიკის დამოუკიდებელ გამოძიებას, დაპატიმრებული მომიტინგეების გათავისუფლებას, საპროტესტო გამოსვლების ოფიციალური სახელწოდების - „ამბოხის“ გაუქმებას, საკანონმდებლო საბჭოს წევრებისა და აღმასრულებელი ხელისუფლების ხელმძღვანელის პირდაპირ არჩევნებს, კერი ლამის გადაყენებას.
კერი ლამმა ტელევიზიით 2019 წლის 4 სექტემბერს გამოაცხადა, რომ იგი საბოლოოდ და შეუქცევადად აგზავნის ექსტრადიციის კანონპროექტს ნაგვის ყუთში, მაგრამ ამან ვერ დააკმაყოფილა მომიტინგეები, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ ხუთივე მოთხოვნა უნდა შესრულებულიყო. [14]
წინაპირობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კანონპროექტი გაქცეული დამნაშავეებისა და ორმხრივი სამართლებრივი დახმარების შესახებ სისხლის სამართლის საკითხებში (შესწორება) 2019 პირველად შემოთავაზებული იქნა ჰონგ-კონგის მთავრობის მიერ 2019 წლის თებერვალში ტაივანში ჰონგ კონგელი წყვილის მონაწილეობით 2018 წლის მკვლელობის საპასუხოდ.
ჰონგ-კონგს არ აქვს ხელშეკრულება ტაივანთან ექსტრადიციის შესახებ. ამიტომ მასთან მოლაპარაკება პრობლემას წარმოადგენს, რადგან ჩინეთის მთავრობა არ აღიარებს ტაივანის სუვერენიტეტს. ამ საკითხის გადასაჭრელად, ჰონგ-კონგის მთავრობამ შესთავაზა ცვლილება გაქცეულ სამართალდამრღვევთა შესახებ კანონში (თავი 503) და სისხლის სამართლის საკითხებში ურთიერთდახმარებითი სამართლებრივი დახმარება (თავი 525), რომელიც ითვალისწინებს გაქცეულთა ინდივიდუალური გადაყვანის მექანიზმის შექმნას აღმასრულებელი ხელისუფლების ხელმძღვანელის ბრძანებით ნებისმიერი იურისდიქციით, რომელთანაც ქალაქს არ აქვს ოფიციალური მოლაპარაკება ექსტრადიციის შესახებ, ჩინეთში ექსტრადიციის ჩათვლით.
კონტინენტური ჩინეთის ჩართვა ცვლილებაში ეხება ჰონგ-კონგის საზოგადოების სხვადასხვა სექტორს. დემოკრატიის წარმომადგენლები შიშობენ, რომ ქალაქის იურისდიქცია შეერწყმება ჩინეთის კომუნისტური პარტიის კანონებს მატერიკზე მდებარე ჩინეთის შესახებ, რაც ძირს უთხრის 1997 წელს ჩაბარების შემდეგ დამკვიდრებულ პრინციპს „ერთი ქვეყანა, ორი სისტემა“. ამჟამინდელი კანონპროექტის მოწინააღმდეგეები ჰონგ-კონგის მთავრობას მოუწოდებენ დადონ ექსტრადიციის ხელშეკრულება ექსკლუზიურად ტაივანთან და შეწყვიტონ ხელშეკრულების მოქმედება ეჭვმიტანილის ჩაბარებისთანავე.[15][16]
პროტესტების დასაწყისის მიზეზები და ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰონგ-კონგის უსაფრთხოების ბიურომ შესთავაზა საკანონმდებლო ორგანოს, რომ 2019 წლის თებერვალში შეიტანოს ცვლილება ჰონგ-კონგის კანონში ექსტრადიციის შესახებ, რომელშიც სავარაუდიდ ჩინეთი, მაკაო და ტაივანი უნდა ყოფილიყო 20 ქვეყნის სიაში, რომელთანაც უკვე არსებობდა შეთანხმება ეჭვმიტანილ დამნაშავეთა ექსტრადიციის შესახებ. ამ შესაძლო შესწორებამ შეშფოთება გამოიწვია იურისტებში, ჟურნალისტებსა და პოლიტიკოსებში, ხოლო ჰონგ-კონგის ადვოკატებმა მთავრობისაგან დოკუმენტის გამომწვევა მოითხოვეს. სასწავლო დაწესებულებები, საეკლესიო თემები და იურისტები შეუერთდნენ ადამიანის უფლებათა მოძრაობას შესწორების წინააღმდეგ. ამას მოჰყვა მწვავე დებატები ჰონგ-კონგის საკანონმდებლო ასამბლეაში, რომელიც ჩხუბში გადაიზარდა, ხოლო მთავრობამ მოითხოვდა დოკუმენტის დაუყოვნებლად მიღებ. გაუქმდა საკანონმდებლო პროცედურები, რომლებიც ხელს უშლიდა მიღებას. ამან გამოიწვია კრიტიკის ახალი ნაკადი. [17]
შესწორების მოწინააღმდეგეებმა განაცხადეს, რომ კანონპროექტის მიღების შემთხვევაში, ჰონგ-კონგი დაუცველი გახდება ჩინეთის მკაცრი, კორუმპირებული, სამართლებრივი სისტემის მხრიდან და ეს კიდევ უფრო შეასუსტებს ქალაქის იურიდიულ დამოუკიდებლობას. [18]
საპროტესტო გამოსვლები დაიწყო 2019 წლის მარტში და რეგულარულად გაგრძელდა მომდევნო კვირებში.
