იხილეთ წყარო გვერდისთვის მარია ლუიზა დ’ორლეანი

{{ინფოდაფა მმართველი
|სახელი=მარია ლუიზა დ’ორლეანი
|სურათი=Marie Louise d'Orléans by Mignard wearing the Fleur-de-lis (showing her dignity as a Grand daughter of France) and the Spanish crown.jpg
|თანამდებობა=[[ესპანეთის დედოფლების სია|ესპანეთის დედოფალი]]
|მმართველობის დასაწყისი=[[19 ნოემბერი]] [[1679]]
|მმართველობის დასასრული=[[12 თებერვალი]] [[1689]]
|წინამორბედი=[[მარიანა ავსტრიელი]]
|მემკვიდრე=[[მარია ანა ნოიბურგელი]]
|დაბადების თარიღი=[[26 მარტი]] [[1662]]
|დაბადების ადგილი=[[პარიზი]], [[საფრანგეთი]]
|გარდაცვალების თარიღი=[[12 თებერვალი]] [[1689]] (26 წლის)
|გარდაცვალების ადგილი=[[მადრიდი]], [[ესპანეთი]]
|დაკრძალვის ადგილი=[[ესკორიალი]], [[მადრიდი]], [[ესპანეთი]]
|ქორწინება=[[კარლ II (ესპანეთი)|კარლ II, ესპანეთის მეფე]]
|დინასტია=[[ორლეანელების დინასტია|ორლეანები]]
|მამა=[[ფილიპ I (ორლეანი)|ფილიპ I, ორლეანის ჰერცოგი]]
|დედა=[[ჰენრიეტა ინგლისელი]]
|რელიგია=[[კათოლიციზმი]]
}}
'''მარია ლუიზა დ’ორლეანი''' ([[ფრანგული ენა|ფრანგ]]. Marie-Louise d'Orléans; [[ესპანური ენა|ესპ]]. María Luisa de Orleans) (დ. [[26 მარტი]] [[1662]] - გ. [[12 თებერვალი]] [[1689]]) — ორლეანის ჰერცოგ [[ფილიპ I (ორლეანი)|ფილიპ I]]-ისა და მისი პირველი ცოლის, [[ჰენრიეტა ინგლისელი|ჰენრიეტა ინგლისელის]] პირველი შვილი. საფრანგეთის მეფე [[ლუი XIII]]-ისა და ინგლისის მეფე [[ჩარლზ I]]-ის შვილიშვილი. ესპანეთის დედოფალი 1679-1689 წლებში,როგორც [[კარლ II (ესპანეთი)|კარლ II]]-ის მეუღლე. 

== ბიოგრაფია ==

=== ორლეანის პრინცესა ===
მარია ლუიზა იყო ორლეანის ჰერცოგ [[ფილიპ I (ორლეანი)|ფილიპ I]]-ისა და მისი ცოლის [[ჰენრიეტა ინგლისელი|ჰენრიეტა ინგლისელის]] პირველი შვილი. იგი დაიბადა 1662 წლის 16 მარტს პარიზის სამეფო სასახლეში. იგი იყო საფრანგეთის მეფე [[ლუი XIV]]-ის ძმის შვილი. მარია ლუიზა სხვა არისტოკრატების მსგავსად [[ვერსალის სასახლე|ვერსალის]] სამეფო სასახლეში ცხოვრობდა.

მომხიბვლელი, ლამაზი და მოხდენილი მარია ლუიზა ფილიპის საყვარელი შვილი იყო და უბედნიერესი ბავშვობა ჰქონდა. მარია ლუიზა დიდ დროს ატარებდა ბებიასთან, დედა დედოფალ [[ანა ავსტრიელი (1601-1666)|ანა ავსტრიელთან]], რომელიც 1666 წელს გარდაიცვალა. მას დედასთან კონტაქტი თითქმის არ ჰქონდა, რადგან იგი შვილებით დიდად დაინტერესებული არ იყო. 

8 წლის მარია ლუიზას დედა 1670 წელს გარდაიცვალა. მალევე მამამისმა ცოლად შეირთო 19 წლის [[ელიზაბეთ შარლოტა კურპფალცელი]]. უნდა ითქვას, რომ მასზე დედინაცვალი უფრო უკეთ ზრუნავდა ვიდრე დედა. მისი დედინაცვალი ძალიან კეთილი და მოსიყვარულე ქალი აღმოჩნდა, რომელსაც ქმართან ერთად მისი გერებიც უყვარდა და ზრუნავდა მათზე.

