ფრედ ასტერი

ფრედ ასტერი
ფრედ ასტერი
დაბადების სახელი	ფრედერიკ აუსტერლიცი
დაბადების თარიღი	10 მაისი, 1899; ომაჰა, ნებრასკა, აშშ
გარდაცვალების თარიღი	22 ივნისი, 1987 (88 წლის); ლოს-ანჯელესი, კალიფორნია, აშშ
დაკრძალულია	ოუკვუდის მემორიალური პარკის სასაფლაო
საქმიანობა	მსახიობი, მოცეკვავე, მომღერალი, ქორეოგრაფი, პერკუსიონისტი
აქტიური	1904–1981
მეუღლე(ები)	ფილის ლივინგსტონ პოტერი ; (1933–1954; მეუღლის გარდაცვალებამდე; 2 შვილი) რობინ სმითი (1980-1987; hასტერის გარდაცვალებამდე)
შვილ(ებ)ი	ფრედ ასტერ უმცროსი (დ. 1936); ავა ასტერ მაკ-კენზი (დ. 1942); ელიფალეტ (პიტერ) პოტერ IV (გერი)
მშობლები	მამა: ფრედერიკ (ფრიც) აუსტერლიცი; დედა: ჯოანა (ენ) გეილუსი
ნათესავები	და: ადელ ასტერი
ჯილდოები	ოქროს გლობუსი საუკეთესო მსახიობი კაცისთვის მიუზიკლსა ან კომედიაში (1950)

ფრედ ასტერი (ინგლ. Fred Astaire; ნამდვილი სახელი ფრედერიკ აუსტერლიცი, ინგლ. Frederick Austerlitz; 10 მაისი, 1899, ომაჰა, ნებრასკა — 22 ივნისი, 1987, ლოს-ანჯელესი, კალიფორნია) — ამერიკელი მსახიობი, მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და მომღერალი, ჰოლივუდის ვარსკვლავი, კინოში მუსიკალური ჟანრის ერთ-ერთი უდიდესი წარმომადგენელი. მისი თეატრალური და კინოკარიერა 76 წელი გაგრძელდა, რომლის განმავლობაშიც ასტერმა 31 მუსიკალურ ფილმში ითამაშა. განსაკუთრებით ცნობილია ჯინჯერ როჯერსთან ერთად შესრულებული ათი მიუზიკლით, რომლებმაც რევოლუცია მოახდინეს მუსიკალური კომედიის ჟანრში. მისი ორიგინალური საცეკვაო ნიჭი და ტექნიკა ბევრი კრიტიკოსის აზრით მას ჰოლივუდის ისტორიაში საუკეთესო მოცეკვავის ტიტულს აკუთვნებს.^[1]

ბიოგრაფია

ფრედ ასტერი 1899 წლის 10 მაისს, ნებრასკის შტატის ქალაქ ომაჰაში დაიბადა. ცეკვის სწავლა ადრეული ასაკიდან დაიწყო, უფროს დასთან, ადელ აუსტინთან ერთად. მათი საცეკვაო დუეტი პოპულარობით სარგებლობდა ვოდევილის სცენებზე.

1933 წელს ფრედ ასტერი ჰოლივუდში გადავიდა და RKO Pictures-თან კონტრაქტი გააფორმა. იმავე წელს შედგა მისი კინოდებიუტი ფილმში "Dancing Lady".

მისი პირველი დიდი წარმატება იყო ფილმი "Flying Down to Rio" (1933), სადაც მან პირველად ითანამშრომლა ჯინჯერ როჯერსთან. ასტერისა და როჯერსის დუეტი 1930-იანი და 1940-იანი წლების ჰოლივუდის სიმბოლო გახდა. მათ ერთად გადაიღეს 10 ფილმი, მათ შორის "The Gay Divorcee" (1934), "Top Hat" (1935), "Swing Time" (1936) და "Shall We Dance" (1937), რომლებმაც ფრედ ასტერი მსოფლიოს ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ მოცეკვავედ აქცია.

1940-იანებში ფრედ ასტერმა განაგრძო თავისი კარიერა სხვა პარტნიორებთან, მათ შორის რიტა ჰეიუორთთან, ჯინ კელისთან და სხვებთან.

