იხილეთ წყარო გვერდისთვის მაისის სოკო

{{ტაქსოდაფა
| სურათის ფაილი  = Calocybe gambosa 080420wa.jpg
| სურათის აღწერა  = 
| სამეფო       = სოკოები
| განყოფილება = [[ბაზიდიუმიანი სოკოები]]
| კლასი = [[აგარიკომიცეტები]]
| რიგი = [[ფირფიტოვანნი]]
| ოჯახი = [[ლიოფილუმისებრნი]]
| გვარი = [[კალოციბე]]
| სახეობა = '''მაისის სოკო'''
| ლათ = ''Calocybe gambosa'' ([[Fr.]]) [[Donk]], 1962
| commons      = Calocybe gambosa
| mycobank     = 293917
}}
'''მაისის სოკო''' ({{lang-la|''Calocybe gambosa''}}) — [[კალოციბე]]ს გვარის სოკო [[ლიოფილუმისებრნი|ლიოფილუმისებრთა]] ოჯახისა, რომელიც ფართოდაა გავრცელებული [[ევროპა]]ში. 

საჭმელი სოკოა, გამოიყენება ახალი, დამარინადებული და ნედლი.

სოკო პირველად აღწერა შვედმა მიკოლოგმა და ბოტანიკოსმა [[ელიას მაგნუს ფრისი|ელიას მაგნუს ფრისმა]] [[1821]] წელს როგორც ''Agaricus gambosus''.<ref name=fries1821>{{cite book|author=Fries EM|title=Systema Mycologicum|publisher=Ex Officina Berlingiana|location=Lundae|date=1821|volume=1|pages=50|url=https://www.biodiversitylibrary.org/page/4338094}}</ref> მიმდინარე [[ბინომიალური ნომენკლატურა|ბინომიალური სახელწოდება]] მიანიჭა ნიდერლანდელმა მიკოლოგმა [[მარინუს ანტონ დონკი|მარინუს ანტონ დონკმა]] [[1962]] წელს.<ref name="Donk 1962">{{cite book |author=Donk M.A. |title=The generic names proposed for the Agaricaceae |series=Beihefte zur Nova Hedwigia |location=Weinheim, Germany |year=1962 |volume=5 |page=46}}</ref>

'''სამეცნიერო სინონიმები''':
* {{btname|Agaricus gambosus|Fr., 1821}} {{ბაზიონიმი}}
* {{bt|Calocybe georgii|var = gambosa|(Fr.) [[Kalamees]], 1994}}
* {{btname|Tricholoma gambosum|(Fr.) [[P.Kumm.]], 1871}}
* {{btname|Lyophyllum gambosum|(Fr.) [[Singer]], 1943}}

== აღწერა ==
[[სოკოს ქუდი|ქუდის]] დიამეტრი — 4-6 [[სანტიმეტრი|სმ]], ბრტყლად ამოზნექილი, კუზისებური, შემდეგ ნახევრად გაშლილი, ოდნავ ფანტელისებრ-ბოჭკოვანი. თავიდან მოკრემისფრო, შემდეგ — თეთრი. სიბერეში ზოგჯერ სოკოს ქუდი ჟანგმიწისფერი შეფერილობისაა. 

[[სოკოს რბილობი|რბილობი]] თეთრია, მსხვილი, მკვრივი, ფქვილის სუნითა და გემოთი.

[[ჰიმენოფორი|ფირფიტები]] — ვიწრო, ხშირი, შეზრდილი, მოთეთრო, შემდგომში კრემისფერი ან ღია ჟანგმიწისფერი, 5-10 [[მილიმეტრი|მმ]] სისქის, თხელი.

[[სოკოს ფეხი|ფეხი]] სიგრძე — 4-9, სისქე — 1,5-3,5, ცილინდრული, ძირში გაწვრილებული ან გაგანიერებული, მოთეთრო, მცირედ  ყვითლებადი, ძირისკენ ხშირად ჟანგმიწისფერი ან ჟანგისფერ-ჟანგმიწისფერი.