2019 წლის ივნისში ასობით ათასი მოქალაქე გამოვიდა ქალაქის ქუჩებში, მოითხოვა კანონის გაუქმება, მაგრამ ჰონგ-კონგის ლიდერმა კერი ლამმა უარი თქვა გაუქმებაზე და შესთავაზა მისი მიღება უმოკლეს ვადებში, არა უგვიანეს ივლისისა.[18]
15 ივნისს, კერი ლამმა, 75-წუთიან პრესკონფერენციაზე, კანონის განუსაზღვრელი ვადით შეჩერების შესახებ განაცხადა, რომ მთავრობა განაახლებს განმარტებით სამუშაოებს, საზოგადოების ყველა სექტორთან კონსულტაციებს ამ საკითხთან დაკავშირებით. ამან აღაშფოთა პანდემოკრატი პოლიტიკოსები. ისინი მიიჩენევენ, რომ ლამს არ სურს თანამდებობიდან გადადგომა, ბოდიშს არ მოიხდის ან საბოლოოდ არ მოიხსნის კანონპროექტს და მოუწოდეს თავის მომხრეებს, განაგრძონ პროტესტი. [19]
9 ივლისს, კერი ლამმა კიდევ ერთხელ გაიმეორა, რომ გამოთქმული ეჭვებისა და შეშფოთების გამო, მთავრობა კვლავ მზადაა კანონპროექტი კენჭისყრაზე წარადგინოს, მან კიდევ ერთხელ დაადასტურა, რომ კანონის მიღებისთვის ყველა ძალისხმევა უშედეგოა და „კანონპროექტი მკვდარია“. ამის საპასუხოდ აქციის მონაწილეებმა კერი ლამი ფარისევლობაში დაადანაშაულეს, რადგან მიუხედავად იმისა, რომ კერი ლამმა თქვა, რომ მთავრობა აკმაყოფილებს დემონსტრანტების მოთხოვნას, ის არ გამოვიდა და პირდაპირ არ ესაუბრა მომიტინგეებს, თუმცა ისინი კვირების განმავლობაში მთავრობის ოფისების ფანჯრების ქვეშ იდგნენ - ასე რომ, ისინი გააგრძელებენ პროტესტს. აქციის სხვა მონაწილეებმა განაცხადეს, რომ მომავალში შეიძლება კანონპროექტი განსახილველად კვლავ წარადგინონ. ამიტომ საპროტესტო აქციების გაგრძელება კვლავ ძალაში რჩებოდა კერი ლამის მიმართ მოთხოვნა, რომ კანონპროექტის შეუქცევადი გაწვევა კანონიერი ტერმინების გამოყენებით გამოეცხადებინა ოფიციალურად, ვინაიდან კერი ლამი კანონპროექტის შეჩერების შესახებ განაცხადის დროს იყენებდა არაფორმალურ ტერმინს - კანონპროექტის მიღებაზე ყველა სამუშაო „მკვდარია“ - აქციის მონაწილეებმა განმარტეს, რომ ისინი აგრძელებენ პროტესტს, რადგან ჰონგ-კონგის საკანონმდებლო ასამბლეის პროცედურებსა და კანონებში არ არსებობს იურიდიული ტერმინები, როგორიცაა „მკვდარი“ და ისინი სთხოვენ კერი ლამს პირდაპირ შეხვდეს მომიტინგეებს და იურიდიული ენის გამოყენებით გამოაცხადოს კანონპროექტის საბოლოო გაუქმება. [20]
მიზნები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მომიტინგეები თავდაპირველად მოითხოვდნენ მხოლოდ ექსტრადიციის შესახებ კანონპროექტის მოხსნას. 12 ივნისს დემონსტრანტების წინააღმდეგ ტაქტიკური პოლიციის ტაქტიკის გამწვავებისა და 15 ივნისს კანონპროექტის მოქმედების შეჩერების შემდეგ, დემონსტრანტებმა წამოაყენეს შემდგომი ექვსი მოთხოვნის შესრულება [3]:[20]
| მოთხოვნები | დასაბუთება |
| ექსტრადიციის შესახებ კანონპროექტის მოხსნა საკანონმდებლო დღის წესრიგიდან განუსაზღვრელაი ვადით | შეჩერებულია 15 ივნისს, კანონპროექტი შეიძლება თეორიულად აღდგეს ამჟამინდელი „მეორე მოსმენით“ სტატუსით და რამდენიმე დღეში გახდეს კანონი. პოლიტიკური პარტიის ზოგიერთმა პრო-სამთავრობო წევრმა, მაგალითად, ენ ჩიანგმა აღნიშნა, რომ კანონპროექტზე მუშაობა შეიძლება განახლდეს საპროტესტო აქციების შენელების შემდეგ. |