1946 წელს მისი მონაწილეობით გამოვიდა ფილმი "Ziegfeld Follies", სადაც მან სრულფასოვნად გამოავლინა თავისი განსაკუთრებული ქორეოგრაფიული ნიჭი.

1948 წელს გამოვიდა ფილმი "Easter Parade", სადაც მისი პარტნიორი იყო ჯინ კელი. ფილმმა კრიტიკოსებისა და აუდიტორიის ერთსულოვანი აღიარება მოიპოვა.

1950-იანებში ფრედ ასტერმა კარიერა ტელევიზიაში განაგრძო, სადაც მონაწილეობა მიიღო რამდენიმე სატელევიზიო შოუსა და სპეციალურ პროგრამაში.

1970-იანებში მისი მონაწილეობით გამოსულ ფილმებს შორის პოპულარობით სარგებლობდა "The Towering Inferno" (1974) და "Ghost Story" (1981).

ასტერი ცნობილი იყო ქორეოგრაფიის მიმართ ახლებური მიდგომით. კერძოდ, მან სიუჟეტურ ცეკვებს შემატა კინემატოგრაფიული ესთეტიკა და განსაკუთრებული როლი მიანიჭა კამერის მოძრაობას, რათა ცეკვის ტექნიკა უფრო ეფექტურად წარმოეჩინა. ასტერის მიერ შესრულებული სიმღერები, მაგალითად, "Cheek to Cheek" და "Puttin' on the Ritz" დღესაც პოპულარობით სარგებლობს.

ასტერის კარიერა აღინიშნა მრავალი აღიარებითა და ჯილდოთი, რომელიც მან სხვადასხვა დროს მოიპოვა, მათ შორის — BAFTA-ს ჯილდო, სამი Primetime Emmy-ს ჯილდო და ორი ოქროს გლობუსი. მან ასევე მიიღო რამდენიმე საპატიო ჯილდო, მათ შორის საპატიო ოსკარი 1950 წელს, ოქროს გლობუსის სესილ ბ. დემილის ჯილდო 1960 წელს, კენედის ცენტრის ჯილდოები 1970 წელს და AFI Life Achievement Award 1981 წელს. იგი შეიყვანეს ჰოლივუდის დიდების ხეივანში 1960 წელს, ამერიკული თეატრის დიდების დარბაზში 1972 წელს და ტელევიზიის დიდების დარბაზში 1989 წელს.^[2]

საყოველთაო შეფასებით ფრედ ასტერი დღემდე რჩება ელეგანტურობის, ტექნიკური სრულყოფილებისა და კრეატიულობის სიმბოლოდ. მისი გავლენა თანამედროვე პოპ-კულტურაზე შეუფასებელია. კინოსა და ტელევიზიის გარდა, ასტერმა დიდი გავლენა მოახდინა მოცეკვავეებსა და ქორეოგრაფებზე, მათ შორის რუდოლფ ნურეევზე, სემი დევისზე, მაიკლ ჯექსონზე, გრეგორი ჰაინსზე, მიხეილ ბარიშნიკოვზე, ჯორჯ ბალანჩინზე, ჯერომ რობინზე და მადჰური დიქშიტზე.

1999 წელს ამერიკის კინოინსტიტუტმა იგი ჰოლივუდის ისტორიაში მეხუთე უდიდეს კინოვარსკვლავად დაასახელა.^[3]

გარდაიცვალა 1987 წლის 22 ივნისს კალიფორნიაში, 88 წლის ასაკში. მისი კარიერა და შემოქმედებითი მოღვაწეობა არა მხოლოდ კინოს, არამედ მუსიკისა და ცეკვის ისტორიაში ოქროს ხანის სიმბოლოდ ითვლება.^[4]

