იხილეთ წყარო გვერდისთვის კასტილიონეს ბრძოლა (1706)

{{ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი
| კონფლიქტი = კასტილიონეს ბრძოლა (1706)
| ნაწილი = [[ომი ესპანური მემკვიდრეობისათვის|ესპანური მემკვიდრეობისათვის ომის]] ნაწილი
| სურათი = [[File:Castiglione delle Stiviere (panorama).jpg|278px]]
| სათაური = კასტილიონეს ხედი
| თარიღი = [[8 სექტემბერი]], [[1706]]
| მდებარეობა = კასტილიონე
| კოორდინატები = 
| მიზეზი = 
| casus = 
| შედეგი = ფრანგების გამარჯვება
| სტატუსი = 
| ტერიტორია = 
| მხარე1 = {{flagicon|Kingdom of France}}[[საფრანგეთის სამეფო]]
| მხარე2 = {{flagicon|Hesse}}[[ჰესენ-კასელი]]
| მეთაური1 = ჟაკ ელეონორ რუქსელ დე გრანსი
| მეთაური2 = [[ფრედრიკ I]]
| ნაწილები1 = 
| ნაწილები2 = 
| ძალა1 = 12,000
| ძალა2 = 8,000 - 10,000
| დანაკარგები1 = 1,000 დაღუპული და დაჭრილი
| დანაკარგები2 = 1,500 დაღუპული და დაჭრილი<br />2,500 ტყვედ ჩავარდნილი
| შენიშვნა = 
| კამპანიის დაფა = 
}}
'''კასტილიონეს ბრძოლა (1706)''' — ბრძოლა გაიმართა კასტილიონესთან ახლოს, [[ლომბარდია|ლომბარდიაში]], [[იტალია|იტალიაში]] [[1706 |1706 წლის]] [[8 სექტემბერი|8 სექტემბერს]] [[ომი ესპანური მემკვიდრეობისათვის|ესპანეთის მემკვიდრეობისათვის ომის]] დროს. საფრანგეთის 12 000-იანი არმია თავს დაესხა [[ჰესენ-კასელი|ჰესენ-კასელთა]] 10 000-იან არმიას, რომელმაც ალყაში მოაქცია ქალაქი და აიძულა ისინი უკან დაეხიათ. [[ფრანგები|ფრანგებმა]] მათ დიდი ზიანი მიაყენეს. 

თუმცა, ბრძოლამ გავლენა არ მოახდინა საერთო სტრატეგიულ პოზიციაზე, რადგან იმპერიის სხვა გამარჯვებები ნიშნავდა იმას, რომ 1706 წლის ბოლოს საფრანგეთის ჯარები ლომბარდიაში იზოლირებულნი იყვნენ და მათი დანებება მხოლოდ დროის საკითხი იყო. ამან გამოიწვია [[მილანის კონვენცია]] [[1707 |1707 წლის]] [[მარტი|მარტში]], რომელმაც მათ საშუალება მისცა თავისუფლად გაეყვანათ ჯარები, იმ პირობით თუ ყველა დანარჩენ გარნიზონს დატოვებდნენ, ამან ფაქტობრივად დაასრულა ომი იტალიის ჩრდილოეთ ნაწილში.

== წინა მოვლენები ==
[[1705 |1705 წლის]] ბოლოსთვის [[საფრანგეთი]] და მისი მოკავშირეები აკონტროლებდნენ ჩრდილოეთ იტალიის უმეტეს ნაწილს, ასევე ვილფრანშის სავოიარულ ტერიტორიებს და სავოიის საგრაფოს, დღევანდელი საფრანგეთის ნაწილი. საიმპერატორო არმია იტალიაში ყოფნისას საკმაოდ გაძლიერდა, ინგლისმა და ჰოლანდიის რესპუბლიკამ გაგზავნეს 20000 კაციანი დამხმარე არმია, რომელიც მოიცავდა დამატებით 10000 ჯარს [[ჰესენ-კასელი|ჰესენ-კასელიდან]], ასევე შესთავაზეს პრუსიასთან არსებული შეთანხმების განახლება.{{Sfn|Wilson|1998|p=121}}

