იხილეთ წყარო გვერდისთვის მარგარიტა ლუიზა ორლეანელი

{{ინფოდაფა მმართველი
|სახელი = მარგარიტა ლუიზა ორლეანელი
|ორიგინალური სახელი = Marguerite Louise d'Orléans
|სურათი = Marguerite-Louise d'Orleans.jpg
|ქვეყანა = [[ტოსკანა|ტოსკანის]]
|თანამდებობა = [[ჰერცოგინია|დიდი ჰერცოგინია]]
|მმართველობის დასაწყისი = [[23 მაისი]], [[1670]]
|მმართველობის დასასრული = [[17 სექტემბერი]], [[1721]]
|წინამორბედი = [[ვიტორია დელა როვერე]]
|მემკვიდრე = [[ანა მარია ფრანცისკა საქსენ-ლაუენბურგელი]]
|დაბადების თარიღი = [[28 ივლისი]], [[1645]]
|დაბადების ადგილი = [[ბლუა]], [[საფრანგეთი]]
|გარდაცვალების თარიღი = [[17 სექტემბერი]], [[1721]], (76 წლის)
|გარდაცვალების ადგილი = [[პარიზი]], [[საფრანგეთი]]
|ქორწინება = [[კოზიმო III მედიჩი|კოზიმო III, ტოსკანის დიდი ჰერცოგი]]
|შვილები = 1. [[ფერდინანდო მედიჩი|ფერდინანდო, ტოსკანის პრინცი]]<br/>2. [[ანა მარია ლუიზა მედიჩი|ანა მარია, პფალცის კურფიურსტი]]<br/>3. [[ჯან გასტონე მედიჩი|ჯან გასტონი, ტოსკანის დიდი ჰერცოგი]]
|დინასტია = [[ბურბონები]]
|მამა = [[გასტონ დე ბურბონი|გასტონი, ორლეანის ჰერცოგი]]
|დედა = [[მარგარიტა ლოთარინგიელი]]
|რელიგია = [[კათოლიციზმი]]
}}
'''მარგარიტა ლუიზა ორლეანელი''' ({{Lang-fr|Marguerite Louise d'Orléans}}; დ. 28 ივლისი, 1645, ბლუა, საფრანგეთი – გ. 17 სექტემბერი, 1721, პარიზი, საფრანგეთი) — ბურბონთა დინასტიის წარმომადგენელი. ორლეანის ჰერცოგ გასტონ დე ბურბონისა და მისი მეორე ცოლის, ჰერცოგინია მარგარიტა ლოთარინგიელის პირველი შვილი. ტოსკანის დიდი ჰერცოგინია 1670-1721 წლებში როგორც კოზიმო III მედიჩის მეუღლე. 

მისი თავისუფალი და ურჩი ბუნებიდან გამომდინარე მისი ურთიერთობა ქმართან და მისი ოჯახის წევრებთან ხშირად კონფლიქტური და მწვავე იყო, რის გამოც მარგარიტა ლუიზამ თავის ბიძაშვილ ლუი XIV-ს მიმართა შუამდგომლობისთვის. მიუხედავად ამისა, მათი ხანგრძლივი ქორწინებიდან სამი ბავშვი გაჩნდა: ტოსკანის დიდი პრინცი ფერდინანდო, პფალცის კურფიურსტი ანა მარია ლუიზა და ტოსკანის დიდი ჰერცოგი ჯან გასტონი. 

1675 წლის ივლისში, ხუთი წლის შემდეგ რაც მისი ქმარი ტოსკანის ტახტზე ავიდა და ოთხი წლის შემდეგ რაც მათი ქალიშვილი ანა მარია ლუიზა დაიბადა, მარგარიტა ლუიზა ქმარს განშორდა და პარიზში დასახლდა, თუმცაღა ქორწინება არ გაუქმებულა. იგი პარიზის გარეუბანში დასახლდა და სამეფო კარზე იშვიათად ჩნდებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ ფრანგები მას პატივს არ სცემდნენ, მან დაამტკიცა რომ ჭეშმარიტი ფრანგი იყო და ტოსკანაშიც მხოლოდ ფრანგულ ინტერესებს ატარებდა. 

