იხილეთ წყარო გვერდისთვის ბაქარ I

{{მმართველი 
|ქვეყანა= [[იბერია|იბერიის]] 
|თანამდებობა= მეფე
|სახელი= ბაქარი
|ორიგინალური სახელი= ბაქარ I, ასფაგურ II<ref name=":0" />
|რიგი=
|რიგი-მეუღლეების= 
|სურათი= Bakur, son of Mirian, Svetitskhoveli fresco.jpg
|წარწერა=ბაქარი, სვეტიცხოვლის ფრესკა
|მმართველობის წლები= 342-364<ref>[https://elfiles.emis.ge/uploads/33756/conversions/Vaxushti_Saqartvelos_Istoria_Nawili_Pirveli-compressed.pdf ვახუშტი „საქართველოს ისტორია“], გამოცემა გ. დ. ქართველიშვილისა. განმარტებული და შევსებული ახლად შეძენილის არხეოლოგიურისა და ისტორიულის ცნობებით დ. ზ. ბაქრაძის მიერ. ტფილისი, 1885. გვ. დ.</ref> <br />363–365<ref name=":0">[https://ia601203.us.archive.org/12/items/Toum1969EarlyIberianKings/Toum_1969_Early_Iberian_Kings.pdf CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“]. The Chosroids: 24. Aspacures II ([Varaz]-Bakurl). p. 26.</ref>
|კორონაცია=
|წინამორბედი= [[მირიან III]]
|მემკვიდრე= [[მითრიდატე V]]/მირდატ III
|სხვა წოდებები=  
|ვიცე-პრეზიდენტი= 
|პარტია= 
|დაბადების თარიღი=  
|დაბადების ადგილი=  
|გარდაცვალების თარიღი=
|გარდაცვალების ადგილი= 
|ქორწინება= 
|შვილები= 
|დინასტია= [[ფარნავაზიანი]]
|მამა= [[მირიან III]]
|დედა= [[ნანა დედოფალი|ნანა]]
}}
'''ბაქარ I''', ''ბაქარ მირიანის ძე'' — ოცდამეხუთე მეფე [[ფარნავაზ I|ფარნავაზის]] შემდეგ. უფლისწული ბაქარი ბავშვობაში მძევლად ჰყავდა წაყვანილი კონსტანტინე დიდს, საბერძნეთის იმპერატორს, მაგრამ როცა [[მირიან III|მირიან მეფე]] გაქრისტიანდა, კონსტანტინე დიდმა ბაქარი [[საქართველო|საქართველოში]] დააბრუნა, თან წერილიც გამოატანა მირიან მეფესთან, რომელშიც სხვა ამბავთა შორის ეწერა: „აღარ მჭირდება მე შენგან მძევალი, არამედ კმარა ჩვენ შორის შუამდგომლად [[ქრისტე]] და შუამდგომლობითა ღმრთისა დამბადებელისა, ვიყოთ ჩვენ ურთიერთის ძმურ სიყვარულში.“

მირიან მეფემ ასეთი ანდერძი დაუბარა ბაქარს:

{{ციტირება|სადაცა იპოვო იგი ცეცხლთაყვანისმცემლობის კერპი, ცეცხლითვე დაწვი; თავი შენი შეავედრე ძესა ღმრთისასა და წინ წარმძღვანებითა პატიოსნისა  [[ჯვარი|ჯვარისათა]] სძლიო მტერთა, პატივი ეცი სვეტსა ცხოველსა, ღმრთივაღმართებულსა და როდესაც მიიძინებ შენ საუკუნოდ, იყავი მტკიცე მორწმუნე [[სამება|სამებისა]].}}

შემდეგ მირიან მეფემ მოატანინა [[წმინდა ნინო|წმ. ნინოს]] ჯვარი და ჩამოჰკიდა მასზე სამეფო გვირგვინი, მოიყვანა ძე თვისი ბაქარი და გამოსახა მის თავზე ჯვარი, აიღო ნინოს ჯვრისგან გვირგვინი და დაადგა თავზე ძეს. ამ პროცედურით მირიან მეფემ დასაბამი მისცა ქრისტიან მეფეთა კურთხევას.

