იხილეთ წყარო გვერდისთვის პედრუ I (ბრაზილია)

{{ინფოდაფა ლიდერი
| სახელი =  პედრუ I
| სურათი= DpedroI-brasil-full.jpg
| სურათის ზომა =200პქ
| წარწერა სურათის ქვეშ=
| ხელმოწერა =  
| თანამდებობა დაიკავა = 	[[12 ოქტომბერი]] [[1822]] 
| თანამდებობა დატოვა = [[7 აპრილი]], [[1831]]
| ვიცე-პრეზიდენტი  =
| მონარქი =
| პრეზიდენტი =
| კანცლერი =
| პრემიერ-მინისტრი =
| წინამორბედი= [[ჟუან VI (პორტუგალია)|ჟუან VI]]
| მემკვიდრე   = [[პედრუ II (ბრაზილია)|პედრუ II]]
| დაბადების თარიღი = [[12 ოქტომბერი]], [[1798]]
| დაბადების ადგილი= [[ლისაბონი]], [[პორტუგალია]]
| გარდაცვალების თარიღი = [[24 სექტემბერი]], [[1834]]
| გარდაცვალების ადგილი=[[ლისაბონი]], [[პორტუგალია]]
| მოქალაქეობა =
| ეროვნება =
| საარჩევნო ოლქი =
| მეუღლე = [[მარია ლეოპოლდინა ავსტრიელი]] <br/>(ქ. 1817 - გარდ. 1826) <br/> [[ამალია ლოიხტენბერგელი]] <br/> (ქ. 1829)
| შვილები= [[მარია II (პორტუგალია)|მარია II, პორტუგალიის დედოფალი]] <br/>მიგელი <br/>ჟუანი <br/>[[ჟანუარია ბრაზილიელი|ჟანუარია, აკულიის პრინცესა]] <br/>პაულა <br/>[[ფრანცისკა ბრაზილიელი|ფრანცისკა, იონვილის პრინცესა]] <br/>[[პედრუ II (ბრაზილია)|პედრუ II, ბრაზილიის იმპერატორი]] <br/>[[მარია ამელია ბრაზილიელი|მარია ამელია]]
| მამაკაცი = 
| პროფესია =
| საქმიანობა =
| რელიგია =
| პარტია = 
| ვებ-საიტი=
| რიგი = [[ბრაზილიის იმპერატორი]]
| რიგი2 = [[პორტუგალიის მეფეების სია|პორტუგალიის მეფე]]
| თანამდებობა დაიკავა2 = [[10 მარტი]], [[1826]] 
| თანამდებობა დატოვა2= [[3 მარტი]], [[1828]]
| წინამორბედი2 = [[ჟუან VI (პორტუგალია)|ჟუან VI]]
| მემკვიდრე2 = [[მარია II (პორტუგალია)|მარია II]]
| პრეზიდენტი2=
| მონარქი2 =
| კანცლერი2 =
| ვიცე-პრეზიდენტი2  =
| პრემიერ-მინისტრი2=
| რიგი3 = 
| თანამდებობა დაიკავა3 = 
| თანამდებობა დატოვა3 =
| წინამორბედი3 = 
| მემკვიდრე3 = 
| პრეზიდენტი3 =
| მონარქი3=
| კანცლერი3 =
| პრემიერ-მინისტრი3=
| რიგი4 = 
| თანამდებობა დაიკავა4 = 
| თანამდებობა დატოვა4 =
| წინამორბედი4 = 
| მემკვიდრე4 = 
| პრეზიდენტი4 =
| მონარქი4 =
| კანცლერი4 =
| პრემიერ-მინისტრი4=
| რიგი5 = 
| თანამდებობა დაიკავა5 = 
| თანამდებობა დატოვა5 =
| წინამორბედი5 = 
| მემკვიდრე5 = 
| პრეზიდენტი5 =
| მონარქი5 =
| კანცლერი5 =
| პრემიერ-მინისტრი5=
}}
'''პედრუ I''' ({{lang-pt|Pedro I}}; დ. [[12 ოქტომბერი]], [[1798]], [[ლისაბონი]], [[პორტუგალია]] — გ. [[24 სექტემბერი]], [[1834]], [[ლისაბონი]], [[პორტუგალია]]) — [[ბრაზილია|ბრაზილიის]] იმპერატორი 1822–1831 წლებში, ასევე [[პორტუგალია|პორტუგალიის]] მეფე [[ბრაგანსის დინასტია|ბრაგანსის დინასტიიდან]] [[1826]]–[[1828]]  წლებში [[პედრუ IV (პორტუგალია)|პედრუ IV-ის]] სახელწოდებით. მამამისის გარდაცვალებიდან მალევე ტახტი გადასცა საკუთარ შვილს [[მარია II (პორტუგალია)|მარია II-ს]].

