იხილეთ წყარო გვერდისთვის ალაშანის უდაბნო

{{ინფოდაფა უდაბნო
| სახელი = ალაშანის უდაბნო
| მშობლიური სახელი = 
| სურათი = Biluthu Yinderitu.JPG
| სურათის სიგანე = 
| სურათის წარწერა = ბადინ-ჯარანი, რომელიც შედის ალაშანის უდაბნოს შემადგენლობაში 
| lat_dir = N|lat_deg = 40|lat_min = 29|lat_sec = 50
| lon_dir = E|lon_deg = 102|lon_min = 29|lon_sec = 42
| ქვეყანა = {{დროშა|ჩინეთი}} 
| ტერიტორიული ერთეული = 
| ზღვის დონიდან = 820–1660
| სიგრძე =  
| სიგანე =  
| ფართობი = 170 ათ. 
| ტიპი = ქვიშიანი
| ატმოსფერული ნალექები = 
| მცენარეულობა = 
| ცხოველთა სამყარო = 
| პოზრუკა = ჩინეთი
| პოზრუკა2 =   
| ვიკისაწყობი = 
}}
'''ალაშანის უდაბნო''' — ქვიშიანი უდაბნო [[ცენტრალური აზია|ცენტრალურ აზიაში]], [[ჩინეთი]]ს ჩრდილოეთ ნაწლში. გაწოლილია აღმოსავლეთით — [[ხელანშანის ქედი|ხელანშანის ქედსა]] და მდინარე [[ხუანხე]]ს, დასავლეთით — მდინარე [[ჟოშუი]]ს, სამხრეთით — ნანინანიის მთისწინეთსა და ჩრდილოეთით — გობის ტექტონიკურ დეპრესიას შორის. ფართობი დაახლოებით 170 ათ. კმ². სიმაღლე 820 მ-იდან (ჩრდილო-დასავლეთით) 1660 მ-მდე (სამხრეთით). ალაშანი სტრუქტურული ფენობრივი ვაკეა და წარმოდგენილია რამდენიმე მაგიდა ჭიუხიანი ქედით, რომელთა შეფარდებითი სიმაღლეა 150–200 მ (ბაიან-ულა, ხარა-ულა და სხვა) და წვრილგორაკებით, რომლებიც აგებულია ძველი [[გნაისი|გნაისებით]], [[გრანულიტი|გრანულიტებით]], [[ამფიბოლიტი|ამფიბოლიტებით]], [[კვარციტი|კვარციტებითა]] და სხვა. 

დამახასიათებელია მრავალრიცხოვანი დახშული დეპრესიები არაღრმად განლაგებული გამტკნარებული ან მარილიანი გრუნტის წყლებით, ზოგჯერ დამშრალი მარილიანი ტბებით, რომელთა შორის გამოსაყოფია [[ხარა-ნური]] და [[ჯალათაი-დავსი]]. მოძრავი ქვიშების დიდი მასივები განლაგებულია სამხრეთ-დასავლეთით — ბადინ-ჯარანის, სამხრეთით — ხოლალისის, სამხრეთ-აღმოსავლეთით — თენგერისა და ჩრდილო-აღმოსავლეთით ულანპუხოს სახით. ბადინ-ჯარანის მასივი წარმოდგენილია მეტად მძლავრი ქვიშის სერებით, რომელთა შეფარდებითი სიმაღლეა 300–400 მ. 

მდინარეთა ქსელი საკმაოდ მდიდარია პერიოდული ნაკადებით, რომელთა [[კალაპოტი]] წყლით ივსება მხოლოდ [[ზაფხული|ზაფხულში]], მუსონური წვიმების პერიოდში ან თავსხმა ნალექების დროს. ყველაზე დიდი მდინარეებია [[ჟოშუი]] და [[შუიხე]]. არის მრავალრიცხოვანი, თუმცა ძირითადად, მცირე ფართობის ტბები. აღსანიშნავია [[სოგო-ნური]]სა და [[შარა-ბურდუ|შარა-ბურდუს ტბები]]. 

ძირითადი ლანდშაფტებია: გობი — წვრილგორაკები და მაგიდა ქედები, რომლებიც გაფანტულია ქვიშაკენჭიან ვაკეზე პრიმიტიული ღორღის ნიადაგებითა და გაუხშოებული ბუჩქნარი მცენარეულობით ([[ორყურა]], [[ცხენისმუხლა]] და სხვა), სტეპური მცენარეულობის ელემენტებით; ბარხანული ქვიშების მასივები მეტად ღარიბი მცენარეულობით ([[უძრახელა]], [[კრიალოსანა]], [[ავშანი]] და სხვა); ცაიდამი — დადაბლება ახლომდებარე გრუნტული გამტკნარებული წყლებითა და მდიდარი ბალახოვანი მცენარეულობით ([[ლაქაში]], [[ლერწამი]], [[ლელქაში]], [[ჩინური ვაციწვერა]], [[ბრძამი]], [[ძირტკბილა]] და სხვა); მლაშობები ჰალოფილური ფლორით ([[Kalidium]], [[Nitraria]], [[მლაშობურა]]); შავი საქსაულისგან შემდგარი საქსაულები ქვედა იარუსში წარმოდგენილი Nitraria-ით. 

ცხოველთა სამყაროს წარმომადგენელთა შორისაა: [[საიგა]], [[უდაბნოს კურდღელი]], [[თრია]], [[მექვიშია]], [[მიწის კურდღლისებრნი|მიწის კურდღელი]] და [[ქვეწარმავლები]] ([[კუები]], [[ხვლიკები]], [[გველები]]); იშვიათად გვხვდება [[კიანგი]]. მოსახლეობა უმეტესწილად მომთაბარეა. ძირითადი საქმიანობაა [[მესაქონლეობა]]. მუდმივი დასახლებული პუნქტები განლაგებულია დიდ ცაიდამებში.

==რესურსები ინტერნეტში==
{{დრე|1809441|ალაშანის უდაბნო}}

==ლიტერატურა==
* Обручев В. Алашань (пустыня в Азии), Восточная Монголия, ч. 1—2, М., 1947; 
* Синицын В. М., Центральная Азия, М., 1959; 
* Петров М. П., Пустыни Центральной Азии, т. 1, М., 1966. 
* Чичагов В. П. Эволюция равнинообразования Юго-Востока Азии. М., 2000.
* Chinese sedimentary basins. Amst., 1989.

[[კატეგორია:ჩინეთის უდაბნოები]]