[[სპორა|სპორები ]] — ელიფსისებრი, უფერული, 4-6x2-3,5 [[მიკრომეტრი|მკმ]].

== ეკოლოგია და გავრცელება==
ფართოდაა გავრცელებული [[ევროპა]]ში. ასევე გვხვდება [[აზია]]ში ([[ციმბირი]], [[კორეა]], [[იაპონია]])<ref>{{cite web |url=http://www.discoverlife.org/search.html  |title=Discover Life Maps|accessdate = 2014-04-18}}</ref>, [[ჩრდილოეთ ამერიკა]]სა (სამხრეთ-დასავლეთ [[კანადა]], [[აშშ]]) და [[ჩრდილოეთ აფრიკა]]ში ([[მაროკო]]). 

იზრდება ფოთლოვან ტყეებში, ნიადაგზე, ასევე ტყის პირებში, მინდვრებზე, ბაღებში, გზის პირებსა და საძოვრებზე. ხშირად ქმნის „[[ქაჯის წრე]]ს“.<ref>{{საქართველოს სოკოები|99}}</ref>

'''სეზონი''' — აპრილის ბოლოდან ივლისამდე, გარკვეულ შემთხვევებში გვიან შემოდგომამდე.

==მსგავსი სახეობები==
<gallery class="center">
ფაილი:2008-08-Agaricus-Stuttgart-cut.JPG|''[[Agaricus arvensis]]''
ფაილი:Clitocybe gibba G4 (1).JPG|''[[Clitocybe gibba]]''
ფაილი:Clitocybe.clavipes.-.lindsey.jpg|''[[Ampulloclitocybe clavipes]]''
ფაილი:Osinalicke buciny 05 mechovka obecna.jpg|''[[Clitopilus prunulus]]''
ფაილი:Lyophyllum connatum - Lindsey 1a.jpg|''[[Leucocybe connata]]''
ფაილი:2009-10-04 Tricholoma columbetta (Fr.) P. Kumm 59842.jpg|''[[Tricholoma columbetta]]''
ფაილი:Clitocybe.dealbata.-.lindsey.jpg|''[[Clitocybe dealbata]]''
ფაილი:Clitocybe phyllophila T71 (1).jpg|''[[Clitocybe phyllophila]]''
ფაილი:Entoloma sinuatum group.JPG|''[[Entoloma sinuatum]]''
ფაილი:Risspilz004.jpg|''[[Inocybe erubescens]]''
ფაილი:2009-12-12 Inocybe geophylla (Pers.) P. Kumm 69629.jpg|''[[Inocybe geophylla]]''
</gallery>

==კვებითი ღირებულება==
საჭმელი სოკოა. იგი მეტად პოპულარულია ევროპის ბევრ ქვეყანაში. უმჯობესია მისი მოკრეფვა მშრალ ამინდში. გამოიყენება ახალი, დამარინადებული და ნედლი. სოკოს აგრეთვე ხმარობენ სხვადასხვა სახის სოუზებისა და სალათების მოსამზადებლად.

==გალერეა==
<gallery class="center">
ფაილი:St George's mushrooms.jpg
ფაილი:Calocybe gambosa 1.jpg|
ფაილი:Maipilz Calocybe gambosa.jpg|
ფაილი:Calocybe gambosa 850.jpg|
ფაილი:Calocybe gambosa G4.1.jpg
ფაილი:Hexenring Maipilze.JPG|
</gallery>

== ლიტერატურა==
* Сергеева М. Н. ''Грибы'', Москва, Изд-во „Культура и традиции“, 2003. ISBN 5-86444-080-9

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commonscat-inline|Calocybe gambosa}}
* {{Mycobank|293917}}
*{{IndexFungorum|293917}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:საჭმელი სოკოები]]
[[კატეგორია:ლიოფილუმისებრნი]]