[[1808]] წელს მამამისთან ერთად გაიქცა სამხრეთ ამერიკაში, [[ბრაზილია]]ში, რომელ ქვეყანასთანაც იქნა დაკავშირებული მთელი მისი ცხოვრება. [[1820]] წელს ესპანეთში და პორტუგალიაში რევოლუციის შემდეგ ბრაზილიაშიც, ისევე როგორც მთელს სამხრეთ ამერიკაში დაიწყო სერიოზული არეულობები. [[რიო-დე-ჟანეირო (ქალაქი)|რიო-დე-ჟანეიროს]] მოსახლეობასა და ოფიცრებს შორისაც ბევრი აღმოჩნდა დამოუკიდებლობის მომხრე. პედრუმ თანაუგრძნო მათ გეგმებს და ამით გახდა მათი ლიდერი. [[1821]] წელს ჟუან VI დაბრუნდა პორტუგალიაში, ხოლო პრინცი დატოვა საკუთარ თავთან და კოლონიის მმართველობის სათავეში. [[1822]] წელს პედრუმ მოიწვია სატათბირო ასამბლეა და დაავალა მათ მიეღოთ [[ბრაზილიის კონსტიტუცია]]. ივნისში მოიწვია დამფუძნებელი კრება და ბრაზილიელებს მოუწოდა დამოუკიდებლობისაკენ. დამოუკიდებლობის ლოზუნგი ასეთი იყო "დამოუკიდებლობა ან სიკვდილი". ოქტომბერში რიო-დე-ჟანეიროს მცხოვრებლებმა პედრუ იმპერატორად გამოაცხადეს.

[[1823]] წელს მისი ხელისუფლება ბრაზილიის ყველა პროვინციამ აღიარა. [[1825]] წელს პორტუგალიის მეფე, [[ჟუან VI (პორტუგალია)|ჟუან VI-მ]] აღიარა ბრაზილიის დამოუკიდებლობა.

ამ მოვლენის შემდეგ პედრუ საკმაოდ შეიცვალა, იმპერატორმა უარყო დეპუტატთა პალატა, გადააყენა მინისტრები და თავს გრძნობდა როგორც შეუზღუდავი მონარქი.

ზუსტად ამ პერიოდში პორტგალიიდან მოვიდა ცნობა ჟუან VI-ის გარდაცვალების შესახებ. ტახტი გადაეცა პედრუს როგორც მის უფროს შვილს. ელოდებოდნენ, რომ პედრო უარს იტყოდა თვის პატარა ძმის [[მიგელ I (პორტუგალია)|მიგელის]] სასარგებლოდ, მაგრამ იგი სხვანაირად ფიქრობდა. [[1828]] წლის მარტში უარი თქვა პორტუგალიის ტახტზე თავისი ქალიშვილის [[მარია II (პორტუგალია)|მარიას]] სასარგებლოდ, რომელიც სულ 7 წლის იყო. რათა შეერიგებინა ყველა პარტია, მან საკუთარი შვილის დანიშვნა გამოაცხადა თავის ძმაზე მიგელზე, რომელიც ავსტრიაში იმყოფებოდა. მაგრამ ყველაფერი ისე არ ხდებოდა როგორც პედრუს უნდოდა. [[1828]] წელს მიგელი დაბრუნდა პორტუგალიაში მოაწყო გადატრიალება, მარია გადააყენა და თავი გამოაცხადა მეფედ. მარია ქვეყნიდან გაიქცა. პედრუს, მარიას და მიგელის მომხრეებს შორის გამართულ ბრძოლას საბოლოოდ [[1834]] წელს მარიას მეორედ გამეფება მოჰყვა.

[[1831]] წელს პედრუმ დაკარგა ბრაზილიის ტახტიც და დაბრუნდა [[ევროპა]]ში.

== ლიტერატურა ==
{{Commons}}
* {{cite book
  | last = Armitage
  | first = John
  | year = 1836
  | language =
  | title = The History of Brazil, from the period of the arrival of the Braganza family in 1808, to the abdication of Don Pedro The First in 1831
  | volume = 2
  | publisher = Smith, Elder & Co
  | location = London
  | isbn = 
  | ref = {{sfnRef|Armitage 1836, Vol 2}}
  }}
* {{cite book
  | last = Barman
  | first = Roderick J.
  | year = 1988
  | title = Brazil: The Forging of a Nation, 1798–1852
  | url = https://archive.org/details/brazilforgingofn0000barm
  | publisher = Stanford University Press
  | location = Stanford, California
  | isbn = 978-0-8047-1437-2
  | ref = harv
  }}

{{პორტუგალიის მეფეები}}
{{ავტორიტეტული წყაროები}}

[[კატეგორია:პორტუგალიის მეფეები]]
[[კატეგორია:ბრაზილიის იმპერატორები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 12 ოქტომბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1798]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 24 სექტემბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1834]]
[[კატეგორია:ტუბერკულოზით გარდაცვლილები]]
[[კატეგორია:ტახტიდან გადამდგარი მონარქები]]