[[1706 |1706 წლის]] საფრანგეთის მთავარი მიზანი იყო სავოიარის დედაქალაქის, [[ტურინი|ტურინის]] დაკავება. [[ლომბარდია|ლომბარდიაში]] იმპერიული ძალების ჩარევის თავიდან ასაცილებლად, ვანდომმა [[19 აპრილი|19 აპრილს]] შეუტია კალცინატოს და დახია მისი ჯარი [[ტრენტოს პროვინცია|ტრენტოს პროვინციაში]].[[12 მაისი|12 მაისს]], მისმა მოადგილემ დე ლა ფეილიამ 48000 კაციანი არმიით მიაღწია ტურინამდე და დაასრულა ქალაქის ბლოკადა [[19 ივნისი|19 ივნისს]].{{Sfn|Symcox|1983|p=150}}პრინცი [[ევგენი სავოიელი]] დაბრუნდა [[ვენა|ვენიდან]] და დარჩენილი ჯარები [[ვერონის პროვინცია|ვერონის პროვინციაში]] წაიყვანა გერმანიის კონტიგენტების ლოდინში. ივლისის დასაწყისში, ვერონას ირგვლივ 30 000 ჯარისკაცი იმყოფებოდა 40 000 ფრანგის პირისპირ, მდინარე [[მინჩო|მინჩოსა]] და [[ადიჯე|ადიჯეს]] შორის.{{Sfn|Lynn|1999|p=309}} 

საფრანგეთის პოზიცია ძალიან მდგრადი ჩანდა, მაგრამ მაისში რამილისის ბრძოლაში დამარცხება ნიშნავდა იმას რომ, ვენდომი და ყველა ხელმისაწვდომი ჯარისკაცი საფრანგეთის ჩრდილოეთ ნაწილში გაიგზავნებოდნენ. ტურინის ალყა გაგრძელდა და მიუხედავად იმისა, რომ ჰესენ-კასელები ჯერ კიდევ არ იყვნენ ჩასული, ივლისის შუა რიცხვებისთვის პრინცი ევგენი ვეღარ შეძლებდა შეტევის გადადებას. ახალი ფრანგი სარდალი იტალიაში, [[ლუი XIV|ლუი XIV-ის]] ძმისშვილი, [[ფილიპ II ორლეანელი|ფილიპ II]], ორლეანის ჰერცოგი გაჰყვა მას, ხოლო ალპური უღელტეხილების დასაცავად, მან დატოვა ჟაკ ელეონორ რუქსელ დე გრანსი და 23000 კაცი.{{Sfn|Wilson|1998|p=121}}

== ბრძოლა ==
ჰესენ-კასელებმა საბოლოოდ გადალახეს ალპები ივლისში, [[ფრედერიკ I|ფრედერიკ I-ის]] მეთაურობით, მოგვიანებით ბევრად უფრო ნიჭიერი [[კარლ XII]] გახდა [[შვედეთი|შვედეთის]] მეფე. იმის გამო რომ იგი ძალიან გვიან ჩავიდა [[ტურინი|ტურინში]], მის მეომრებს დაევალათ თავიდან აერიდებინათ მედავისთვის ის საფრთხე, რომელიც მას რესურსის გადატანის დროს შეხვდებოდა გზაში. [[19 აგვისტო|19 აგვისტოს]] ფრედერიკმა 2000 კაცი გაგზავნა გენერალ-მაიორ ვეტცელის მეთაურობით გოიტოში, პატარა ქალაქში, ფრანგულმა გარნიზონმა კი ქალაქის ევაკუაცია მოახდინა. კასტილიონეს მტკიცედ იცავდნენ და ისინი არკოდან მძიმე არტილერიის ჩამოსვლას ელოდებოდნენ. ფრედერიკმა დატოვა 1500 კაცი ქალაქგარეთ, დანარჩენები კი მედოლის მახლობლად იყვნენ განლაგებული, რაც მას საშუალებას აძლევდა თვალყური ედევნებინა მედავის მთავარ ძალებზე, კრემონაში და გოიტოში.{{Sfn|Bancks|1745|p=215}} 