| კერი ლამის გადადგომა | ჰონგ-კონგის აღმასრულებელ დირექტორს აკლია ლეგიტიმურობა დემოკრატიული მანდატის არარსებობის გამო. გარდა ამისა, კერი ლამმა ჯიუტად უარი თქვა კანონპროექტის შეჩერებაზე ან შეჩერებაზე ყველა ოპოზიციის წინააღმდეგ, მათ შორის პრესრელიზი 9 ივნისის საპროტესტო აქციის შემდეგ და დაჟინებით მოითხოვდა, რომ 12 ივნისს განმეორებულიყო კანონპროექტის განხილვა. |
| მიუკერძოებელი გამოძიება პოლიციის ძალადობისა და უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების შესახებ | სამოქალაქო ჯგუფები თვლიან, რომ პოლიციის მიერ 12 ივნისს მომიტინგეების მიმართ გამოყენებული ძალადობის დონე გაუმართლებელი იყო, კერძოდ, პოლიციის ქმედებები იმ მომიტინგეების მიმართ, რომლებმაც არ ჩაიდინეს რაიმე დანაშაული; ასევე შეურაცხყოფად მიიჩნიეს პოლიციის მიერ საპროტესტო ადგილის მიმდებარე ტერიტორიაზე გამვლელების დაკავება და ჩხრეკა. |
| უარი პროტესტის როგორც „ამბოხის“ კლასიფიკაციაზე. | მთავრობამ თავდაპირველად გამოიყენა სიტყვა „ამბოხი“ 12 ივნისის პროტესტის აღსაწერად. მოგვიანებით აღწერილობაში შეიტანეს ცვლილებები და თქვეს, რომ იყვნენ მომიტინგეები, რომლებმაც დაიწყეს არეულობები. ამასთან, მომიტინგეები მიიჩნევენ, რომ 12 ივნისის საპროტესტო გამოსვლებს „აჯანყების“ ნიშნები არ აქვს. |
| დაკავებული მომიტინგეების ბრალდების გარეშე გათავისუფლება | მომიტინგეების აზრით, დაკავებები პოლიტიკური მიზეზების გამო მოხდა; ისინი ეჭვქვეშ აყენებენ პოლიციელების მიერ საავადმყოფოებში მომიტინგეების დაპატიმრების კანონიერებას, მათი კონფიდენციალური სამედიცინო მონაცემების გამოყენებით პაციენტის პირადი ცხოვრების წესის დარღვევით. |
| რეფორმები ჰონგ კონგის მოქალაქეებისთვის საყოველთაო საარჩევნო უფლების მოსაპოვებლად. | ჰონგ-კონგის ადმინისტრაციის ხელმძღვანელს არ ირჩევენ პირდაპირი სახალხო არჩევნების დროს, მაგრამ მას ნიშნავს სპეციალური საარჩევნო კომიტეტი. ასევე, ჰონგ კონგის საკანონმდებლო ორგანოში ადგილების მხოლოდ ნახევარია არჩეული პირდაპირი სახალხო არჩევნების წესით, დანარჩენ საკანონმდებლო ორგანოებს ირჩევენ ქალაქის ბიზნეს საზოგადოებები. |
მოვლენების ქრონოლოგია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2019 წლის მარტ-ივნისი: ადრეული ეტაპი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ადამიანის უფლებათა სამოქალაქო ფრონტმა, 50 დემოკრატიულმა პარტიულმა პლატფორმამ, კანონპროექტის წინააღმდეგ ორი დემონსტრაცია დაიწყო 31 მარტს და 28 აპრილს. მეორე საპროტესტო აქციისთვის, ორგანიზატორებმა განაცხადეს, რომ 130,000 ადამიანი დაესწრო მსვლელობას, რაც ყველაზე მეტია 2014 წლის 1 ივლისის საპროტესტო აქციის შემდეგ.[22] საკითხის განხილვა უფრო მკაცრი იყო, როდესაც დემოკრატიული საკანონმდებლო საბჭოს წევრებმა დაიწყეს საექსტრადიციო კანონპროექტის წინააღმდეგ კამპანია, რომელშიც უსაფრთხოების მდივანმა ჯონ ლიმ განაცხადა, რომ მთავრობა განაახლებს კანონპროექტის მეორე მოსმენას საკანონმდებლო საბჭოს სრულ სხდომაზე 12 ივნისს, გვერდის ავლით კანონპროექტის შემოწმების ჩვეულ პრაქტიკას კანონპროექტის კომიტეტში.[23]
მთავრობის მკაცრი პოზიცია ექსტრადიციის შესახებ სკანდალური კანონპროექტის მიმართ: კერი ლამმა მოწინააღმდეგე ბანაკს „მოლაპარაკე ნაგავი“ უწოდა და ტაივანის მთავრობამ უარყო HKSAR-ის ექსტრადიციის გეგმა, ასევე მიიპყრო მედიის მნიშვნელოვანი ყურადღება.
