იხილეთ წყარო გვერდისთვის ბაჩარახის ბრძოლა

{{ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი
| კონფლიქტი =ბაჩარახის ბრძოლა 
| ნაწილი = [[ოცდაათწლიანი ომი|ოცდაათწლიანი ომის]] პფალცის ფაზის ნაწილი
| სურათი = [[File:Bacharach-Merian.jpg|300px]]
| სათაური = ბაჩარახის ხედი მათეუს მერიანის მიერ
| თარიღი = [[1 ოქტომბერი]] [[1620]]
| მდებარეობა = ბაჩარახი, [[კურპფალცი]]
(დღევანდელი [[გერმანია]])
| კოორდინატები = 
| მიზეზი = 
| casus = 
| შედეგი = [[ესპანელები|ესპანელების]] გამარჯვება
| სტატუსი = 
| ტერიტორია = 
| მხარე1 = {{Flagicon image|Banner of the Palatinate.svg}}[[კურპფალცი]]
| მხარე2 = {{flagicon|Spain|1506}}[[ესპანეთის იმპერია]]
| მეთაური1 = {{Flagicon image|Banner of the Palatinate.svg}}[[ფრიდრიხ V (პფალცის კურფიურსტი)|ფრიდრიხ V]]
| მეთაური2 = {{flagicon|Spain|1506}}გონსალო ფერნანდეს დე კორდობა
| ნაწილები1 = 
| ნაწილები2 = 
| ძალა1 = 
| ძალა2 = 2,500-5000<ref name="Ibarra p. 370">Ibarra p.370</ref>
| დანაკარგები1 = 
| დანაკარგები2 = 3 მკვდარი და 3 დაჭრილი<ref name="Verdadera Relación p. 370">''Verdadera Relación'' p.47</ref>
| შენიშვნა = 
| კამპანიის დაფა =
}}
'''ბაჩარახის ბრძოლა''' — ბრძოლა მოხდა [[1620|1620 წლის]] [[1 ოქტომბერი|1 ოქტომბერს]] ბაჩარახში, [[კურპფალცი|კურპფალცში]]. კონფლიქტი იყო [[ესპანეთი|ესპანურ]] ძალებს, რომელსაც მეთაურობდა დონ გონსალო ფერნანდეს დე კორდობა და [[ფრიდრიხ V (პფალცის კურფიურსტი)|ფრიდრიხ V-ის]] [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტულ]] ძალებს შორის, [[ოცდაათწლიანი ომი|ოცდაათწლიანი ომისას]], პფალცის კამპანიის დროს.<ref name=" Hubert Granville Revell Reade: ''Sidelights on the Thirty Years War'' p. 339">Hubert Granville Revell Reade: ''Sidelights on the Thirty Years War'' p.339</ref> [[ბოჰემია|ბოჰემიის]] მეფედ გამოცხადებული ფრიდრიხ V-ის შტატებში შეჭრის სწრაფი დაწყების შემდეგ, ოპერაციები შენელდა [[სექტემბერი|სექტემბრის]] შუა რიცხვებში, ოპენჰაიმის აღების შემდეგ.<ref name="Ibarra p. 367">Ibarra p.367</ref> დონ ამბროსიო სპინოლამ, ესპანელმა გენერალმა მეთაურმა, ომის საბჭოზე შეაფასა არჩევანი ჰაიდელბერგის ალყის წამოწყებასა და ქალაქ ბაჩარახის.<ref name="Ibarra p. 366">Ibarra p.366</ref> [[ესპანელები|ესპანელმა]] ოფიცრებმა გადაწყვიტეს ბაჩარახის აღება ფრიდრიხის მიმოფანტული ძალების სიმცირის გამო.<ref name="Ibarra p. 368">Ibarra p.368</ref> 1 ოქტომბერს კორდობამ დაიპყრო ბაჩარახი 2500 ჯარისკაცით, რითაც აიძულა ანგლო-გერმანელი დამცველები დანებებულიყვნენ.<ref name=" Hubert Granville Revell Reade: ''Sidelights on the Thirty Years War'' p. 339"/>