=== ესპანეთის დედოფალი ===
სამეფო კარზე დადიოდა ჭორები, რომ მარია ლუიზას უყვარდა თავისი ბიძაშვილი, საფრანგეთის დოფინი ლუი დე ბურბონი. თუმცა როგორც შემდგომში აღმოჩნდა მათ ერთმანეთი არ ჰყვარებიათ. ამ სკანდალის ჩახშობის შემდეგ, დაიწყო მის გათხოვებაზე ფიქრი. მალევე გადაწყდა მისი მითხოვება ესპანეთის მეფე [[კარლ II (ესპანეთი)|კარლ II]]-ზე (რომელიც მისი ბიცოლის, დედოფალ [[მარია ტერეზა ესპანელი|მარია ტერეზას]] ძმა იყო), რათა როგორმე დალაგებულიყო არეული ფრანკო-ესპანური ურთიერთობები. ვინაიდან მეფე [[ლუი XIV]] ესპანეთის ტერიტორიებს იპყრობდა, ფრანგებმა იფიქრეს, რომ ამგვარი დინასტიური ქორწილით ესპანეთის შემორიგებას შეძლებდნენ. 
[[ფაილი:Marie-Louise d'Orléans, reine d'Espagne.jpg|მარცხნივ|მინი|დედოფალი მარია ლუიზა 1679 წელს]]
1679 წლის 30 აგვისტოს [[ფონტენბლოს სასახლე|ფონტენბლოს სასახლეში]] მარიონეტული ქორწინება. 17 წლის მარია ლუიზა დაქორწინდა თავის ბიძაშვილ ლუი არმან I-ზე, რომელიც ესპანეთის მეფე 18 წლის კარლ II-ს განასახიერებდა. სექტემბრის შუა რიცხვებში ჩატარდა ფორმალური წარმოდგენები ესპანეთის ახალი დედოფლის პატივსაცემად. ესპანეთში გამგზავრებამდე მარია ლუიზა ესტუმრა ვალ-დე-გრასის ტაძარს (სადაც დედამისის გულია დაკრძალული), რის შემდეგაც გაემგზავრა ესპანეთში. ამის შემდეგ იგი საფრანგეთში აღარასდროს დაბრუნებულა. 

1679 წლის 19 ნოემბერს მარია ლუიზა და კარლ II დაქორწინდნენ კვინტანაპალაში, ბურგოსთან ახლოს, ესპანეთში. ეს იყო ესპანეთის სამეფო კარზე მარტოსული ცხოვრების დასაწყისი. მის ქმარს ის არასდროს ჰყვარებია. იქიდან გამომდინარე, რომ მისი მეუღლე ფსიქოლოგიურადაც და ფიზიკურადაც ავადმყოფი იყო, მას დედოფალთან (და ზოგადად ქალთან) სარეცელის გაყოფა აუკრძალეს. სწორედ ეს იყო მიზეზი იმისა, რომ დედოფალი მარია ლუიზა ბავშვს ვერ აჩენდა. 

ფრანგული დელეგაცია მარია ლუიზას დამცირებაში მეფესა და მის ოჯახს ადანაშაულებდა. არეულობა და ანარქია მთელს ესპანეთს მოედო. ვინაიდან ქორწინებაში ბავშვი არ იყო, ეს ნიშნავდა, რომ ესპანეთში ჰაბსბურგების დინასტია შეწყდებოდა, რასაც დიდი ომი მოჰყვებოდა. თუმცა უშვილობაში ყველა დედოფალს ადანაშაულებდა და არა მეფეს, მათ შორის დედა დედოფალი მარიანა ავსტრიელიც რომელიც რძალს ყოველთვის უხეშად ეპყრობოდა. საფრანგეთში არსებული  ვერსალის, ფონტენბლოსა და სენ-კლოდის მოდური და მდიდრული სასახლეებისაგან განსხვავებით, ესპანეთში ასეთი სასახლეები არ იყო. თუმცა მარია ლუიზამ ბინა ალკაზარის სასახლეში დაიდო, რომელიც მის რეზიდენციად იქცა და ფრანგულ სასახლეს დაემსგავსა. დედოფლის ბრძანებით ალკაზარი გაარემონტეს ფრანგული დიზაინით, ჩამოიტანეს ფრანგული ავეჯი და აგრეთვე ფრანგული ცხენები. შესაძლოა ითქვას, რომ მარია ლუიზამ ესპანეთში თავისი პატარა საფრანგეთი შექმნა. სულ მალე ანალოგიურად მოიქცა [[არანხუესის სამეფო სასახლე|არანხუესის სამეფო]] სასახლეშიც.