შემოქმედების შეფასება

კრიტიკოსთა შეფასებით ფრედ ასტერი კრეატიულობის სიმბოლოდ ითვლება მისი უნიკალური ხედვის, ნოვაციური ქორეოგრაფიული სტილისა და მრავალმხრივი ნიჭის გამო. ფრედ ასტერმა ცეკვა ფილმებში სიუჟეტის განუყოფელ ნაწილად აქცია. მან დაამკვიდრა პრინციპი, რომ ცეკვა არა მხოლოდ გასართობი ეპიზოდი, არამედ პერსონაჟების ემოციური ისტორიის გადმოცემის საშუალება უნდა ყოფილიყო. მისი ქორეოგრაფია გამოირჩეოდა სიუჟეტურობით, ტექნიკური სირთულითა და დრამატული დინამიკით. ასტერმა კამერის მოძრაობა ცეკვის მნიშვნელოვანი ნაწილი გახადა. მან უარი თქვა ტრადიციულად კამერის ახლო კადრებით გამოყენებაზე, რაც სცენის დინამიკას ზღუდავდა. ის ამჯობინებდა ფართო კადრებს, რომლებიც ცეკვის ყველა დეტალს და მოძრაობას აჩვენებდა, რითაც მაყურებელს ცეკვის მთელი სილამაზე მიაწვდინა. ფრედ ასტერი ცნობილი იყო სხვადასხვა ცეკვის სტილის შერწყმით, რაც მის ნომრებს მრავალფეროვან და არაჩვეულებრივ ხასიათს სძენდა. მისი შესრულება ყოველთვის ელეგანტურობით და ბუნებრიობით გამოირჩეოდა. ასტერის კრეატიულობამ არა მხოლოდ მის თანამედროვეებს, არამედ მომდევნო თაობების ქორეოგრაფებზე, მოცეკვავეებსა და რეჟისორებზე დიდი გავლენა მოახდინა. მისი მუშაობის სტილი, დახვეწილი ტექნიკა და ინოვაციები კინოხელოვნების სამყაროში დღემდე შთაგონების წყაროდ რჩება. ასტერი ყოველთვის ახერხებდა, რომ მის ცეკვას და შესრულებას ელეგანტურობა, დახვეწილობა და ინდივიდუალურობა შემატებოდა. მისი მოძრაობები ისეთ შთაბეჭდილებას ტოვებდა, თითქოს ისინი დაუფიქრებლად, ბუნებრივად და მარტივად ხორციელდებოდა, თუმცა ეს უკიდურესად შრომატევადი რეპეტიციების შედეგი იყო. ასტერის მუსიკალური ნომრები ყოველთვის ხაზგასმული იყო რიტმით და მელოდიასთან სინქრონიზებით. ის ხშირად თავადაც მონაწილეობდა მუსიკის შექმნაში, რაც მის ცეკვას და სიმღერას ერთ მთლიანად აქცევდა. ფრედ ასტერი არ კმაყოფილდებოდა მხოლოდ მოცეკვავის ან მსახიობის სტანდარტული როლით. ის იყო შემოქმედი, რომელმაც გააფართოვა ცეკვის და კინოს შესაძლებლობები, შექმნა ახალი წესები და მიაღწია იდეალს, რომლისკენაც დღემდე ბევრი მიისწრაფის. კინოინდუსტრიაში მოღვაწე მრავალი ადამიანისთვის მისი მუშაობა შემოქმედებითი ნიჭისა და მუდმივი განვითარებისთვის მოწოდების სრულყოფილ მაგალითად მიიჩნევა.^[5]

ბიბლიოგრაფია

Billman, Е. Larry (1997). Fred Astaire: A Bio-bibliography. Greenwood Press, 424 pages. ISBN 978-0-3132-9010-7
Boyer, Bruce G. (2005). Fred Astaire Style. Assouline, 79 pages. ISBN 978-2-8432-3677-8
Decker, Todd (2011). Music Makes Me: Fred Astaire and Jazz. University of California Press, 392 pages. ISBN 978-0-5202-6890-6
Freeland, Michael (1976). Fred Astaire: An Illustrated Biography. New York: Grosset & Dunlap, 183 pages, ill.

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

↑ Fred Astaire - The Kennedy Center
↑ Biography Of Mr. Fred Astaire. fredastaire.com.
↑ AFI's American 50 greatest screen legends. American Film Institute.
↑ The greatest dancer of all time? Fred Astaire’s 20 best films – ranked!
↑ Appreciating the magic of Fred Astaire

[1] Fred Astaire - The Kennedy Center

[2] Biography Of Mr. Fred Astaire. fredastaire.com.

[3] AFI's American 50 greatest screen legends. American Film Institute.

[4] The greatest dancer of all time? Fred Astaire’s 20 best films – ranked!

[5] Appreciating the magic of Fred Astaire

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]