მოგვიანებით იგი ძალიან ტრადიციული და ღვთისმოსავი გახდა, რამაც იგი პარიზის გარეუბანში მდებარე მონასტერში მიიყყვანა, რომელიც მის მეორე სახლად იქცა. მან სიცოცხლის ბოლო წლები ლოცვასა და თავისი ვაჟის, ფერდინანდოს გლოვაში გაატარა, რომელიც მისი ერთადერთი საყვარელი ადამიანი იყო. მისი მემკვიდრეობიდან გამომდინარე, იგი ფინანსურად საკმაოდ დამოუკიდებელი იყო, რის გამოც პარიზის გარეუბანში მან პატარა სასახლე შეიძინა, საიდანაც საქველმოქმედო საქმიანობას მიჰყო ხელი. 

== ბიოგრაფია ==

=== ადრეული წლები: 1645-1661 ===
მარგარიტა ლუიზა დაიბადა 1645 წლის 28 ივლისს ბლუას სასახლეში, საფრანგეთში. იგი იყო ორლეანის ჰერცოგ გასტონ დე ბურბონისა და მისი მეორე ცოლის, მარგარიტა ლოთარინგიელის პირველი შვილი. მის შემდეგ მისმა მშობლებმა კიდევ ხუთი ბავშვი გააჩინეს, რომელთაგან მხოლოდ ორი გადარჩა — ელიზაბეტ მარგარიტა, გიზის ჰერცოგინია და ფრანსუაზ მადლენა, სავოიის ჰერცოგინია. გარდა ამისა მამამისს პირველი ცოლისაგან ერთი ქალიშვილი ჰყავდა, ეს იყო მონტესპიერის ჰერცოგინია ანა მარი ლუიზა ორლეანელი, რომელსაც ძალიან ახლო ურთიერთობა ჰქონდა ნახევარ-დებთან. 

მარგარიტა ლუიზამ მბრწყინვალე განათლება მიიღო ბლუაში, თუმცა მისი დაბადებიდან რამდენიმე წელიწადში მამამისი ქვეყნიდან გააძევეს სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობისთვის. ამის შემდეგ მან დებთან ერთად დატოვა ბლუა და სამეფო კარზე გადავიდა. მას განსაკუთრებულად ახლო ურთიერთობა ჰქონდა ანა მარი ლუიზასთან, რომელთან ერთადაც გამუდმებით დადიოდა თეატრში და სამეფო დარბაზებშიც ყოველთვის მასთან ერთად ჩნდებოდა. როგორც კი დები წამოიზარდნენ, ლუი XIV-მ მათი სარფიანად გათხოვება მოისურვა. თავიდან ანა მარი ლუიზას გათხოვება სურდა, თუმცა იგი ყველას ცივი უარით ისტუმრებდა, რის გამოც საბოლოოდ გასათხოვარი დარჩა. 1663 წელს მისი უმცროსი და ფრანსუაზ მადლენი სავოიის ჰერცოგ კარლო ემანუელე II-ს შერთეს ცოლად, რის შემდეგაც მარგარიტა ლუიზას გათხოვების დრო დადგა. ჯერ კიდევ 1658 წელს ტოსკანის დიდმა პრინცმა კოზიმო მედიჩიმ ანა მარი ლუიზას ხელი ითხოვა, რაზეც მან უარი მიიღო, თუმცა ამჯერად ტოსკანასთან ალიანსის შესაქმნელად კოზიმოსა და მარგარიტა ლუიზას დაქორწინებაზე დაფიქრდნენ. 