კანონპროექტის მეორე მოსმენის საწინააღმდეგოდ,რომელიც 12 ივნისს უნდა ჩატარებულიყო, ადამიანის უფლებათა სამოქალაქო ფრონტმა თავისი მესამე საპროტესტო აქცია ვიქტორიას პარკიდან დაიწყო 9 ივნისს, ადმირალტის საკანონმდებლო საბჭოსთან. ეს იყო ჰონგ-კონგში ჩატარებული ყველაზე დიდი პროტესტი, რადგან ორგანიზატორების განცხადებით, ესწრებოდა 1.03 მილიონი ადამიანი, რაც რეკორდულად მაღალი მაჩვენებელია.48 ამის მიუხედავად, კერი ლამი დაჟინებით მოითხოვდა კანონის მეორე განხილვით მოსმენის განახლებას 2 ივნისს , ამის საპასუხოდ სტუდენტთა რამდენიმე ჯუფმა მოაწყო მჯდომარე აქცია საღამოსაკანონმდებლო საბჭოს კომპლექსთან, რამაც საბოლოოდ გამოიწვია ინტენსიური შეტაკება პოლიციასა და მომიტინგეებს შორის.[24]
9 ივნისის საპროტესტო აქციების შემდეგ, 12 ივნისს დაინიშნა გენერალური გაფიცვა, რასაც 100-ზე მეტმა დამსაქმებელი გამოეხმაურა. აქციის მონაწილეები ასევე შეეცადნენ საკანონმდებლო საბჭოს შენობისათვის ბრალდება წაეყენებინათ. სპეცრაზმის თანამშრომლებმა დაშალეს მომიტინგეები ცრემლსადენი გაზის, პლასტმასის ტყვიებისა და რეზინის ტყვიების გამოყენებით. პოლიციის კომისარმა სტივენ ლოუმ შეტაკებები „არეულობად“ გამოაცხადა, თუმცა პოლიცია ასევე მძიმედ იქნა ბრალდებული გადაჭარბებული ძალის გამოყენებაში, მათ შორის, ცრემლსადენი გაზის მშვიდობიანი მომიტინგეების მიმართ გამოყენებაში საკანონმდებლო საბჭოს მიმდებარე ტერიტორიაზე.[25]
12 ივნისის შეტაკებების შემდეგ, მომიტინგეებმა დაიწყეს დამოუკიდებელი გამოძიების ჩატარება პოლიციის სისასტიკის გამო. ასევე მთავრობას მოუწოდეს უარი საპროტესტო აქციების მიმართ ტერმინის - „ბუნტის“ გამოყენებაზე. რელიგიური დაჯგუფების 2000 დემონსტრანტი ფხიზლობდა მთავრობის შტაბბინასთან, ლოცულობდა და მღეროდა საგალობლებს, მათ შორის „ვუმღერით ალილუიას უფალს“, რაც არაოფიციალური საპროტესტო ჰიმნი გახდა.[26]15 ივნისს კერი ლამმა განაცხადა, რომ კანონპროექტი შეჩერებულია, თუმცა ზოგადი დემოკრატიული ბანაკი მოითხოვდა კანონპროექტის სრულად მოხსნას. იმ დღეს 35 წლის მამაკაცმა თავი მოიკლა ლამის გადაწყვეტილების გასაპროტესტებლად. 16 ივნისის საპროტესტო აქციის დროსმონაწილეობდა „თითქმის 2 მილიონი პლუს 1 მოქალაქე“, რაც ჰონგ-კონგის ისტორიაში ყველაზე მასშტაბური აქციაა. კერი ლამმა ბოდიში მოუხადა ჰონგ კონგის მოქალაქეებს, მაგრამ უარი თქვა თანამდებობიდან გადადგომაზე ან კანონის გაუქმებაზე.[27]
21 და 24 ივნისს მომიტინგეებმა არსენალის ქუჩაზე პოლიციის შტაბის ალყა დაიწყეს პოლიციამ არ მიიღო არანაირი ზომები მომიტინგეების დასაშლელად. მომიტინგეებმა ასევე საერთაშორისო მხარდაჭერაც მოითხოვეს.ისინი იმ ქვეყნების საკონსულოებს ესტუმრნენ, რომლებიც სავარაუდოდ დაესწრებიან G20-ის სამიტს ოსაკაში, ასევე ღამე შეიკრიბნენ ედინბურგის ადგილზე წარწერებიანი პლაკატებით: „დემოკრატია ახლა“ და „თავისუფალი ჰონგ-კონგი“.