== წინა მოვლენები ==
მას შემდეგ, რაც ოპენჰაიმის ხელში ჩაგდების შემდეგ საკვებისა და საბრძოლო მასალის მარაგი უზრუნველყოფილი იყო, სპინოლას ჰქონდა არჩევანი [[ჰაიდელბერგი|ჰაიდელბერგის]] ან ბაჩარახის აღებას შორის. [[23 სექტემბერი|23 სექტემბერს]] სპინოლამ გაიარა კონსულტაცია ესპანელ მეთაურებთან, დონ კარლოს კოლომასთან, დონ გონსალო ფერნანდეს დე კორდობასთან, დონ დიეგო ფელიპეს დე გუსმანთან და ჰენდრიკ ვან დენ ბერგთან.<ref name="Ibarra p. 366"/> ლაპარაკი იყო ჰაიდელბერგზე, ფრანკენტალზე ან ბაჩარახზე გალაშქრებაზე, მაგრამ საბოლოოდ სპინოლამ გადაწყვიტა და აირჩია ბაჩარახი.<ref name="Ibarra p. 368"/>

ბაჩარახი მნიშვნელოვანი სტრატეგიული წერტილი იყო, რადგან ის იყო ხიდი [[რაინი|რაინზე]] და იქნებოდა დამაკავშირებელი პფალცსა და ქალაქ მაიცს შორის.<ref name="Ibarra p. 367"/> გარდა ამისა, ოპერაცია მოიგებდა დროს [[ესპანეთის ნიდერლანდები|ესპანეთის ნიდერლანდებიდან]] მოსალოდნელი გამაგრების დასახმარებლად.<ref name="Ibarra p. 367"/> 27 სექტემბერს სპინოლას ახალი ამბები მოვიდა, რომ გაერთიანებული პროვინციებიდან დაახლოებით 5000 კაციანმა ძალამ ჰენრი ნასაუ-დილენბურგისა და სერ ჰორასი ვერეს მეთაურობით გადაკვეთა [[მოზელი (მდინარე)|მოზელი]] კერპენში [[ფრიდრიხ V (პფალცის კურფიურსტი)|ფრიდრიხ V-ის]] მხარდასაჭერად.<ref name="Ibarra p. 369">Ibarra p.369</ref>

სპინოლამ, უგულებელყო ვერეს ძალები, რომლებიც შედგებოდა [[ნიდერლანდელები|ჰოლანდიელი]], [[ინგლისელები|ინგლისელი]] და [[შოტლანდიელები|შოტლანდიელი]] მოხალისეებისგან, რომლებიც გაგზავნილი იყო ინგლისის მეფე [[ჯეიმზ I (ინგლისი)|ჯეიმზ I-ის]] მიერ და <ref name="Pursell p. 113">Pursell p.113</ref> გადაწყვიტა თავისი არმიით გადასულიყო რაინის დასავლეთ სანაპიროზე და დალოდებოდა [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტულ]] ძალებს. მისი ყურადღება ანგლო-ჰოლანდიური რელიეფის ჩამოსვლაზე იყო ორიენტირებული, სპინოლა თავისი ჯარის დიდი ნაწილით გზის სიახლოვეს დარჩა და ბაჩარახის დატყვევება დონ გონსალო ფერნანდეს დე კორდობას მიანდო.<ref name="Ibarra p. 370"/>

== ბრძოლა ==
[[File:Arolsen Klebeband 01 409 2.jpg|thumb|left|დონ გონსალო ფერნანდეს დე კორდობა]]
[[File:Kaub und Pfalzgrafenstein 1820.jpg|thumb|კაუბისა და პფალცგრაფენშტეინის ციხის ხედი]]
[[File:Studio of Peter Paul Rubens - Marquis Ambrogio Spinola.jpg|thumb|დონ ამბროსიო სპინოლა [[პეტერ პაულ რუბენსი]]]]
[[29 სექტემბერი|29 სექტემბერს]] კორდობა გაემართა თავისი ძალებით და დაიპყრო ლორხი, რის გამოც რამდენიმე დამცველი აიძულა დანებებულიყო.<ref name="Verdadera Relación p. 370"/> მან ასევე გაგზავნა 2000 კაციანი ჯგუფი პირდაპირ ბაჩარახში. ეს ჯგუფი ბაჩარახის გარეუბანს დაახლოებით ღამის 2 საათზე მიუახლოვდა. [[ესპანელები|ესპანელების]] ჩასვლისთანავე [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტმა]] ჯარისკაცებმა ქალაქგარეთ ჩამოაგდეს მუშკეტები და გაიქცნენ ქალაქში.<ref name="Verdadera Relación p. 370"/>შემდეგ კორდობის კაცებმა განაგრძეს საყრდენის აშენება ქალაქის უკან.