მიუხედავად იმისა, რომ მარგარიტა ლუიზას თავიდან გაუხარდა როცა გაიგო, რომ კოზიმოზე უპირებდნენ გათხოვებას, მას შემდეგ რაც უთხრეს, რომ იგი მანამდე მის ნახევარ-დას სთხოვდა ხელს, მას კოზიმოზე გული აუცრუვდა. იგი საკმაოდ არაფორმალურად და უხეშადაც კი ექცეოდა კოზიმოსა და მის ნათესავებს. 1661 წლის 16 აპრილს მარგარიტა ლუიზა და კოზიმო დაქორწინდნენ, თუმცა მისი დამოკიდებულება ქმრისადმი არ შეცვლილა, რამაც ლუი XIV-ისა და მისი მრჩევლების გაღიზიანება გამოიწვია. მარგარიტა ლუიზა სრულიად ღიად აცხადებდა, რომ მას ლოთარინგიის ჰერცოგ კარლ V-ზე სურდა დაქორწინება, რომელიც მალევე მისი საყვარელიც გახდა. როდესაც იგი უცხოელი დიპლომატებისაგან საქორწილო მილოცვებს იღებდა, ცდილობდა ამისათვის თავი აერიდებინა და ნადრიობაზე გადაჰქონდა საუბარი. 

== ცხოვრება ტოსკანაში: 1661-1670 ==

=== ტოსკანის დიდი პრინცესა ===

=== თხოვნა ლუი XIV-თან ===

== ტოსკანის დიდი ჰერცოგინია: 1670-1721 ==

=== საფრანგეთში დაბრუნება ===

=== მონტმარტი ===

=== სენტ-მანდე ===

== შვილები ==
{| class="wikitable"
|+
!პორტრეტი
!სახელი
!დაიბადა
!გარდაიცვალა
!მეუღლე
!ტიტული
|-
|[[ფაილი:Niccolò Cassani, Gran Principe Ferdinando (1687, vasari corridor Uffizi).jpg|frameless|168x168პქ]]
|ფერდინანდო
|9 აგვისტო, 1663,
ფლორენცია, ტოსკანა
|31 ოქტომბერი, 1713, 
ფლორენცია, ტოსკანა,

(50 წლის)
|ვიოლანტე ბეატრის ბავარიელი
|ტოსკანის პრინცი
|-
|[[ფაილი:Electres Anna Maria Luisa de' Medici.jpg|frameless|161x161პქ]]
|ანა მარია ლუიზა
|11 აგვისტო, 1667,
ფლორენცია, ტოსკანა
|18 თებერვალი, 1743, 
ფლორენცია, ტოსკანა,

(75 წლის)
|იოჰან ვილჰელმ პფალცელი
|კურპფალცის კურფიურსტი
|-
|[[ფაილი:Giangastone de' Medici.jpg|frameless|157x157პქ]]
|ჯან გასტონი
|24 მაისი, 1671,
ფლორენცია, ტოსკანა
|9 ივლისი, 1737, 
ფლორენცია, ტოსკანა,