2019 წლის ივლისის მოვლენები ყოველწლიური მსვლელობა გამართა 1 ივლისს. მონაწილეობდა 550,000 ადამიანი. პროტესტი მეტწილად მშვიდობიანი იყო. ღამით, საპროტესტო აქციის მონაწილეები შეიჭრნენ საკანონმდებლო საბჭოს შენობაში, პოლიციამმათ შესაჩერებლად უმნიშვნელო ზომები მიიღო. მომიტინგეებმა დაამსხვრიეს ავეჯი, შეურაცხყვეს ჰონგ კონგის ემბლემა და წარმოადგინეს ახალი ათი პუნქტიანი მანიფესტი. კერი ლამმა დაგმო მომიტინგეები, რომლებიც საბჭოში შეიჭრნენ.
1 ივლისის პროტესტის შემდეგ ჰონგ-კონგის სხვადასხვა რაიონში საპროტესტო აქციები გაიმართა როგორც ექსტრადიციის კანონპროექტის საწინააღმდეგო ასევე სხვა ადგილობრივი საკითხის გადასაჭრელად.
ახალი პროტესტი ახალ ტერიტორიებზე ექსტრადიციის წინააღმდეგ 14 ივლისს გაიმართა შა ტინში. პროტესტი მეტწილად მშვიდობიანი იყო, თუმცა ზოგიერთმა დემონსტრანტმა დაიწყო ბარიკადების მოწყობა და პოლიციისთვის საგნების სროლა პროტესტის შემდეგ. მოგვიანებით, მომიტინგეები გადავიდნენ New Town Plaza-ში და შა-ტინის სადგურის საშუალებით გაქცევა სცადეს, თუმცა ისინი შეაჩერეს პოლიციის ძალით. მომიტინგეები პლაზას შიგნით ჩარჩნენ, სადაც მოხდა მწვავე შეტაკებები მომიტინგეებსა და პოლიციას შორის.[28][29]
მას შემდეგ, რაც 21 ივლისს მორიგი საპროტესტო აქცია გაიმართა, მომიტინგეებმა გაიარეს პოლიციის მიერ სანქცირებული ბოლო წერტილი , ხოლო ზოგიერთმა მომიტინგემ გარს შემოუარა ჰონგ-კონგის მეკავშირეთა ოფისს საი იინ პუნაში და შეურაცხყო ჩინეთის ეროვნული ემბლემა, რაც მთავრობამ დაგმო. მიუხედავად იმისა, რომ შუნგვანგში დაპირისპირება მოხდა დემონსტრანტებსა და პოლიციელებს შორის, მეტროსადგურ იუენ ლონგში გამოჩნდნენ თეთრხალათიანი ჯგუფები, რომლებიც სავარაუდოდ ტრიადის წევრები იყვნენ და მხარს უჭერდნენ პეკინის მომხრე მრჩეველს ჯუნიუს ჰოს. ისინი განურჩევლად დაესხნენ თავს სადგურის შიგნით მყოფ ადამიანებს მეტალის არმატურის გამოყენებით.
27 ივლისს, პოლიციის წინააღმდეგობის მიუხედავად, მომიტინგეები იუენ ლონგისკენ დაიძრნენ. პოლიციამ ცრემლსადენი გაზი გამოიყენა მომიტინგეების დასაშლელად, და დაპირისპირება მომიტინგეებსა და პოლიციას შორის გადაიზარდა ძალადობრივ შეტაკებებში იუენ ლონგ სადგურის შიგნით. მეორე დღეს, მომიტინგეებმა კიდევ ერთხელ უგულებელყვეს პოლიციის აკრძალვა და საიანისა და კაზუეის ყურისკენ დაიძრნენ. 49 ადამიანი დააკავეს, მოგვიანებით კი ბრალი წაუყენეს არეულობებში. დაპატიმრებულთა მხარდასაჭერად, მომიტინგეებმა ალყა შემოარტყეს კვაი ჩუნის პოლიციის განყოფილებას და პოლიციის განყოფილებას თინგ შუი ვაის, სადაც მათ მოძრავი ავტომობილებიდან გაუხსნეს ცეცხლი.ივლისში რამდენიმე მშვიდობიანი საპროტესტო აქცია გაიმართა. ხანდაზმულთა ჯგუფი გაემართა ჰონგ-კონგის კუნძულზე ახალგაზრდებისთვის სოლიდარობის გამოსაცხადებლად. რამდენიმე მოშიმშილე ასევე მთავრობის სახლში შეიჭრა და კერი ლამისგან მოითხოვა პასუხი. 26 ივლისს ათასობით მომიტინგე შეიკრიბა ჰონგ კონგის საერთაშორისო აეროპორტში და ტურისტებს დაურიგეს ფლაერები და საინფორმაციო ბროშურები დაპირისპირების შესახებ.[30]
2019 წლის აგვისტო: ესკალაცია მომიტინგეები ვონკოკში დაბრუნდნენ 3 აგვისტოს, საპროტესტო მსვლელობებს მოჰყვა მათი დაპატიმრება, რამაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები განარისხა. შედეგად მოხდა კონფლიქტი პოლიციელებსა და მოქალაქეებს შორის. მეორე დღეს ორი საპროტესტო აქცია გაიმართა, ერთი ცენგ კვანგ ოჰში და მეორე კენედის ქალაქში. ამის შემდეგ, ჰონგ კონგის სხვადასხვა ნაწილში მოხდა შეტაკებები პოლიციასა და მომიტინგეებს შორის.
