ვაა-ო-ფონოტი
| ოლქი | |
|---|---|
|
ვაა-ო-ფონოტი სამოური ენა — Va'a-o-Fonoti | |
 | |
| ქვეყანა |
 სამოა |
| კოორდინატები | 13°57′00″ ს. გ. 171°32′00″ დ. გ. / 13.95000° ს. გ. 171.53333° დ. გ. |
| ფართობი | 38 კმ² |
| მოსახლეობა | 1543 კაცი (2011) |
| სიმჭიდროვე | 40,61 კაცი/კმ² |
| სასაათო სარტყელი | [[UTCUTC+13]] |
 | |
ვაა-ო-ფონოტი (სამოური ენა — Va'a-o-Fonoti) — სამოას ადმინისტრაციული ოლქი. ფართობი — 38 კმ². ოლქის მოსახლეობა 2011 წლის აღწერის მონაცემების მიხედვით შეადგენს — 1543 ადამიანს[1] (ყველაზე მცირერიცხოვანი სამოას ოლქებს შორის). ოლქში შედის ფალაგოას სრუტის ირგვლივ მდებარე ძირითადი ტერიტორია (7 სოფელი) და მცირე სანაპირო ექსკლავი 10 კმ-ით ჩრდილო-დასავლეთით ძირითადი ტერიტორიიდან (სოფელი ფალეაპუნა). ოლქის ორივე ნაწილი მდებარეობს კუნძულ უპოლუს ჩრდილო-აღმოსავლეთში და გარშემორტყმულია ატუას ოლქით. ადმინისტრაციული ცენტრია — სოფელი სამამეა.
ოლქი ატუას გამოეყო და ჩამოყალიბდა XVI საუკუნეში, როდესაც ფონოტიმ, რომლებიც დაეუფლნენ ტაფაიფას ტიტულს, დაასაჩუქრა ატუას ამ ნაწილის ხალხი ომში გამოჩენილი მამაცობისათვის. ოლქის დასახელება სამოური ენიდან ითარგმნება, როგორც «ფონოტის გრძელი ნავი», რომელიც მოგვაგონებს ომში ამ ტერიტორიის საზღვაო ძალების მამაცობაზე. ფონოტი იყო ტიტულ ტაფაიფას მეორე მფლობელი, სალამასინას დედოფლის შემდეგ.
ოლქის უზენაესი ბელადი ატარებს ტალამაივაოს ტიტულს.