ათწლიანი ქორწინებიდან კარლსა და მარია ლუიზას შვილები არ ჰყავდათ, რის გამოც დედოფალზე საფრანგეთის ელჩმა განაცხადა: 
{{ციტატა|ცხადია იგი ამდენი ხნის მანძილზე ქალწული არაა და ჰქონდა მეფესთან კონტაქტი, მაგრამ სწორედ ამის შემდეგ დაფიქრდა და მიხვდა, რომ იგი ვერასდროს გააჩენდა მისგან შვილებს, რისიც მას მთელი ცხოვრების მანძილზე სჯეროდა}}
სიცოცხლის ბოლო წლებში დედოფალი სასოწარკვეთაში იყო, რის გამოც იგი ძალიან გასუქდა. 1689 წლის 11 თებერვალს ცხენით სეირნობის შემდეგ მან გუსაძლისი ტკივილი იგრძნო მუცლის არეში, რამაც მთელი საღამო და ღამე გასტანა. მომდევნო დღეს კი დედოფალი მარია ლუიზა 26 წლის ასაკში გარდაიცვალა. 

მისი გარდაიცვალების შემდეგ კარლი გერმანელ დიდგვაროვანზე მეორედ დააქორწინეს, იმ იმედით, რომ მასთან მაინც შეეძინებოდა მემკვიდრე თუმცა ამაოდ. 1700 წელს კარლი 39 წლის ასაკში უმემკვიდრეოდ გარდაიცვალა რის შემდეგაც მის სიძეებს საფრანგეთის მეფე [[ლუი XIV]]-სა და საღვთო რომის იმპერატორ [[ლეოპოლდ I (სრი)|ლეოპოლდ I]]-ს შორის ატყდა დიდი [[ომი ესპანური მემკვიდრეობისათვის|ომი ტახტისთვის]], რომელშიც საბოლოოდ ლუიმ გაიმარჯვა და ესპანეთში მეფედ თავისი შვილიშვილი [[ფილიპე V (ესპანეთი)|ფილიპე V]] დასვა, რითაც ესპანეთში [[ბურბონთა დინასტია]] გამეფდა, რომელიც დღემდე მეფობს. 

== ტიტულები ==

* ორლეანის პრინცესა - 1662-1679;

[[ფაილი:Coat of Arms of Marie Louise of Orléans, Queen Consort of Spain.svg|მინი|მარია ლუიზას გერბი]]

* ესპანეთის დედოფალი - 1679-1689;

* სარდინიის დედოფალი - 1679-1689;
* სიცილიის დედოფალი - 1679-1689;
* ნეაპოლის დედოფალი - 1679-1689;
* მილანის ჰერცოგინია - 1679-1689;
* ბურგუნდიის ჰერცოგინია - 1679-1689;
* ლუქსემბურგის ჰერცოგინია - 1679-1689;
* ლოთერის ჰერცოგინია - 1679-1689;
* ბრაბანტის ჰერცოგინია - 1679-1689;
* ლიმბურგის ჰერცოგინია - 1679-1689;
* ფლანდრიის გრაფინია - 1679-1689;
* არტუას გრაფინია - 1679-1689;
* ნემურის კურფიურსტი - 1679-1689;
* ბურგუნდიის კურპფალცის გრაფინია - 1679-1689. 