5 აგვისტოს ქალაქში გაიმართა ერთ-ერთი ყველაზე დიდი გაფიცვა, რომელსაც პროფკავშირების კონფედერაციის თანახმად 350 000 ადამიანი შეუერთდა. გაფიცვას შეუერთდა აეროპორტის 2300 თანამშრომელი, გადაიდო 200-ზე მეტი ფრენა. ზოგიერთმა მოქალაქემ ასევე დაბლოკა მოძრაობა, რათა ხალხი სამსახურებში არ წასულიყო. საპროტესტო გამოსვლები და მჯდომარე აქციები გაიმართა ჰონგ კონგის შვიდ უბანში, მათ შორისაა: ადმირალიტი, შა ტინი, ტუენ მუნ, ცუენ ვანგი, ვონკოკი და ტაი პო. მომიტინგეების დასაშლელად პოლიციამ 800-ზე მეტი ცრემლსადენი გაზის ქილა გამოიყენა, რაც ჰონგ-კონგისათვის რეკორდული მაჩვენებელია. North Point-ისა და Tsuen Wan-ის მომიტინგეებს თავს დაესხა ჯოხებით შეიარაღებული ორი ჯგუფი, თუმცა ზოგიერთებმა მოახერხეს თავდამსხმელების მოგერიება.
6-7 აგვისტოს, მას შემდეგ, რაც ჰონგ კონგის ბაპტისტური უნივერსიტეტის სტუდენტური კავშირის პრეზიდენტი შამ შუი პო დააკავეს ლაზერული კალმების, როგორც „ იარაღის“ ტარების გამო, ახლომახლო მოსახლეობამ ალყა შემოარტყა პოლიციის განყოფილებას ასევე მომიტინგეები შეიკრიბნენ ჰონგ-კონგის კოსმოსურ მუზეუმთან და ლაზერული კალმებით გაანათეს მუზეუმის კედელი.
11 აგვისტოს ერთ-ერთმა აქტივისტმა ქალმა თვალი დაკარგა პოლიციიე მიერ ნასროლი რეზინის ტყვიით. მორიგი დაპირისპირებისას საპროტესტო აქციების შემდეგ, მინიმუმ 15 საჯარო საავადმყოფოს თანამშრომლებმა რეაგირება მოახდინეს მჯდომარე აქციებით.
12 აგვისტოს პოლიციასთან შეტაკებისას საავადმყოფოებში 80 დაშავებული გადაიყვანეს, მათ შორის 2 მძიმე მდგომარეობაში. მომიტინგეებმა 12-დან 14 აგვისტომდე აეროპორტში გადაინაცვლეს. ჰონგ-კონგის საერთაშორისო აეროპორტი დატვირთვით მერვეა მსოფლიოში. აეროპორტის წარმომადგენლებს ფრენების გაუქმება მოუწიათ. დემონსტრანტებმა დაიკავეს აეროპორტის დიდი ნაწილი. გადაკეტეს შესასვლელები. ქოლგებს, რომლებიც საპროტესტო მოძრაობის კიდევ ერთი სიმბოლო გახდა, აქტივისტები კამერების დასაფარად იყენებდნენ. პროტესტის მონაწილეთა უმრავლესობამ ცალი თვალი აიხვია რათა სოლიდარობა გამოეცხადებინათ ქალისათვის, ვინც თვალი დაკარგა. 13 აგვისტოს, აეროპორტის საპროტესტო აქცის დროს ქაოსი დაიწყო, როდესაც მომიტინგეებმა ჩინეთის მატერიკდან დაზვერვის აგენტებად მოჩნეული ორი პიროვნება გალახეს (ერთ-ერთი მათგანი იყო Global Times-ის რეპორტიორი). აეროპორტში სპეცდანიშნულების რაზმიშევიდა და იიქდან აქტივისტები გამოდევნა. აეროპორტმა მუშაობა 14 აგვისტოს განაახლა.