ბაქარ მეფეც ისეთივე ქრისტესმოყვარე  იყო, როგორც მამამისი. მან [[ქრისტიანობა]]ზე მოაქცია ის მთიელები, რომლებიც მირიან მეფის დროს არ გაქრისტიანდნენ.

ბაქარის უფროსი ძმა რევი კარგახნის გარდაცვლილი იყო. მას  ცოლად ჰყავდა სომეხთა მეფის [[თრდატ III|თრდატის]] ასული - [[სალომე უჯარმელი|სალომე (უჯარმელი)]], რომლისგანაც დარჩა ერთი ძე [[თრდატი (რევის ძე)|თრდატი]]. სომხები მის გამეფებას ლამობდნენ. ამიტომ დიდი  ლაშქრით შემოესია საქართველოს სომეხთა მეფე თრდატი (რევ მეფის სიმამრი). მაგრამ ბაქარ მეფემ ბერძენთა და სპარსთა მეფის დახმარებით სძლია სომხებს და თავის ძმისწულებს დააწერინა ხელწერლი, რომ სანამ ცოცხალი იქნებოდა ბაქარ მეფის შთამომავალი, მანამ რევის მემკვიდრეები მეფობას არ მოითხოვდნენ. ამის შემდეგ ძმისშვილებს სამფლობელოდ მისცა [[კუხეთი]] და [[რუსთავის ციხე|რუსთავში]] [[ერისთავი|ერისთავად]] დასვა.<ref>ბარბაქაძე ლია. ჯიბის ცნობარი მართლმორწმუნე ქრისტიანისათვის; თბილისი, 2013 წ.</ref>

== ისტორია ==
მცირეწლოვანი ბაქარი მირიან მეფემ იმპერატორ [[კონსტანტინე დიდი|კონსტანტინესთან]] დაზავებისას მძევლად გააგზავნა ([[ლეონტი მროველი]], „[[მეფეთა ცხოვრება]]“). მირიანის მიერ ქრისტიანობის აღიარების შემდეგ ბაქარი სამშობლოში დააბრუნეს.

ბაქარის ტახტზე ასვლას თან ახლდა დაძაბულობა მირიანის მემკვიდრეებს შორის. ჯერ კიდევ მირიანის სიცოცხლეში [[რევი (მირიან III-ის ძე)|რევს]], მირიანის უფროს ვაჟს, რომელიც დაქორწინებული იყო სომეხთა მეფის [[თრდატ III|თრდატის]] ასულ სალომეზე („მოქცევაი ქართლისაი“ს სალომე უჯარმელი), სამემკვიდრეო წილად ხვდა ქართლის სამეფოს სამხრეთ-აღმოსავლეთი პროვინციები, კახეთ-კუხეთი. რევის გარდაცვალების შემდეგ სალომეს სომხეთის სამეფო კარის დახმარებით უცდია ქართლის ტახტზე თავისი ძის დასმა. ბაქარს დიდი ბრძოლის გადახდა მოუწია ტახტის დასაუფლებლად. მეტოქის ჩამოსაცილებლად ბაქარმა კავშირი შეკრა სპარსეთთან და თავის ირანელ სიძესთან (დის ქმარი), რანის გამგებელ ფეროზთან. მათი დახმარებით სომხებს სძლია.<ref>„ქართლის ცხოვრება“. ტ. I, გვ. 131.</ref> ბიზანტიელთა და სპარსელთა შუამავლობით ბაქარმა თავის მეტოქე ძმისწულს სამფლობელოდ დაუტოვა მხოლოდ კუხეთი და „დასხნა რუსთავს ერისთავად“. ამასთანავე ჩამოართვა წერილობითი პირობა, რომლის თანახმად, რევის შთამომავლები სამუდამოდ ამბობდნენ უარს ქართლის ტახტზე.
                 