გამთენიისას, დამცველებმა, ძლიერი ნისლის დახმარებით, მუშკეტის გასროლა მოახდინეს, რის შედეგადაც სამი ესპანელი დაიღუპა და კიდევ სამი დაიჭრა.<ref name="Verdadera Relación p. 370"/> ცოტა ხნის შემდეგ კორდობის მეთაურობით ძალების დიდი ნაწილი მოვიდა. ესპანელების მოსვლის გამო დემორალიზებულმა გარნიზონის ოფიცრებმა გადაწყვიტეს დანებება.<ref name=" Hubert Granville Revell Reade: ''Sidelights on the Thirty Years War'' p. 339"/> ესპანეთის ჯარები ბაქარახში 3 საათზე შევიდნენ. ორი კაპიტანივ<ref name="''English Captains Dexter and Row''. Wilson p. 135–137">''English Captains Dexter and Row''. Wilson pp. 135–137</ref> და 94 ინგლისელი ჯარისკაცი, სხვა გერმანულ ჯარებთან ერთად, ტყვედ აიყვანეს.<ref name=" Hubert Granville Revell Reade: ''Sidelights on the Thirty Years War'' p. 339"/><ref name="Wilson p. 135–137">Wilson p. 135–137</ref>

== შემდეგ ==
კორდობამ დატოვა 300 ჯარისკაცისგან შემდგარი გარნიზონი ბაჩარახში და გაგზავნა თავისი ჯარის უმეტესი ნაწილი დიეგო რუისისა და ბალტასარ დე სანტანდერის მეთაურობით კაუბის დასაპყრობად.<ref name="Ibarra p. 371">Ibarra p.371</ref> იმ ქალაქის მცირე გარნიზონი მალე დანებდა. ცოტა ხნის შემდეგ [[ესპანელები|ესპანელებმა]] აიღეს პფალცგრაფენშტაინის ციხე.<ref name="Ibarra p. 371">Ibarra p.371</ref> იმავდროულად, სპინოლამ ყურადღება გაამახვილა ანგლო-ჰოლანდიური რელიეფის ჩაჭრაზე, მაგრამ პროტესტანტული ძალა არ გამოჩნდა.<ref name="Ibarra p. 371">Ibarra p.371</ref> ანგლო-ჰოლანდიური ძალები დაუბრკოლებლად წავიდნენ ვორმსში.<ref name="Ibarra p. 373">Ibarra p.373</ref>

[[1621 |1621 წლის]] [[აგვისტო|აგვისტოში]] [[მაინცი]] დაეცა სპინოლას 15000 კაციან არმიასთან ბრძოლაში, რომელსაც ახლა კორდობა მეთაურობდა.<ref name="Lawrence p. 82">Lawrence p.79</ref> ამასობაში გენერალმა სპინოლამ, ნიდერლანდებში დაბრუნებისას, სადაც ჯერ კიდევ [[ნიდერლანდების რევოლუცია|ოთხმოცწლიანი ომი]] მიმდინარეობდა, ალყა შემოარტყა იულიხს და ხუთთვიანი ალყის შემდეგ ქალაქი დაეცა, რამაც შეცვალა მორისის [[1610 |1610 წლის]] წარმატება.<ref name="Lawrence p. 82">Lawrence p.79</ref>

==ლიტერატურა==
* Guthrie, P William. ''Battles of the Thirty Years War: From White Mountain to Nordlingen, 1618–1635 '' Greenwood Press (2001) {{ISBN|978-0-313-32028-6}}
* Josef V. Polišenský/Frederick Snider: ''War and Society in Europe (1618–1648)''. Bristol: Cambridge University Press, 1978. {{ISBN|978-0-521-21659-3}}
* Francisco de Ibarra: ''Relación de las campañas del Bajo Palatinado''. Published on ''L' Espagne au XVIe et au XVIIe siècle documents historiques et littéraires.'' Heilbronn: Henninger 1878.
* Black, Jeremy ''European Warfare, 1494–1660.'' Routledge Publishing (2002) {{ISBN|978-0-415-27531-6}}
* Wilson, Arthur. ''The History of Great Britain, Being the Life and Reign of King James I.'' Printed for Richard Lownds. London 1635.
* Rodríguez Villa, Antonio. ''Ambrosio Spínola, Primer Marqués de los Balbases.'' Estab. tip. de Fortanet 1905.
* Brennan C. Pursell: ''The Winter King: Frederick V of the Palatinate and the Coming of the Thirty Years' War.'' Ashgate Publishing, (2003). {{ISBN|0754634019}}
* Lawrence, David R. ''The Complete Soldier: Military Books and Military Culture in Early Stuart England 1603–1645''. Brill Academic Publishing. {{ISBN|90-04-17079-0}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ესპანეთის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ინგლისის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ოცდაათწლიანი ომის ბრძოლები]]