11 აგვისტოს ინციდენტის საპასუხოდ, მშვიდობიანი აქცია გაიმართა ვიქტორიას პარკში 18 აგვისტოს, სადაც დაგმეს პოლიციის სისასტიკე და კვლავ წამოაყენეს ხუთი ძირითადი მოთხოვნა. პოლიციის აკრძალვის მიუხედავად, 1.7 მილიონმა ადამიანმა მიიღო მონაწილეობა. ყოველი დაპირისპირების შემდეგ ათობთ აქტივისტს აკავებდნენ. ბევრი დაზიანებებით ხვდებოდა საავადმყოფოში. აგვისტოს ბოლოს პოლიციამ ლიდერების დაკავების სერიები დაიწყო. აქციების ორი სახე ჯოშუა ვონგი და აგნეს ჩოუ უკანონო შეკრების ბრალდებით დააკავეს და შემდეგ გირაოთი გაათავისუფლეს. მსგავსი ბრალდებით კიდევ 30-მდე პირი დააკავეს. პროტესტის გაძლიერების პარალელურად ხელისუფლების რიტორიკა უფრო მკაცრი და რადიკალური გახდა. პეკინმა დემონსტრაციების მოწყობაში სხვა ქვეყნები, მათ შორის ამერიკის შეერთებული შტატები დაადანაშაულა. აქტივისტებს რადიკალებად და ტერორისტებად მოიხსენიებდნენ. ასევე მოძრაობას „ამბოხს“ უწოდებდნენ, რაც მიუღებელია აქციის მონაწილეებისათვის. მთავრობის წარმომადგენლებმა, პედაგოგებმა, საფინანსო სექტორმა და სამედიცინო სპეციალისტებმა ამ თვეში გამოხატეს მხარდაჭერა ექსტრადიციის მოძრაობისადმი მსვლელობით და მიტინგებით.[31][32][33]
2020[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2020 წლის 12 იანვარს ჰონგ კონგის ხელისუფლებამ აკრძალა ქვეყანაში ადამიანის უფლებათა საერთაშორისო ორგანიზაციის Human Rights Watch (HRW) ხელმძღვანელის კენეტ როტის შესვლა. როტი გეგმავდა ჰონგ კონგში ჩასვლას, რომ გამოეკვლია ხელისუფლების მიერ ადამიანის უფლებათა დარღვევები. როტის ვიზიტის აკრძალვამ აშკარა გახადა პეკინის ზეწოლის ქვეშ ჰონგ კონგში „თავისუფლებების გაქრობა“..
2020 წლის მაისში საპროტესტო გამოსვლები განახლდა, საპროტესტო მოძრაობის აღდგენის მიზეზი იყო ცენტრალური მთავრობის მცდელობა ე.წ. „ჰონგ-კონგის უსაფრთხოების აქტის“ მიღება; პოლიციამ გაფანტა ამ კანონის საწინააღმდეგო აქცია. ივნისში მიიღეს ხსენებული კანონი; ამასთან, მოძრაობის ზოგიერთმა ლიდერმა თავი აარიდეს პროცესს. შეერთებული შტატები საპასუხოდ სანქციებს ამზადებს.[34]
ადამიანის უფლებათა დაცვის სამოქალაქო ფრონტი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2019 წლის 9 ივნისის საპროტესტო აქციის ორგანიზატორი, რომელიც გახდა პროტესტების დაწყების სიმბოლო ექსტრადიციის შესახებ კანონპროექტის წინააღმდეგ იყო ადამიანის უფლებათა სამოქალაქო ფრონტი (Civil Human Rights Front), რომელმაც 2020 წლის 9 ივნისის საპროტესტო გამოსვლების საიუბილეო თარიღზე გამოაქვეყნა Facebook-ზე თავისი ხედვა, თუ რა იყო ეს საპროტესტო გამოსვლები, სად რას საუბრობენ მის შესახებ. როგორც ამბობენ, საპროტესტო აქციები მთელი ქვეყნის გაღვიძება იყო 2014 წლის „ქოლგების რევოლუციისა“ და სტაგნაციის შემდეგ. მიუხედავად იმისა, რომ კანონპროექტი ჯერ შეჩერდა, შემდეგ კი გაუქმდა, მომიტინგეებმა სერიოზული ზიანი მიიღეს მთავრობისა და პოლიციის მხრიდან და განიცადეს „ფსიქოლოგიური ტრავმა. მაგრამ 2019 წლის 9 ივნისი გახდა დღე, რომელიც სამუდამოდ დარჩება ჰონგ კონგის მოქალაქეთა მეხსიერებაში, როგორც „ხალხის გაერთიანება ჩვენი საყვარელი ქალაქის დასაცავად.“ [2]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 眾志衝入政總靜坐促撤回逃犯條例修訂 [Demosistō got to HK Govt. HQ against the extradition bill amendment] (video). Now.com (in Chinese). 15 March 2019. Archived from the original on 4 November 2019.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Ho, Kelly Hong Kong’s Carrie Lam says ‘everyone has to learn a lesson,’ a year after ‘million-strong’ protest . Hong Kong Free Press (9 June 2020).