გოიტოდან ჯარის გაყვანა იყო მედავის გეგმის ნაწილი, მას სურდა შეეკრიბა ჯარი სხვადასხვა გარნიზონებიდან წამოყვანილი მეომრებით, ისე რომ ამის შესახებ მოწინააღმდეგეს ვერაფერი გაეგო. ამ გეგმის შედეგად მან შეკრიბა 8000 ქვეითი და 4000 მხედარი, რომლებმაც გადალახეს მდინარე [[ოლო]] და შეუტიეს მოწინააღმდეგის ჯარს [[8 სექტემბერი|8 სექტემბერს]], შუადღისას. მისი კორპუსის გაყოფის გამო, ფრედრიკი რიცხობრივ უმცირესობაში იყო. პირველი თავდასხმები მოიგერიეს, მაგრამ კავალერიამ, რომელსაც ხელმძღვანელობდა ირლანდიელი დევნილი არტურ დილონი, შეუტია მარცხენა ფლანგს მაშინ როდესაც ისინი პოზიციას იცვლიდნენ და მთლიანად გაანადგურა. შემდეგ მედავი თავს დაესხა კასტილიონეს გარეთ მყოფებს, რომელთაგანაც ბევრი დანებდა. საფრანგეთის მსხვერპლი შეადგენდა, 1000 მოკლულს და დაჭრილს, ჰესიანების დანაკარგი კი დაახლოებით  1500 მოკლულს და დაჭრილს, ამასთანავე 2500 ტყვედ ჩავარდნილს შეადგენდა.{{Sfn|Quincy|1726|pp=181–183}}

დარჩენილი ნაწილი ვალეჯოს დაესხა თავს. მარლბოროს ჰერცოგისთვის მიწერილ წერილში, რომელიც 11 სექტემბრით თარიღდება, ფრედერიკმა განაცხადა, რომ მისი ძალები დასუსტებული იყო ავადმყოფობის გამო, მაგრამ მიუხედავად იმისა, რომ მათ თავდაპირველად ფრანგები უკან დახკეს, არტილერიის ნაკლებობამ აიძულა ისინი, რომ თავადაც უკან დაეხიათ. [[29 სექტემბერი|29 სექტემბრით]] დათარიღებული მარლბოროს პასუხი მაამებლობის შედევრია.{{Sfn|Churchill|1845|p=154}}

==ლიტერატურა==
* {{cite book|last1=Bancks|first1=John|title=The history of Francis-Eugene Prince of Savoy|date=1745|publisher=Gale ECCO|isbn=1170621236|edition=2010}}
* {{cite book|last1=Blackley|first1=William|title=The Diplomatic Correspondence of the Right Hon. Richard Hill ...: Envoy Extraordinary from the Court of St. James to the Duke of Savoy ... from July 1703, to May 1706|date=1845|publisher=Nabu Press|isbn=1145943462|edition=2010}}
* {{cite book|last1=Churchill|first1=John, Duke of Marlborough|title=The Letters and Dispatches of John Churchill, First Duke of Marlborough, From 1702-1712; Volume 3|year=1845|publisher=Sagwan Press|isbn=1376535238|edition=2018}}
* {{cite book |title = The Treaties of the War of the Spanish Succession: An Historical and Critical Dictionary |year=1995 |publisher=Greenwood |isbn=978-0313278846 |editor1-last=Frey |editor1-first=Linda |editor-last2=Frey |editor-first2=Marsha }} 
* {{cite book|last1=Ingrao|first1=Charles W|title=The Habsburg Monarchy, 1618-1815|date=2010|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0521785051}}
* {{cite book|last1=Lynn|first1=John|title=The Wars of Louis XIV 1667-1714|url=https://archive.org/details/warsoflouisxiv1600lynn|date=1999|publisher=Longman|isbn=0582056292}}
* {{cite book|last1=Quincy|first1=Charles Sevin|title=Histoire Militaire Du Règne De Louis-le-grand, Roi De France|date=1726|publisher=Nabu Press|isbn=1173835547|lang=FR|edition=2010}}
* {{cite book|last1=Symcox|first1=Geoffrey|title=Victor Amadeus II: Absolutism in the Savoyard State, 1675-1730|url=https://archive.org/details/victoramadeusiia0000symc|date=1983|publisher=University of California Press|isbn=0520049748}}
* {{cite book|last1=Wilson|first1=Peter|title=German Armies: War and German Society, 1648-1806|date=1998|publisher=Routledge|isbn=1857281063}}

==რესურსები ინტერნეტში==
*[https://web.archive.org/web/20130831194859/http://www.heritage-history.com/www/heritage.php?Dir=wars&FileName=wars_spanishsuccess.php Heritage History, The Spanish Succession]
* [[:it:Battaglia di Castiglione (1706)|Battaglia di Castiglione (1706)]]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:საფრანგეთის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ავსტრიის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ესპანური მემკვიდრეობისათვის ომის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ლომბარდიის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:1706 წელი საფრანგეთში]]
[[კატეგორია:1706 წელი იტალიაში]]