== წინაპრები ==
{{Ahnentafel-compact5|1. მარია ლუიზა დ’ორლეანი|2. [[ფილიპ I (ორლეანი)|ფილიპ I, ორლეანის ჰერცოგი]]|3. [[ჰენრიეტა ინგლისელი]]|4.[[ლუი XIII|ლუი XIII, საფრანგეთის მეფე]]|5.[[ანა ავსტრიელი (1601-1666)|ანა ავსტრიელი]]|6. [[ჩარლზ I (ინგლისი)|ჩარლზ I, ინგლისის მეფე]]|7. [[ანრიეტა მარია დე ბურბონი|ანრიეტა მარია ფრანგი]]|8. [[ანრი IV (საფრანგეთი)|ანრი IV, საფრანგეთის მეფე]]|9. [[მარია მედიჩი]]|10. [[ფილიპე III (ესპანეთი)|ფილიპე III, ესპანეთის მეფე]]|11. [[მარგარეტ ავსტრიელი (1584-1611)|მარგარეტ ავსტრიელი]]|12. [[ჯეიმზ I (ინგლისი)|ჯეიმზ I, ინგლისის მეფე]]|13. [[ანა დანიელი]]|14=14. [[ანრი IV (საფრანგეთი)|ანრი IV, საფრანგეთის მეფე]] (=8)|15=15. [[მარია მედიჩი]] (=9)|16=16. [[ანტუან დე ბურბონი|ანტუანი, ვანდომის გრაფი]]|17=17. [[ჟანა დ'ალბრე|ჟანა III, ნავარის დედოფალი]]|18=18. [[ფრანჩესკო I მედიჩი|ფრანჩესკო I, ტოსკანის ჰერცოგი]]|19=19. [[იოჰანა ავსტრიელი]]|20=20. [[ფილიპე II (ესპანეთი)|ფილიპე II, ესპანეთის მეფე]]|21=21. [[ანა ავსტრიელი (1549-1580)|ანა ავსტრიელი]]|22=22. [[კარლ II (ავსტრიის ერცჰერცოგი)|კარლ II, ავსტრიის ერცჰერცოგი]]|23=23. [[მარია ანა ბავარიელი (1551-1608)|მარია ანა ბავარიელი]]|24=24. [[ჰენრი სტიუარტი (დარნლის ლორდი)|ჰენრი, დარნლის ლორდი]]|25=25. [[მარიამ სტიუარტი|მარია I, შოტლანდიის დედოფალი]]|26=26. [[ფრედერიკ II|ფრედერიკ II, დანიის მეფე]]|27=27. [[სოფია მეკლენბურგ-გიუსტროველი]]|28=28. [[ანტუან დე ბურბონი|ანტუანი, ვანდომის გრაფი]] (=16)|29=29. [[ჟანა დ'ალბრე|ჟანა III, ნავარის დედოფალი]] (=17)|30=30.  [[ფრანჩესკო I მედიჩი|ფრანჩესკო I, ტოსკანის ჰერცოგი]] (=18)|31=31. [[იოჰანა ავსტრიელი]] (=19)|[[ ]] შინაარსი=<center>|border=1|boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0;|boxstyle_1=background-color: #fcc;|boxstyle_2=background-color: #fb9;|boxstyle_3=background-color: #ffc;|boxstyle_4=background-color: #bfc;|boxstyle_5=background-color: #9fe;|style=font-size: 90%; line-height: 110%;}}

== ბიბლიოგრაფია ==

* CALVO POYATO, José, La vida y época de Carlos II el Hechizado (Barcelona: Editorial Planeta, 1998).
* FISAS, Carlos, Historias de las reinas de España: la Casa de Austria (Barcelona: Editorial Planeta, 1999).
* GONZÁLEZ-DORIA, Fernando, Las reinas de España (Madrid: Bitácora, 1990).
* MAURA GAMAZO, Gabriel, María Luisa de Orléans, Reina de España: leyenda e historia (Madrid: Saturnino Calleja).
* MAURA GAMAZO, Gabriel, Vida y reinado de Carlos II (Madrid: Espasa Calve, 1942).
{{ესპანეთის დედოფლები}}{{საფრანგეთის პრინცესები}}{{მილანის ჰერცოგინიები}}{{ნეაპოლის დედოფლები}}{{სიცილიის დედოფლები}}

[[კატეგორია:დაბადებული 26 მარტი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1662]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 12 თებერვალი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1689]]
[[კატეგორია:ორლეანები]]
[[კატეგორია:სიცილიის დედოფლები]]
[[კატეგორია:სარდინიის დედოფლები]]
[[კატეგორია:ნეაპოლის დედოფლები]]
[[კატეგორია:ესპანეთის დედოფლები]]
[[კატეგორია:მილანის ჰერცოგინიები]]
[[კატეგორია:ესკორიალის ინფანტების პანთეონში დაკრძალულები]]