(66 წლის)
|ანა მარია ფრანცისკა საქსენ-ლუნებურგელი
|ტოსკანის დიდი ჰერცოგი
|}

== წინაპრები ==
<div style="clear: both; width: 100%; padding: 0; text-align: left; border: none;" class="NavFrame">
<div style="background: #E8E4EF; text-align: center; border: 1px solid #667766" class="NavHead">'''მარგარიტა ლუიზა ორლეანელის წინაპრები'''
</div>
<div class="NavContent" style="display:none;">
<center>{{ahnentafel-compact5
|style=font-size: 90%; line-height: 110%;
|border=1
|boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0;
|boxstyle_1=background-color: #fcc;
|boxstyle_2=background-color: #fb9;
|boxstyle_3=background-color: #ffc;
|boxstyle_4=background-color: #bfc;
|boxstyle_5=background-color: #9fe;
| 1 = 1. '''მარგარიტა ლუიზა ორლეანელი'''
| 2 = 2. [[გასტონ დე ბურბონი|გასტონი, ორლეანის ჰერცოგი]]
| 3 = 3. [[მარგარიტა ლოთარინგიელი]]
| 4 = 4. [[ანრი IV (საფრანგეთი)|ანრი IV, საფრანგეთისა და ნავარის მეფე]]
| 5 = 5. [[მარია მედიჩი]]
| 6 = 6. [[ფრანსუა II ლოთარინგიელი|ფრანსუა II, ლოთარინგიის ჰერცოგი]]
| 7 = 7. [[კრისტინა სალმი]]
| 8 = 8. [[ანტუან დე ბურბონი|ანტუანი, ვანდომის გრაფი]]
| 9 = 9. [[ჟანა დ'ალბრე|ჟანა III, ნავარის დედოფალი]]
|10 = 10. [[ფრანჩესკო I მედიჩი|ფრანჩესკო I, ტოსკანის დიდი ჰერცოგი]]
|11 = 11. [[იოჰანა ავსტრიელი]]
|12 = 12. [[შარლ III ლოთარინგიელი|შარლ III, ლოთარინგიის ჰერცოგი]]
|13 = 13. [[კლაუდია ვალუა]]
|14 = 14. [[პოლ დე სალმ-ბრანდენბურგი]]
|15 = 15. [[მარია დე ვენორ დე ტილიერი]]
|16 = 16. [[შარლი, ვანდომის გრაფი]]
|17 = 17. [[ფრანსუაზ ალანსონელი]]
|18 = 18. [[ანრი II (ნავარა)|ანრი II, ნავარის მეფე]]
|19 = 19. [[მარგარიტა ანჟულიმელი]]
|20 = 20. [[კოზიმო I მედიჩი|კოზიმო I, ტოსკანის დიდი ჰერცოგი]]
|21 = 21. [[ელეონორ ტოლედოელი]]
|22 = 22. [[ფერდინანდ I (სრი)|ფერდინანდ I, საღვთო რომის იმპერატორი]]
|23 = 23. [[ანა იაგელონი (ჩეხეთის დედოფალი)|ანა უნგრელი]]
|24 = 24. [[ფრანსუა I ლოთარინგიელი|ფრანსუა I, ლოთარინგიელი]]
|25 = 25. [[კრისტინა დანიელი]]
|26 = 26. [[ანრი II (საფრანგეთი)|ანრი II, საფრანგეთის მეფე]]
|27 = 27. [[ეკატერინე მედიჩი]]
|28 = 28. [[იან VII, სალმ-ბრანდენბურგის გრაფი]]
|29 = 29. [[კლაუდია დე სტაინვილი]]
|30 = 30. [[ტანეგაი დე ვენორი, ტილიერის გრაფი]]
|31 = 31. [[მადლენ ელიე დე პომპატურ დე კომბორნი]]
}}</center>
</div></div>
== ლიტერატურა ==
* Acton, Harold (1980). The Last Medici. Macmillan. ISBN 0-333-29315-0
* Hibbert, Christopher (1979). The Rise and Fall of the House of Medici. Penguin. ISBN 978-0-14-005090-5.
* Oresko, Robert (2004). "Maria Giovanna Battista of Savoy-Nemours (1644-1724): daughter, consort, and Regent of Savoy". In Campbell Orr, Clarissa. 
* Queenship in Europe 1660-1815: The Role of the Consort. Cambridge University Press. pp. 16–55. ISBN 0-521-81422-7.
* Pitts, Vincent Joseph (2000). La Grande Mademoiselle at the Court of France. The Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-6466-6.
* Strathern, Paul (2003). The Medici: Godfathers of the Renaissance. Vintage. ISBN 978-0-09-952297-3.
* Young, G.F. (1920). The Medici: Volume II. John Murray.

{{ტოსკანის კონსორტები}}
{{საფრანგეთის პრინცესები}}

[[კატეგორია:დაბადებული 28 ივლისი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1645]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 17 სექტემბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1721]]
[[კატეგორია:ბურბონები]]
[[კატეგორია:ტოსკანის ჰერცოგინიები]]