როგორც ცნობილია, ქართლის გაქრისტიანებას (ამ დროს ირანის შაჰი იყო [[შაპურ II]] (309-379)), ირანის მხრიდან მოკლე ხანში რაიმე საომარი მოქმედებები არ მოჰყოლია. ბაქარი ახერხებდა რომთანაც და ირანთანაც მშვიდობიანი ურთიერთობა შენარჩუნებინა. (ვახუშტის მიხედვით მან 22 წელს იმეფა). 338 წელს შაჰს დაუწყია ხანგრძლივი ომი სომხეთთან, დაუმორჩილებია ალვანეთი, მაგრამ ქართლამდე აღარ მოსულა, რადგან შუამდინარეთში ჰქონია მთავარი ფრონტის ხაზი გახსნილი. 363 წელს ირანსა და რომს შორის ახალი ზავი დაიდო. ამ ზავით მხარეები ისევ [[ნიზიბისის ზავი]]ს პირობებს უბრუნდებოდნენ, რაც იმას ნიშნავდა, რომ ქართლი კვლავ რომის გავლენის სფეროდ რჩებოდა.
                   
მშვიდობიანობის პერიოდი ბაქარმა გამოიყენა ქრისტიანობის განსამტკიცებლად. ლეონტი მროველი მას მიაწერს ქართველ მთიელთა მოქცევას და [[წილკნის ღვთისმშობლის ტაძრის კომპლექსი|წილკნის ეკლესიის]] აშენებას. მემატიანე გადმოგვცემს, რომ იგი გამოირჩეოდა მორწმუნეობით, სწყალობდა სამღვდელოებას, მის დროს მღვდელნი და დიაკონნი დიდად გამრავლებულან.

==იხილეთ აგრეთვე==
* [[ბაქარი და ბაკური]]

==ლიტერატურა==
* ლეონტი მროველი, მეფეთა ცხოვრება/ ქართლის ცხოვრება. ტ. I, ტექსტი დადგენილი ყველა ძირითადი ხელნაწერის მიხედვით ს. ყაუხჩიშვილის მიერ. თბილისი, 1955. გვ. 130-131.
* ქართლის ცხოვრების ძველი სომხური თარგმანი, ქართულ-სომხური ტექსტი გამოკვლებვითა და ლექსიკონით გამოსცა ი. აბულაძემ. თბილისი, 1953. გვ. 130-131.
* მოქცევაჲ ქართლისაჲ/ ძველი ქართული აგიოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები, ი. აბულაძის რედაქციით. თბილისი, 1963.
* გ. მელიქიშვილი, ქართლის, იბერიის სამეფოს ისტორიის ქრონოლოგიის საკითხისათვის, ივ. ჯავახიშვილის სახ. ისტორიის ინსტიტუტის შრომები. ტ. IV, ნაკვ. I. 1958. გვ. 162.
* ნ. ჯანაშია, ქართლი IV ს. პირველ ნახევარში, ქრისტიანობის გამოცხადება სახელმწიფო სარწმუნოებად/ საქართველოს ისტორიის ნარკვევები II. 1973. გვ. 71, 82.
* ვ. გოილაძე, ფარნავაზიანთა სახლის ქრისტიან მეფეთა ქრონოლოგია. თბილისი, 1990. გვ. 334-334.

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{დაიწყე ყუთი}}
{{მემკვიდრეობის ყუთი|წინამორბედი= [[მირიან III]]| ტიტული= [[იბერიის მეფეთა სია|იბერიის მეფე]]| წლები= [[342]]–[[364]]| შემდეგი= [[მირდატ III]]}}
{{დაასრულე ყუთი}}

{{იბერიის მეფეები}}

[[კატეგორია:იბერიის მეფეები]]
[[კატეგორია:ფარნავაზიანები]]