- ↑ 3.0 3.1 'Trojan horse': Hong Kong's China extradition plans may harm city's judicial protections, say democrats . Hong Kong Free Press HKFP (13 February 2019)
- ↑ Ives, Mike. What Is Hong Kong’s Extradition Bill?, The New York Times[მკვდარი ბმული] (10 June 2019).
- ↑ EU lodges formal diplomatic note against contentious Hong Kong..., Reuters (24 мая 2019).
- ↑ Is HK tilting from a semi-democracy to a semi-dictatorship? . EJ Insight (23 May 2019)
- ↑ Ex-governor Chris Patten says extradition bill 'worst thing' for Hong Kong since 1997, as Carrie Lam faces grilling . Hong Kong Free Press HKFP (22 May 2019)
- ↑ Eric Kleefeld. Hundreds of thousands attend protest in Hong Kong over extradition bill. Vox (9 June 2019). Дата обращения: 17 августа 2019.
- ↑ As it happened: Hong Kong’s historic march as ‘2 million’ people peacefully protest[მკვდარი ბმული] . South China Morning Post (16 June 2019).
- ↑ Hong Kong protests: How many protesters took to the streets on July 1?.[მკვდარი ბმული] Reuters.
- ↑ Hong Kong's Lam Says Extradition Bill is 'Dead,' Campaigners Skeptical . Radio Free Asia
- ↑ Kong, Lily Kuo Verna Yu in Hong[მკვდარი ბმული]. Hong Kong: Carrie Lam says extradition bill is 'dead' but will not withdraw it,[მკვდარი ბმული] The Guardian (9 June 2019)
- ↑ Ramzy, Austin. Mob Attack at Hong Kong Train Station Heightens Seething Tensions in City,[მკვდარი ბმული] The New York Times (22 July 2019)
- ↑ Hui, Mary The hated extradition bill will finally be gone but Hong Kong’s protests will keep going Quartz(4 September 2019)
- ↑ Extradition bill not tailor-made for mainland China,[მკვდარი ბმული] Carrie Lam says ). South China Morning Post (1 April 2019)
- ↑ Chan, Holmes. 'Too little, too late': Hong Kong democrats and protesters vow further action despite extradition bill withdrawal Hong Kong Free Press (4 September 2019).
- ↑ Torode, Greg Why proposed changes to Hong Kong's extradition law fueled protests[მკვდარი ბმული] . Reuters (12 June 2019)
- ↑ 18.0 18.1 Hong Kong-China extradition plans explained BBC (10 June 2019).
- ↑ Cheung, Tony Hong Kong leader Carrie Lam suspends extradition bill, but won’t apologise for rift it caused or withdraw it altogether[მკვდარი ბმული] . South China Morning Post(15 June 2019)
- ↑ 20.0 20.1 Kuo, Lily; Yu, Verna. ‘The bill is dead’ but Hong Kong protesters are not appeased by Carrie Lam’s declaration[მკვდარი ბმული] . The Guardian (9 July 2019).
- ↑ Police in Central Hong Kong Stop, Search Subway Passengers Ahead of Vote . Radio Free Asia
- ↑ Holmes Chan. In Pictures: 12,000 Hongkongers march in protest against 'evil' China extradition law, organisers say . Hong Kong Free Press HKFP (31 March 2019).
- ↑ Hong Kong leader defends Beijing’s weighing in on extradition bill fracas . South China Morning Post[მკვდარი ბმული] (21 May 2019).
- ↑ Post-protest clashes in Hong Kong.[მკვდარი ბმული] South China Morning Post
- ↑ Police take action to stop riot. www.info.gov.hk
- ↑ Ives, Mike. Hong Kong Residents Block Roads to Protest Extradition Bill, The New York Times (11 June 2019)
- ↑ Man protesting Hong Kong's extradition law dies after falling from mall in Admiralty . Hong Kong Free Press HKFP (15 June 2019).
- ↑ Protesters besiege Hong Kong government buildings for second time in 4 days South China Morning Post[მკვდარი ბმული] (24 June 2019)
- ↑ Hong Kong police fire tear gas in running battles after protesters..., Reuters (2 июля 2019).
- ↑ Jennifer Creery. In Pictures: 'Welcome to Hong Kong, stay safe': 100s deliver anti-extradition law message to travellers at airport Hong Kong Free Press HKFP (26 July 2019).
- ↑ May, Tiffany. Hong Kong’s Civil Servants Protest Their Own Government,[მკვდარი ბმული] The New York Times (2 ,.08. 2019)
- ↑ Financial workers stage flash mob, vow to join Monday strike EJ Insight (2 August 2019)
- ↑ Public hospital staff hold protests over police ‘abuse of power’ . EJ Insight (13 August 2019).
- ↑ HRW chief 'denied entry to Hong Kong' ahead of critical China report // BBC, 12.01.2020